پنجم/۵ نوامبر در تاریخ را می‌خوانید.
مناسبت‌ها
– روز جهانی فرهنگ عمومی
– روز جهانی آگاهی از وقوع سونامی
وقایع
– در سال ۱۹۱۱م؛ پس از اعلام جنگ ایتالیا به‌امپراتوری عثمانی، این کشور طرابلس و برقه در آفریقا را اشغال کرد.
– در سال ۱۹۱۴م؛ در جریان جنگ جهانی اول، فرانسه و بریتانیا به‌امپراتوری عثمانی اعلان جنگ دادند.
– در سال ۱۹۸۶م؛ آدولف هیتلر، صدر اعظم آلمان نازی، در یک دیدار محرمانه به‌بیان برنامۀ سیاست لبنسراوم خود پرداخت.
– در سال ۱۹۴۳م؛ واتیکان توسط قوای متحدین در طی جنگ دوم جهانی بمباران شد.
– در سال ۱۹۷۰م؛ در جریان جنگ ویتنام، ارتش ایالات متحده اعلام کرد که در کم‌ترین میزان تلفات در یک‌هفته ۲۴ سرباز آمریکایی کشته‌شدند.
– در سال ۱۹۹۶م؛ فاروق لغاری، رئیس‌جمهور پاکستان، دولت بی‌نظیر بوتو، نخست‌وزیر این کشور را ساقط و مجلس ملی را منحل کرد.
– در سال ۲۰۰۷م؛ سیستم‌عامل آندروید توسط گوگل رونمایی شد.
– در سال ۲۰۰۹م؛ درگیری بین مبارزان حوثی و ارتش عربستان در خطوط مرزی عربستان با یمن آغاز شد.
– در سال ۲۰۱۳م؛ هند اولین مریخ‌گرد خود را با عنوان فضای‌پیمای بین سیاره‌ای، به‌سمت این سیاره پرتاب کرد.
زادروزها
– زادروز پل ساباتیه در سال ۱۸۵۴م؛ شیمی‌دان فرانسوی که در سال ۱۹۱۲م به‌همراه ویکتور گرینیارد، برندۀ جایزۀ نوبل شیمی شد.
– زادروز یوجین ویکتور دبز در سال ۱۸۵۵م؛ رهبر سندیکایی آمریکایی، از اعضای مؤسس کارگران صنعتی جهان، و کاندید ۵ بارۀ حزب سوسیالیست آمریکا برای رئیس‌جمهور ایالات متحدۀ آمریکا
– زادروز ویلیام جیمز دورانت در سال ۱۸۸۵م؛ فیلسوف، تاریخ‌نگار و نویسندۀ آمریکایی
– زادروز جان هالدین در سال ۱۸۹۲م؛ متخصص ژنتیک و زیست‌شناسی تکاملی اهل بریتانیا و از دانشمندان مارکسیست و کمونیست
– زادروز ریموند لووی در سال ۱۸۹۳م؛ طراح صنعتی آمریکایی متولد فرانسه که به‌خاطر تلاش‌های خود در طراحی‌های انواع صنایع به‌شهرت بزرگی دست یافت.
– زادروز ویلیام دانیل فیلیپ در سال ۱۹۴۸م؛ فیزیک‌دان آمریکایی که برندۀ جایزۀ نوبل فیزیک در سال ۱۹۹۷م به‌همراه استیون چو و کلود کوهن تانوژی از فرانسه، برای توسعه‌دادن روش‌های سردکردن و به‌دام‌انداختن اتم‌ها با نور لیزری است.
– زادروز برنار آنری لِوی در سال ۱۹۴۸م؛ اندیشمند، شخصیت رسانه‌ای و نویسندۀ فرانسوی که از رهبران جنبش فیلسوفان نُو در سال ۱۹۷۶م بوده‌است. وی همچنین برندۀ جوایزی همچون جایزۀ مدیسی و جایزۀ انترالیه شده‌است.
– زادروز برایان گای آدامز در سال ۱۹۵۹م؛ ترانه‌سرا، آهنگ‌ساز، گیتاریست، بیسیست، تهیه‌کننده، فعال اجتماعی، عکاس و از شناخته‌شده‌ترین خواننده‌های راک کانادایی انگلیسی‌تبار
درگذشت
– درگذشت جیمز کلرک ماکسول در سال ۱۸۷۹م؛ فیزیک‌دان اهل اسکاتلند که مهم‌ترین دستاوردهای او، فرمول‌بندی نظریۀ کلاسیک امواج الکترومغناطیسی و گردآوردن الکتریسیته، مغناطیس و نور برای نخستین‌بار در کنار هم، به‌عنوان جلوه‌هایی از یک پدیده بوده‌است.
– درگذشت آلکسی کارل در سال ۱۹۴۴م؛ زیست‌شناس فرانسوی که برندۀ جایزۀ نوبل فیزیولوژی و پزشکی در سال ۱۹۱۲م به‌خاطر مطالعۀ سیستم گردش خون بود.
– درگذشت مک سِنِت در سال ۱۹۶۰م؛ بازیگر، کارگردان، تهیه‌کننده، فیلم‌نامه‌نویس، مجری، آهنگ‌ساز، مجری تلویزیون و فیلم‌بردار اهل آمریکا و زادۀ کانادا که او را مبتکر کمدی سبک اسلپ‌استیک در سینما می‌دانند. در دوران خودش به «سلطان کمدی» مشهور بود. فیلم کوتاهش با عنوان «کُشتی با اَرّه‌ماهی» برندۀ جایزۀ اسکار بهترین فیلم کوتاه (خبری) در سال ۱۹۳۲م شد و خودش هم در سال ۱۹۳۷م ۱ جایزۀ اسکار افتخاری گرفت.
– درگذشت ولادیمیر هوروویتس در سال ۱۹۸۹م؛ آهنگ‌ساز و نوازندۀ پیانو اوکراینی‌الاصل اهل ایالات متحدۀ آمریکا
– درگذشت آیزایا برلین در سال ۱۹۹۷م؛ فیلسوف سیاسی، اندیشه‌نگار و نظریه‌پرداز سیاسی و استاد دانشگاه و جستارنویسی بریتانیایی
– درگذشت مصطفی بولنت اجویت در سال ۲۰۰۶م؛ سیاست‌مدار، شاعر، نویسنده، روزنامه‌نگار تُرک و نخست‌وزیر پیشین ترکیه
