بیستوچهارم/۲۴ دیماه در تاریخ را میخوانید.
مناسبتها
وقایع
– تشکیل شورای سلطنت در سال ۱۳۵۷خ
زادروزها
– زادروز ابوالفضل بن مبارک (ابوالفضل عَلاّمی، ابوالفضل دکنی، شیخ ابوالفضل ناگوری) در سال ۹۲۹خ؛ ادیب، تاریخنگار و منشی اول و معتمد اکبر یکم، بزرگترین پادشاه گورکانی هند
– زادروز غلامحسین ساعدی (گوهر مراد) در سال ۱۳۱۴خ؛ پزشک و نویسندۀ پُرآوازه و از نامدارترین نمایشنامهنویسان زبان فارسی
– زادروز مهناز افخمی در سال ۱۳۱۹خ؛ فعال حقوق زنان و نویسندۀ ایرانی که از سال ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۷خ در سِمَت وزیر مشاور در امور زنان فعالیت میکرد. او دومین زن وزیر در ایران پس از فرخرو پارسا و دبیرکل سازمان زنان ایران از سال ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۷خ بهمدت ۸ سال بودهاست. او همچنین بنیانگذار و رئیس سازمان آموزش و مشارکت زنان (WLP) و مدیر اجرایی بنیاد مطالعات ایران است. وی از سال ۱۳۵۷خ در آمریکا زندگی میکند.
– زادروز سعید امامی (سعید اسلامی) در سال ۱۳۳۶خ؛ مأمور بلندپایۀ وزارت اطلاعات جمهوریاسلامی ایران و از معاونین علی فلاحیان از زمان وزارتش بود. او عامل اصلی قتلهای زنجیرهای دانسته میشود، هر چند که برخی (از جمله روحالله حسینیان) در صحت آن تردید کردهاند و قتلها را منتسب بهاصلاحطلبان میکنند. وی پس از رویکارآمدن دولت سیدمحمد خاتمی و در دوران وزارت قربانعلی دری نجفآبادی از مقام خود برکنار شد و بهمقام مشاور تنزل یافت. او در پیشینۀ خود ۷ سال معاونت امنیتی وزارت اطلاعات را دارد. وی پس از فاششدن قتلهای زنجیرهای زندانی شد و بنا بر اعلام منابع رسمی در زندان با خوردن داروی نظافت خودش را کُشت. اصلاحطلبانی مانند علی فلاحیان، روحالله حسینیان و عبدالله شهبازی هر کدام بهدلیلی در ادعای خودکشی او تردید کردهاند.
– زادروز آیدا عمیدی در سال ۱۳۶۰خ؛ شاعر و نویسنده و عضو هیئتمدیرۀ کانون نویسندگان ایران که برگزیدۀ دُور دوم جایزۀ شعر احمد شاملو برای کتاب «لشکر شکستخوردۀ کلمات» است. برخی از اشعار او بهزبانهای کُردی، عربی، ایتالیایی و انگلیسی ترجمه شدهاند.
درگذشت
– درگذشت احمد تفضلی در سال ۱۳۷۵خ؛ زبانشناس، ایرانشناس، پژوهشگر، مترجم و متخصص زبان پارسیگ، پارتی و استاد زبانهای باستانی در دانشگاه تهران و عضو شورای علمی مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی از سال ۱۳۶۶خ و معاون علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی از سال ۱۳۷۰خ که در زمینۀ زبانهای ایرانی میانه، بهویژه پارسیگ و پارتی، در پهنۀ بینالمللی، یکی از معدود صاحبنظران بهشمار میآمد. او هنگامی که با اتومبیل خود از دانشگاه بهخانهاش میرفت، ناپدید و چند ساعت بعد جنازۀ او پیدا شد. این قتل همزمان با قتل تعدادی از پژوهشگران و روشنفکران رخ داد که از او بهعنوان قربانی قتلهای زنجیرهای نام برده میشود.
– درگذشت محمد قاضی در سال ۱۳۷۶خ؛ مترجم و نویسندۀ برجستۀ کُرد و مترجم آثاری چون دنکیشوت و زوربای یونانی و شازدهکوچولو بهزبان فارسی
– درگذشت بیژن جلالی در سال ۱۳۷۸خ؛ از چهرههای شناختهشدۀ شعر معاصر ایران است؛ شاعری که بهویژه پس از مرگ با استقبال نسل جدیدی از مخاطبان ادبی مواجه شد که سادگی بیان و تصاویر او را در شعر میپسندیدند. اگرچه شعر جلالی بر مفاهیم عمیق انسانی تأمل میکند، خاصه مفهوم مرگ و نیستی که در بسیاری از اشعار او بازتاب یافتهاست.