این روزها عکس جالبی از سربازان اوکراین در فضای مجازی دست به دست میشود که با خود پیام جالبی به همراه دارد! ماجرای این عکس و آن تابلوی نقاشی به دوره‌ی سلطان محمد چهارم، امپراتور عثمانی بازمی‌گردد. سلطان محمد چهارم در ۸ اکتبر ۱۶۴۸ میلادی در شش‌سالگی بعد از پدر دیوانه‌اش ابراهیم یکم با حمایت قدرتمندترین بانوی امپراتوری، مادربزرگش ” کوسم سلطان” به‌قدرت رسید و نزدیک به چهل سال در آن جایگاه باقی ماند. سلطان محمد چهارم در طول دوران حکمرانی با روس‌ها جنگ‌های متعددی بر سر حاکمیت اوکراین داشت. مناطق مرکزی اوکراین در آن دوره توسط عده‌ای کازاک‌های زاپاروژی به شکل میلیتاریسمی اداره می‌شد. این سربازها به خاطر زیست قبیله‌ای و نظامی مردمان آزادی بودند و کمتر به مزدوری قدرت‌های درگیر (عثمانی، روسیه، لهستان) تن می‌دادند.
در جریان اولین جنگ روسیه با عثمانی در دروه‌ی محمد چهارم، سلطان دستور داد نامه‌ای به این کازاک‌ها بنویسند و به «ایوان سیرکو» رهبر آنها اولتیماتوم داد. در این نامه بدانسان‌که در تمام نظام‌های سلطنتی رسم بود قبل از آوردن نام سلطان القاب و افتخارات او را آورده بودند؛ که به مذاق کازاک‌ها خوش نیامده بود. بنابراین شواریی تشکیل داده و باهم همفکری کردند که در پاسخ به سلطان عثمانی نامه‌ای نوشته شود که زننده‌ترین دُشنام‌ها و توهین‌ها را داشته و القاب استفاده شده برای سلطان را به استهزا بگیرند و البته نگارش چنین نامه‌ای نیاز به همفکری داشت!
«تو شیطان ترک، برادر و رفیق شیطان ملعون، و کاتب ابلیس مجسم! توی لعنتی چه شهسواری هستی که نمی‌توانی با ماتحت عریانت یک خارپشت را بکشی؟ … کچل! کازاک‌ها این گونه جواب تو را دادند! تو حتا لیاقت نداری چوپان خوک‌های مسیحیان شوی!» و در پایان نامه می‌نویسند: «اکنون باید نامه را تمام کنیم. تاریخ را نمی‌دانیم چون ما تقویم نداریم. ماه در آسمان است، سال در کتاب است و ما همان روزی را داریم که شما دارید. پس بیا ماتحت ما را ببوس!»
بعدها «ایلیا رپین» نقاش برجسته‌ی روس داستان همفکری کازاک‌ها را برای نوشتن پاسخ نامه به سلطان به شکل تابلوی جذابی درآورد که در تصاویر همین پست می‌بینید. کشیدن این نقاشی ۱۱ سال به طول انجامید! این عکس سربازان اوکراینی به همین جریان اشاره دارد، به روزگاری که کازاک‌ها در مقابل اولتیماتوم یکی از قدرتمندترین امپراتوری‌های زمان خود نترسیدند! البته چندی بعد عثمانی با روسیه طی عهدنامه «باغچه سرای» صلح کرد و اوکراین را بین خود تقسیم کردند؛ اما پاسخ نامه‌ی کازاک‌ها در تاریخ ماندگار شد!
نگارش و گردآوری: قجرتایم
