یکم/۱ آبان‌ماه در تاریخ را می‌خوانید.
مناسبت‌ها
– روز ملی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی؛ مورخ و نویسندۀ ایرانی در دربار غزنوی
وقایع
– اعلام پرداخت مالیات معوقۀ گرجستان به‌دولت صفوی، بعد از ۲ سال تعلل در پرداخت آن در سال ۹۵۹خ
– تسلیم‌شدن شاه‌سلطان‌حسین صفوی به‌محمود افغان و تصرف اصفهان به‌دست افغان‌ها و فروپاشی حکومت صفویه در سال ۱۱۰۱خ
– تغییر نام شهر ناصری به‌اهواز در سال ۱۳۱۱خ
– تصویب قانون اوزان و مقیاس‌ها در سال ۱۳۱۱خ
– تشکیل جبهۀ ملی به‌رهبری دکتر محمد مصدق در سال ۱۳۲۸خ
– صویب طرح سه‌فوریتی تقلیل مدت نمایندگی مجلس سنا، از ۴ سال به ۲ سال، با تفسیر اصل پنجم قانون اساسی، در مجلس شورای ملی در سال ۱۳۳۱خ
– آغاز به‌کار نخستین فرستندۀ تلویزیونی دولتی در ایران به‌نام تلویزیون ملی ایران در سال ۱۳۴۵خ
– سرکوب تظاهرات ضدسلطنتی در شهرهای همدان و خرم‌آباد در سال ۱۳۵۷خ
– اعتصاب دوبارۀ کارکنان رادیو و تلویزیون برای ابراز مخالفت خود با حکومت پهلوی در سال ۱۳۵۷خ
– در سال ۱۳۵۹خ؛ با اشغال ۲۰ هزار کیلومتر مربع از خاک ایران، عراق شرایط خود را برای پایان جنگ اعلام کرد.
– ثبت ادارۀ کل پست استان گیلان، مربوط به‌دوران پهلوی اول، با شمارۀ ۳۴۹۷، در فهرست آثار ملی ایران در سال ۱۳۸۰خ
زادروزها
– زادروز نادرشاه افشار (ناپلئون شرق) در سال ۱۱۲۶خ؛ پایه‌گذار سلسلۀ افشار که سرکوب شورشیان افغان و بیرون راندن عثمانی و روسیه از کشور و تجدید استقلال ایران و نیز فتح دهلی و ترکستان و جنگ‌های پیروزمندانۀ او سبب شهرت بسیارش شد. او را ناپلئونِ آسیایی یا ناپلئونِ ایرانی و آخرین فاتحِ بزرگِ آسیای میانه می‌دانند و اکنون ناپِلئون توسط اغلب تاریخ‌نگاران، «نادرشاهِ اروپا» نامیده می‌شود. با توطئه‌ای از طرف افسران افشار و قاجار، آن‌ها موفق به‌کشتن نادرشاه شدند.
– زادروز لطف‌الله میثمی در سال ۱۳۱۹خ؛ مدیر مسئول نشریۀ چشم‌انداز ایران، زندانی سیاسی، عضو شورای فعالان ملی مذهبی در ایران
– زادروز علی فلاحیان در سال ۱۳۲۸خ؛ عضو سابق مجلس خبرگان رهبری که در دورۀ اول و دوم ریاست‌جمهوری هاشمی رفسنجانی و از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶خ، وزارت اطلاعات جمهوری‌اسلامی ایران را بر عهده داشت. همچنین وی به‌دلیل طراحی ترور میکونوس تحت تعقیب اینترپل (پلیس بین‌الملل) قرار داشت و در تاریخ ۷ نوامبر ۲۰۰۷م اینترپل حکم جلب وی را به‌دلیل دست‌داشتن در انفجار مرکز همیاری یهودیان صادر کرده‌است. عباس پالیزدار در ۱۴ اردیبهشت‌ماه ۱۳۸۷خ وی را به «فساد اقتصادی»، «رانت‌خواری» و در برخی موارد به «فساد اخلاقی» متهم کرد.
– زادروز محمدرضا آل ابراهیم در سال ۱۳۳۰خ؛ پژوهش‌گر و نویسنده، با انتشار بیش از ۵۰ جلد کتاب
– زادروز شهیندخت مولاوردی در سال ۱۳۴۴خ؛ حقوق‌دان، کنش‌گر سیاسی اصلاح‌طلب، پژوهش‌گر و فعال امور زنان، دبیرکل جمعیت حمایت از حقوق بشر زنان، مسئول کمیتۀ حقوقی ائتلاف اسلامی زنان و همکار کمیسیون زنان جبهۀ مشارکت ایران اسلامی که معاون سابق امور زنان و خانواده در دولت یازدهم و دستیار سابق رئیس‌جمهور ایران در امور حقوق شهروندی در دولت دوازدهم بوده‌است.
