نهم/۹ ژانویه در تاریخ را می‌خوانید.
مناسبت‌ها
وقایع
– در سال ۲۰۰۵م؛ پس از مرگ یاسر عرفات در سال ۲۰۰۴م، محمود عباس، به‌ریاست تشکیلات خودگردان فلسطین انتخاب شد.
– در سال ۲۰۰۷م؛ شرکت رایانه‌ای اپل، تلفن همراه خود، موسوم به‌آی‌فون را معرفی کرد.
زادروزها
– زادروز ایوان گوندولیچ در سال ۱۵۸۹م؛ مشهورترین شاعر باروک کروات از جمهوری راگوسا (دوبرونیک کنونی)
– زادروز آرتور امانوئل کریستنسن در سال ۱۸۷۵م؛ ایران‌شناس، خاورشناس، لغت‌شناس و پژوهش‌گر معروف اهل دانمارک
– زادروز جان برادوس واتسون در سال ۱۸۷۸م؛ روان‌شناس آمریکایی که بسیاری او را بنیان‌گذار بینش رفتارگرایی در روان‌شناسی مدرن می‌دانند. در بینش رفتارگرایی، تأکید او بر اهمیت رفتار قابل مشاهده بود. وی تفسیر حالات ذهنی و روحی افراد را فاقد دقت علمی قلمداد می‌کرد.
– زادروز کارل چاپک در سال ۱۸۹۰م؛ یکی از نویسندگان چک در سدۀ ۲۰م که واژۀ ربات برای اولین‌بار در اثری از این نویسنده به‌کار برده شده‌است.
– زادروز سیمون دو بووُآر در سال ۱۹۰۸م؛ فیلسوف، نویسنده، فمینیست و اگزیستانسیالیست فرانسوی
– زادروز ریچارد میلهوس نیکسون درسال ۱۹۱۳م؛ سیاست‌مدار و وکیل آمریکایی که از سال ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۴م به‌عنوان سی‌و‌هفتمین رئیس‌جمهور ایالات متحدۀ آمریکا خدمت می کرد.
– زادروز جُون شاندوز بایز در سال ۱۹۴۱م؛ خواننده و ترانه‌نویس نامدار و اسطوره‌ای موسیقی فولک آمریکایی و فعال ضد جنگ و کنش‌گر اجتماعی
درگذشت
– درگذشت مارکو پولو در سال ۱۳۲۴م؛ تاجر و جهان‌گرد ونیزی در قرن ۱۳م که سفرهایش را در کتابی به‌نام سفرهای مارکوپولو ثبت کرده‌است. امروزه این کتاب با نام‌های کتاب شگفتی‌های جهان یا توصیفی بر جهان شناخته می‌شود.
– درگذشت ماریا گائتانا آنیزی در سال ۱۷۹۹م؛ ریاضی‌دان، فیلسوف، دانشمند الهیات و انسان‌دوست و نخستین زنی که یک کتاب در رابطه با ریاضی نوشته‌است و نخستین زنی است که به‌عنوان استاد ریاضی دانشگاه انتخاب شده‌است.
– درگذشت ناپلئون سوم در سال ۱۸۷۳م؛ رئیس‌جمهور فرانسه و سپس تحت عنوان ناپلئون سوم امپراتور این کشور شد. حکومت او آخرین حکومت سلطنتی تاریخ فرانسه بود و پس از برکناری‌اش، جمهوری برای همیشه جایگزین نظام سلطنت در فرانسه شد.
– درگذشت ویکتور امانوئل دوم در سال ۱۸۷۸م؛ شاه ساردنی در میان سال‌های ۱۸۴۹ تا ۱۸۶۱م و شاه ایتالیا تا سال ۱۸۷۸م بود. او پدر اومبرتوی یکم و پدر بزرگ ویکتور امانوئل سوم بود.
– درگذشت خالده ادیب آدیوار در سال ۱۹۶۴م؛ نویسندۀ تُرک در دوره‌های مشروطیت دوم و جمهوریت عثمانی
– درگذشت جُهِیمان بن محمد بن سیف العتیبی در سال ۱۹۸۰م؛ اسلام‌گرای تندروی عربستانی که در تاریخ ۲۰ نوامبر ۱۹۷۹م به‌همراه حدود ۵۰۰ نفر از یارانش با ادعای ظهور مهدی به‌مسجدالحرام در مکه حمله و آن را به‌مدت ۱۵ روز اشغال کردند. وی پس از دستگیری اعدام شد.
– درگذشت کنیچی فوکویی در سال ۱۹۹۸م؛ شیمی‌دان ژاپنی که در سال ۱۹۸۱م به‌همراه رولد هافمن، جایزۀ نوبل شیمی را دریافت کرد. هر یک از آن‌ها، سهمی از این جایزه را برای تحقیقات جداگانۀ خود بر روی ساز و کار واکنش‌های شیمیایی دریافت کردند.
– درگذشت جیمز مک‌گیل بیوکنن در سال ۲۰۱۳م؛ اقتصاددان آمریکایی که به‌دلیل کار در زمینۀ نظریۀ انتخاب عمومی که به‌خاطر آن در سال ۱۹۸۶م جایزۀ نوبل اقتصاد را کسب کرد شناخته می‌شود.
– درگذشت دیل تامس مورتنسن در سال ۲۰۱۴م؛ اقتصاددان آمریکایی که به‌طور مشترک به‌همراه ۲ اقتصاددان دیگر آمریکایی و بریتانیایی برندۀ جایزۀ نوبل سال ۲۰۱۰م در رشتۀ اقتصاد شده‌است.
