بیست‌و‌پنجم/۲۵ ژانویه در تاریخ را می‌خوانید.
مناسبت‌ها
– روز جهانی برعکس، یا برعکس‌شدن
وقایع
– در سال ۷۵۰م؛ شورشیان عباسی، امویان را در جنگ زاب شکست داده و باعث سرنگونی آنان شدند.
– در سال ۱۵۳۳م؛ هنری هشتم، پادشاه انگلستان به‌طور مخفیانه با دومین زن خود آن‌بولین، ازدواج کرد.
– تأسیس شهر سائوپائولو در برزیل در سال ۱۵۵۴م
– در سال ۱۸۹۰م؛ نلی بلی، سفر خود را به‌دُور دنیا در ۷۲ روز تکمیل کرد.
– در سال ۱۹۱۸م؛ اوکراین از روسیۀ بلشویک اعلام استقلال کرد.
– تأسیس جامعۀ ملل در سال ۱۹۱۹م
– در سال ۱۹۲۴م؛ اولین دورۀ بازی‌های المپیک زمستانی در شامونی، آلپ فرانسه آغاز شد.
– در سال ۱۹۴۲م؛ در جریان جنگ جهانی دوم، تایلند علیه ایالات متحدۀ آمریکا و بریتانیا اعلام جنگ کرد.
– در سال ۱۹۴۵م؛ در جریان جنگ جهانی دوم، تهاجم آردن خاتمه یافت.
– در سال ۱۹۴۹م؛ اولین مراسم جایزۀ امی (جایزۀ آمریکایی برای تولیدات تلویزیونی) در هالیوود برگزار شد.
– در سال ۱۹۵۵م؛ اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، حالت جنگ با آلمان را خاتمه داد.
– در سال ۱۹۸۰م؛ مادر ترزا، جایزۀ بهارات راتنا، بالاترین جایزۀ هندوستان را دریافت کرد.
– در سال ۱۹۸۱م؛ جیانگ چینگ، بیوۀ مائو تسه‌تونگ، محکوم به‌مرگ شد.
زادروزها
– زادروز هندریک آورکامپ در سال ۱۵۸۵م؛ نقاش هلندی که نقاشی‌هایش از مناظر زمستانی و صحنه‌های اسکیت روی یخ در زمستان هلند مشهور است.
– زادروز رابرت بویل در سال ۱۶۲۷م؛ شیمی‌دان، فیزیک‌دان، فیلسوف طبیعی و مخترع ایرلندی
– زادروز ژوزف لویی لاگرانژ در سال ۱۷۳۶م؛ ریاضی‌دان و منجم ایتالیایی‌فرانسوی و از بزرگ‌ترین ریاضی‌دانان تمام ادوار تاریخ
– زادروز فریدریش هاینریش یاکوبی در سال ۱۷۴۳م؛ فیلسوف آلمانی و ابداع‌کنندۀ اصطلاح نهیلیسم (هیچ‌انگاری، پوچ‌انگاری، پوچ‌گرایی، نیست‌انگاری)
– زادروز فلیسیته دو ژنلی در سال ۱۷۴۶م؛ نویسندۀ قرن ۱۸م اهل فرانسه
– زادروز رابرت برنز (رابی) در سال ۱۷۵۹م؛ شاعر و ترانه‌سرای اسکاتلندی و شاعر ملی اسکاتلند با شهرت جهانی
– زادروز آگوست آنیسه بورژوا در سال ۱۸۰۶م؛ نمایش‌نامه نویس قرن ۱۹م اهل فرانسه
– زادروز دانیل مکلیس در سال ۱۸۰۶م؛ نقاش تاریخی، نقاش ادبی و پرتره و تصویرگر ایرلندی که بیشتر عمر خود را با کار در لندن، انگلستان سپری کرد.
– زادروز ادوارد مایر در سال ۱۸۵۵م؛ باستان‌شناس و ایران‌شناس آلمانی
– زادروز پیر آدرین دوکورسل در سال ۱۸۵۶م؛ رمان‌نویس و نمایشنامه‌نویس فرانسوی قرن ۱۹م
– زادروز آنری بردو در سال ۱۸۷۰م؛ عضو آکادمی و نویسندۀ فرانسوی
– زادروز ویلیام سامرست موآم در سال ۱۸۷۴م؛ داستان‌نویس و نمایشنامه‌نویس انگلیسی
– زادروز آدلاین ویرجینیا وولف در سال ۱۸۸۲م؛ بانوی رمان‌نویس، مقاله‌نویس، ناشر، منتقد و فمینیست انگلیسی
– زادروز کرازون آکینو در سال ۱۹۱۳م؛ سیاست‌مدار فیلیپینی و رئیس‌جمهور آن کشور و نخستین رئیس‌جمهور زن در تاریخ قارۀ آسیا
– زادروز ایلیا ویسکونت پریگوژین در سال ۱۹۱۷م؛ شیمی‌فیزیک‌دانی که در سال ۱۹۷۷م برای تحقیق دربارۀ ترمودینامیک غیر متعادل، به‌خصوص توسعۀ تئوری ساختارهای پراکنده، موفق به‌دریافت جایزۀ نوبل شیمی شد.