– زادروز محسن جعفری راد در سال ۱۳۶۵خ؛ روزنامه‌نگار، نویسندۀ سینمایی، منتقد و کارگردان سینما و مستندسازی که در جریان سرکوب اعتراضات «زن زندگی آزادی»، در پی دستگیری توسط نیروهای انتظامی به‌دلیلی که مشخص نشده، درگذشت. هوشنگ گلمکانی، مدیر مجلۀ «فیلم امروز» از بازداشت او در جریان اعتراضات کرج خبر داد و دلیل فوتش را «خودکشی» اعلام کرد.
– زادروز پوریا نوری در سال ۱۳۷۰خ؛ مستندساز و عکاس سینما و تئاتر ایران که در جریان اعتراضات گلستان هفتم و برای پیگیری وضعیت مادر و برادرش بازداشت شد. چندی بعد به‌دلیل وضعیت وخیم جسمی در اثر ضرب‌و‌شتم شدید و نیاز فوری به‌عمل جراحی و درمان شکستگی گونه و فک و چند دندان موقتاً آزاد، اما سریعاً دوباره دستگیر شد. او سرانجام از سوی دادگاه انقلاب به ۲ سال زندان محکوم شد و حکمش در دادگاه تجدید نظر به ۸ ماه حبس تقلیل یافت و در مهرماه ۱۳۹۷خ از زندان تهران بزرگ (فشافویه) آزاد شد.
درگذشت
– درگذشت فتحعلی‌شاه قاجار در سال ۱۲۱۳خ؛ یکی از اعضای سلسلۀ قاجار و برادرزادۀ آقامحمدخان (آقامحمدخان قاجار) و دومین پادشاه قاجار
– درگذشت میرزا محمد نصیرالحسینی (میرزا آقا، فرصت شیرازی) در سال ۱۲۹۹خ؛ شاعر، نویسنده، نقاش، سیاح، موسیقی‌دان و ادیب، استاد صرف و نحو و منطق و هیئت و ریاضی و حساب
– درگذشت محمدحسین لقمان‌ادهم (لقمان‌الدوله، معین‌الاطبا) در سال ۱۳۲۹خ؛ پزشک ایرانی و نخستین رئیس دانشکدۀ پزشکی دانشگاه تهران
– درگذشت سیروس الهی در سال ۱۳۶۹خ؛ یکی از بنیان‌گذاران سازمان درفش کاویانی، استاد پیشین علوم سیاسی دانشگاه ملی ایران و مشاور وزیر آموزش‌و‌پرورش در سال‌های قبل از انقلاب بود و بعد از انقلاب در دانشگاه میشیگان آمریکا تدریس می‌کرد و به‌تابعیت آمریکا درآمده‌بود. وی در ۱ آبان‌ماه ۱۳۶۹خ در محل سکونت خود در پاریس به‌دست عوامل حکومت جمهوری‌اسلامی ایران با ۶ گلولۀ یک اسلحۀ مجهز به‌صداخفه‌کن به‌قتل رسید. پیکر وی از فرانسه به‌آمریکا منتقل و در آمریکا به‌خاک سپرده‌شد.
– درگذشت فرزین مقصودلو (فرزینه مقصودلو) در سال ۱۳۷۵خ؛ از قربانیان قتل‌های زنجیره‌ای در ایران که به‌همراه خواهرزاده‌اش شبنم حسینی در ۱ آبان‌ماه ۱۳۷۵خ در گرگان به‌قتل رسید. برخی معتقدند که هدف از کشتن وی تصاحب کامل اموال او و جلوگیری از فاش‌شدن توطئه‌ای بود که به‌موجب آن ۳ تَن از مقامات روحانی گرگان توانستند اموال پدرش را توقیف کنند و از طرفی مطابق گفتۀ بستگانش، از آن‌جا که وی زنی با جایگاه اجتماعی ویژه در لندن بود و با خانواده‌های معتبر رفت‌وآمد داشت، به‌احتمال زیاد از وی خواسته شده‌بود که برای وزارت اطلاعات جاسوسی کند و وی زیر بار نمی‌رفت.
– درگذشت فاطمه بحرینی (رزا منتظمی) در سال ۱۳۸۸خ؛ استاد آشپزی و نویسندۀ کتاب مشهور هنر آشپزی
