هفدهم/۱۷ سپتامبر در تاریخ را می‌خوانید.
مناسبت‌ها
– روز جهانی ایمنی بیمار
وقایع
– در سال ۱۹۴۴م؛ نبرد آرنهم، به‌عنوان بخشی از عملیات مارکت گاردن، در طرح مشترک آمریکا و بریتانیا، برای دُور زدن خط دفاعی آلمان نازی در سراسر رود راین و ورود به‌آلمان از طریق هلند آغاز شد که این نبرد با پیروزی آلمان پایان یافت.
– در سال ۱۹۹۲م؛ در یک حملۀ مسلحانه که بعدها به‌ترور میکونوس مشهور شد، ۴ نفر از فعالان سیاسی مخالف حکومت جمهوری‌اسلامی ایران در رستورانی به‌همین نام در شهر برلین به‌قتل رسیدند.
– در سال ۲۰۰۶م؛ کمیسیون وینوگراد، برای بررسی عملکرد مسئولان سیاسی و نظامی اسرائیل در جریان جنگ اسرائیل و لبنان در تل‌آویو تشکیل شد.
زادروزها
– زادروز مارکی دو کندورسه در سال ۱۷۴۳م؛ فیلسوف، ریاضی‌دان، دانشمند علوم سیاسی، از بزرگان عصر روشنگری و تنها اندیشمند بزرگ عصر روشنگری که در جریان انقلاب کبیر فرانسه در قید حیات بود. مخالفت وی با خشونت‌های سازمان‌یافتۀ دوران ترور و همچنین مخالفت او با اعدام لویی شانزدهم در نهایت سبب تعقیب و بازداشت وی شد. او در سال ۱۷۹۴م در زندان با سَم خودکشی کرد تا طعمۀ گیوتین نشود.
– زادروز برنهارت ریمان در سال ۱۸۲۶م؛ ریاضی‌دان آلمانی که کارهایش در زمینۀ آنالیز و هندسۀ دیفرانسیل، پایۀ ریاضی نظریۀ نسبیتِ عام شد. او یکی از تأثیرگذارترین ریاضی‌دانان قرن ۱۹م بود و اگرچه آثار کمی منتشر کرد، اما اثری شگرف بر ریاضیات قرن ۲۰م گذاشت و نام او در جای‌جای نظریات و اصطلاحات ریاضی دیده می‌شود.
– زادروز کنستانتین ادواردوویچ تسیولکوفسکی در سال ۱۸۵۷م؛ دانشمند خودآموختۀ روس در زمینۀ هوانوردی و فضانوردی که در کنار رابرت گُدارد آمریکایی و هرمان اوبرت آلمانی، یکی از ۳ بنیان‌گذار دانش موشک و فضانوردی به‌شمار می‌رود. او بدون اطلاع از کارهای ۲ دانشمند دیگر، مبانی نظری حرکت موشک و سفر در فضا را تدوین کرد و معادلۀ اصلی حرکت موشک را که به‌معادلۀ تسیولکوفسکی معروف است به‌دست آورد. ایده‌های مهم دیگری همچون استفاده از سوخت مایع برای موشک‌ها، موشک‌های چندمرحله‌ای، قراردادن ماهواره در مدار، ساخت ایستگاه فضایی و فرستادن انسان به‌فضا، نخستین‌بار توسط او مطرح شدند.
درگذشت
– درگذشت هیلدگارد بینگنی در سال ۱۱۷۹م؛ او نویسنده، آهنگ‌ساز و فیلسوفی بود که چشم بر تمایلات دنیوی بست و در کلیسای بندیکتین آلمان، نقاش و علامۀ علوم بود. او متون علمی و تخصصی گیاه‌شناسی و داروشناسی را به‌صورت نامه، ترانه‌های مذهبی و اشعار می‌نوشت و می‌سرود. احتمالاً اولین نمایش‌نامۀ اخلاقی، نوشتۀ وی است. او همچنین مدیریت نقاشی‌های مینیاتور درخشان را بر عهده داشت.
– درگذشت تویوتومی هیده‌یوشی در سال ۱۵۹۸م؛ سامورایی و یکی از ۳ رهبر متحدکنندۀ ژاپن در دوران آشوب‌زدۀ سنگوکو (دوران جنگ‌های داخلی، آشوب‌های اجتماعی و دسیسه‌های سیاسی در ژاپن)
– درگذشت فلیپه چهارم در سال ۱۶۶۵م؛ پادشاه اسپانیا، ناپل و سیسیل و پادشاه پرتغال با عنوان فیلیپ سوم، که در دوران افول اسپانیا، به‌عنوان یکی از ابرقدرت‌های جهان بود.
– درگذشت توبیاس اسمولت در سال ۱۷۷۱م؛ نویسنده، شاعر، مترجم و جراح اهل اسکاتلند
– درگذشت والتر سَوِیج لندور در سال ۱۸۶۴م؛ نویسنده و شاعر انگلیسی
– درگذشت هنری فاکس تالبوت در سال ۱۸۷۷م؛ دانشمند، زبان‌شناس، فیزیک‌دان و عکاس بریتانیایی که به‌همراه نیپس و داگر، به‌عنوان پدر عکاسی شناخته می‌شود. شیوه منفی‌مثبت در عکاسی، از ابتکارات او در عکاسی است. با این شیوه امکان چاپ تعداد نامحدودی تصویر مثبت از روی یک تصویر منفیِ اصلی میسر شد. وی همچنین در سال ۱۸۴۰م کشف کرد که می‌توان با کمک زمان نوردهی بسیار کوتاه و به‌وسیلۀ گالو نیترات نقره، تصویر مخفی را ظاهر کرد.
– درگذشت اوژن ویوله لو دوک در سال ۱۸۷۹م؛ معمار و نظریه‌پرداز فرانسوی
– درگذشت عدنان مندرس در سال ۱۹۶۱م؛ اولین رئیس دولت ترکیۀ مدرن که به‌صورت دمکراتیک با رأی مردم انتخاب شده‌بود.
– درگذشت کارل پوپر در سال ۱۹۹۴م؛ فیلسوف علم، منطق‌دان، ریاضی‌دان و اندیشمند اتریشی‌انگلیسی و استاد مدرسۀ اقتصاد لندن که یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان علم سدۀ ۲۰م به‌حساب می‌آید و آثار زیادی در فلسفۀ سیاسی و اجتماعی از خود باقی گذاشته‌است.