– زادروز آروید کارلسون در سال ۱۹۲۳م؛ دانشمند اهل سوئد که بیشتر به‌خاطر کار روی دوپامین پیامرسان عصبی و اثر آن روی بیماری پارکینسون شناخته‌شده است. وی در سال ۲۰۰۰م، به‌خاطر کار روی دوپامین، به‌همراه اریک کندل و پائول گرینگارد، برندۀ جایزۀ نوبل فیزیولوژی و پزشکی شد.
– زادروز آنتونیو کارلوس ژوبیم در سال ۱۹۲۷م؛ نوازندۀ گیتار و پیانو، خواننده، شاعر و آهنگ‌ساز برزیلی و یکی از مهم‌ترین عناصر و بنیان‌گذاران سبک بوسا نوا که از برجسته‌ترین آهنگ‌سازان قرن ۲۰م است.
– زادروز روبر فوریسون در سال ۱۹۲۹م؛ مورخ و استاد سابق دانشگاه‌های سوربن و لیون فرانسه
– زادروز ولادیمیر سمیونویچ ویسوتسکی در سال ۱۹۳۸م؛ خواننده، هنرپیشه، ترانه‌نویس و شاعر روسی اهل شوروی
– زادروز اوزه‌بیو داسیلوا فریرا در سال ۱۹۴۲م؛ مهاجم سابق تیم ملی فوتبال پرتغال که از وی به‌عنوان یکی از بهترین بازیکن‌ها و نماد فوتبال پرتغال نام برده می‌شود. وی اولین برندۀ توپ طلای اروپا و آقای گل جام جهانی ۱۹۶۶م لندن بود.
– زادروز سِر پائول ماکسیم نرس در سال ۱۹۴۹م؛ نسل‌شناس و زیست‌شناس یاخته‌ای اهل انگلستان که در سال ۲۰۰۱م به‌خاطر کشف مولکول‌هایی که در پروتئین بر تقسیم سلول‌ها کنترل دارند، به‌همراه تیم هانت و لیلند هارتول برندۀ جایزۀ نوبل فیزیولوژی و پزشکی شد.
– زادروز الساندرو باریکو در سال ۱۹۵۸م؛ داستان‌نویس مشهور ایتالیایی
– زادروز ولودیمیر الکساندرویچ زلنسکی در سال ۱۹۷۸م؛ سیاست‌مدار، بازیگر و کمدین سابق اوکراینی که از سال ۲۰۱۹م به‌عنوان ششمین رئیس‌جمهور اوکراین مشغول به‌فعالیت بوده‌است.
درگذشت
– درگذشت قاضی فاضل در سال ۱۲۰۰م؛ ادیب، شاعر و قاضی شامی فلسطینی در سدۀ ۶ه.ق، مقام‌دار ارشد دیوان انشاء و کتابت در دولت فاطمی و ایوبی و از مشاوران برجستۀ صلاح‌الدین ایوبی
– درگذشت مهرماه سلطان در سال ۱۵۷۸م؛ دختر سلطان سلیمان قانونی از خرم سلطان و قدرتمندترین و تأثیرگذارترین شاهدخت امپراتوری در تاریخ عثمانی و یکی از مشهورترین بانوان در دورۀ سلطنت زنان
– درگذشت آل کاپون (آلفونسه گابریل کاپون) در سال ۱۹۴۷م؛ از جمله معروف‌ترین خلافکارهای آمریکایی
– درگذشت ساموئل ویمز در سال ۲۰۰۳م؛ حقوق‌دان و نویسندۀ آمریکایی
– درگذشت فیلیپ کورتلیو جانسون در سال ۲۰۰۵م؛ معمار برجستۀ آمریکایی، طراح پی‌پی‌جی پلیس و کلیسای کریستال
– درگذشت علی حسن المجید در سال ۲۰۱۰م؛ از شخصیت‌های مهم حزب بعث عراق و پسر عموی صدام حسین
