بیستوهشتم/۲۸ دسامبر در تاریخ را میخوانید.
مناسبتها
– روز جهانی سینما
وقایع
– در سال ۱۴۸۲م؛ پیمان صلح آترشت، بهجنگ ۸۰ ساله میان هلند و اسپانیا پایان داد.
– در سال ۱۸۲۸م؛ زلزلۀ شدید در منطقه اچیکو در ژاپن، موجب مرگ بیش از ۳۰ هزار تَن شد.
– در سال ۱۹۴۰م؛ بخش فارسی بیبیسی با پخش برنامههای رادیویی آغاز بهکار کرد.
– آغاز اعتراضات عمومی طی بهار عربی علیه دولت الجزایر در سال ۲۰۱۰م
زادروزها
– زادروز آرتور استنلی ادینگتون در سال ۱۸۸۲م؛ اخترفیزیکدان انگلیسی و استاد پلومی دانشگاه کمبریج در نیمۀ نخست سدۀ ۲۰م که توان درخشش ادینگتون؛ یعنی اندازۀ طبیعی درخشش ستارگان، بهافتخار این دانشمند، بهنام او نامگذاری شدهاست. او سهم زیادی در اثبات نظریۀ نسبیت و شناساندن انیشتین بهجهانیان داشت.
– زادروز لیلی البه در سال ۱۸۸۲م؛ هنرمند و نقاش و نگارگر اهل دانمارک که یک زن ترنس بود و اولین کسی شناخته میشود که جراحی تطبیق و بازتایید جنسیت (اس.آر.اس) انجام دادهاست.
– زادروز فریدریش ویلهلم مورنائو در سال ۱۸۸۸م؛ یکی از تأثیرگذارترین کارگردانهای سینمای صامت آلمان که نقش عمدهای در جنبش سینمای اکسپرسیونیست آلمان داشت.
– زادروز جان فون نویمان در سال ۱۹۰۳م؛ ریاضیدان و دانشمند آمریکایی مجاریالاصل که سهم بزرگی در رشتههای مختلف، شامل ریاضیات (بنیانهای ریاضیات، آنالیز تابعی، نظریۀ ارگودیک، هندسه، توپولوژی، آنالیز عددی)، فیزیک (مکانیک کوانتومی، دینامیک شارهها)، اقتصاد (نظریۀ بازیها)، علوم کامپیوتر (معماری فون نویمان، بهینهسازی خطی، ماشینهای خودهمانندساز، محاسبات تصادفی) و آمار داشت. او پیشگام در استفاده از نظریۀ عملگرها در مکانیک کوانتوم و نیز ارتقای آنالیز تابعی و یکی از دستاندرکاران پروژۀ منهتن و مؤسسۀ مطالعات پیشرفته در دانشگاه پرینستون (یکی از اندک منصوبشدگان) بود که بهساخت اولین بمب اتمی انجامید. وی همچنین از نخستین کسانی است که در طراحی و ساخت اولین کامپیوتر بهنام انیاک، سهم مهمی داشت. او هستۀ پیشرفت نظریۀ بازی و نیز مفهوم اتوماتای سلولی بود. ساختار خودجایگزینگریِ آنالیزِ ریاضیِ فون نویمان، مقدمهای بر کشف ساختار دیانای شد.
– زادروز استنلی مارتین لیبر در سال ۱۹۲۲م؛ نویسنده، و منتشرکنندۀ کتابهای کمیک (مارول)، بازیگر، تهیهکننده و مجری تلویزیونی اهل آمریکا
– زادروز گی لویی دِبور در سال ۱۹۳۱م؛ تئوریسین مارکسیست فرانسوی، فیلسوف، نویسنده، فیلمساز و از اعضای بنیانگذار بینالملل موقعیتگرا و همچنین عضو جنبش سوسیالیسم یا بربریت طی یک مدت کوتاه
– زادروز مانوئل پوییگ در سال ۱۹۳۲م؛ نویسندۀ رمان آرژانتینی
– زادروز ریچارد کلایدرمن در سال ۱۹۵۳م؛ نوازندۀ مشهور پیانو فرانسوی
– زادروز لیو شیائوبو در سال ۱۹۵۵م؛ منتقد، نویسنده، فعال حقوق بشر، زندانی سیاسی و برندۀ جایزۀ صلح نوبل اهل چین که برای اصلاحات سیاسی و پایان حاکمیت حزب کمونیست چین تلاش میکرد.
– زادروز لینوس بندیکت توروالدز در سال ۱۹۶۹م؛ مهندس نرمافزار فنلاندیآمریکایی که بهخاطر آغاز و توسعۀ هستۀ لینوکس و همچنین نرمافزار گیت شناخته میشود.
درگذشت
– درگذشت فرانسوا دو سال در سال ۱۶۲۲م؛ نویسنده و اسقف قرن ۱۶م اهل فرانسه که بهخاطر ایمان عمیق و نگاه مهربان خود، بهاختلافات مذهبیِ ناشی از اصلاحات پروتستانها در وطنش مشهور شد. او همچنین برای نوشتن در مورد موضوع جهتگیریِ معنوی و تشکیلات معنوی، بهویژه در کتابهای مقدمۀ زندگی مؤمن و رسالهای در عشق بهخدا شناخته شدهاست.
– درگذشت فرانچسکو ماریا گریمالدی در سال ۱۶۶۳م؛ ریاضیدان و فیزیکدان ایتالیایی که همراه با جووانی ریکیولی، نقشهای از عوارض کرۀ ماه تهیه کرد. او از نخستین کسانی بود که پدیدۀ پراش نور را بررسی کردند.
– درگذشت کارل تئودور لیبرمن در سال ۱۹۱۴م؛ شیمیدان اهل آلمان
– درگذشت پل هیندمیت در سال ۱۹۶۳م؛ آهنگساز، رهبر ارکستر و نوازندۀ ویولا اهل کشور آلمان
– درگذشت سوزان سانتَگ در سال ۲۰۰۴م؛ نویسنده، نظریهپرداز ادبی و فعال سیاسی آمریکایی