شانزدهم/۱۶ آذرماه در تاریخ را می‌خوانید.
مناسبت‌ها
– روز دانشجو در ایران
وقایع
– حمله به‌دانشکدۀ فنی دانشگاه تهران در جریان اعتراضات به‌سفر معاون رئیس‌جمهور وقت آمریکا (ریچارد نیکسون) در سال ۱۳۳۲خ
– تظاهرات هواداران جنبش سبز در ایران و سایر کشورها با حضور دَه‌ها هزار نفر از مردم و دانشجویان در سال ۱۳۸۸خ
– حادثۀ کشته‌شدن ۹ کوهنوردان مشهدی در اشترانکوه در اثر سقوط بهمن در سال ۱۳۹۶خ
زادروزها
– زادروز علی‌قلی میرزا اعتضادالسلطنه در سال ۱۲۰۱خ؛ پسر پنجاه‌و‌چهارم فتحعلی‌شاه قاجار و عموی محمدشاه قاجار که از ابتدای جوانی وارد خدمات دولتی شد. وی مجذوب ایده‌های دورۀ روشنگری اروپا بود و در اشاعۀ آن‌ها در ایران کوشش فراوان کرد. در دوران درخشان دارالفنون، رئیس مدرسه بود و در ماندگاری و دوام مدرسه نقش کلیدی داشت. هم‌زمان با ریاست مدرسه در سال ۱۸۵۵م وزارت علوم را تأسیس نمود و ۲۲ سال نیز به‌عنوان «اولین وزیر علوم ایران» فعالیت کرد. علاوه بر مسئولیت‌های او به‌عنوان رئیس دارالفنون و وزیر علوم، در بازه‌های زمانی مختلف عهده‌دار مسئولیت‌های دیگری چون خدمت در وزارت صنایع و بازرگانی، معدن، تلگراف، چاپ‌خانۀ دولتی و فرمانداری ملایر و تویسرکان نیز بوده‌است.
– زادروز آذر اندامی در سال ۱۳۰۵خ؛ پزشک و باکتری‌شناس ایرانی، مخترع واکسن وبا و از پژوهش‌گران انستیتو پاستور ایران که یکی از حفره‌های برخوردی روی سیارۀ ناهید به‌پاس خدمات علمی و انسانی او نام‌گذاری شده‌است.
– زادروز مهدی شریعت‌رضوی (آذر شریعت‌رضوی) در سال ۱۳۱۱خ؛ عضو سازمان جوانان تودۀ ایران و یکی از ۳ دانشجویی که در حملۀ نیروهای امنیتی به‌دانشگاه تهران در سال ۱۳۳۲خ کشته‌شد.
– زادروز احمد تفضلی در سال ۱۳۱۶خ؛ زبان‌شناس، ایران‌شناس، پژوهش‌گر، مترجم و متخصص زبان پارسیگ، پارتی و استاد زبان‌های باستانی در دانشگاه تهران و عضو شورای علمی مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی از سال ۱۳۶۶خ و معاون علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی از سال ۱۳۷۰خ که در زمینۀ زبان‌های ایرانی میانه، به‌ویژه پارسیگ و پارتی، در پهنۀ بین‌المللی، یکی از معدود صاحب‌نظران به‌شمار می‌آمد. او هنگامی که با اتومبیل خود از دانشگاه به‌خانه‌اش می‌رفت، ناپدید و چند ساعت بعد جنازۀ او پیدا شد. این قتل هم‌زمان با قتل تعدادی از پژوهش‌گران و روشنفکران رخ داد که از او به‌عنوان قربانی قتل‌های زنجیره‌ای نام برده می‌شود.
– زادروز هوشنگ ظریف در سال ۱۳۱۷خ؛ موسیقی‌دان و نوازندۀ تار
– زادروز ابراهیم منصفی در سال ۱۳۲۴خ؛ شاعر، موسیقی‌دان، نویسنده و هنرمند هرمزگانی که در ۵۱ سالگی در بندرعباس با خودکشی به‌زندگی‌اش پایان داد. نخستین آلبوم ترانه‌هایش نیز ۱۰ سال پس از مرگش منتشر شده‌است. همچنین در هرمزگان وی را با عنوان «نیمای هرمزگان» می‌شناسند.
– زادروز مجید شهریاری در سال ۱۳۴۵خ؛ استاد دانشگاه شهید بهشتی، فیزیک‌دان و دانشمند هسته‌ای که در ایران ترور شد.
– زادروز مهراب قاسم‌خانی در سال ۱۳۵۰خ؛ طراح دکور و نویسنده
– زادروز هنگامه هویدا در سال ۱۳۵۷خ؛ نویسنده، شاعر، مترجم، پژوهش‌گر و دانش‌آموختۀ زبان و ادبیات فارسی
درگذشت
– درگذشت میرزا صادق‌خان مستشارالدوله در سال ۱۳۳۱خ؛ از دولت‌مردان و سیاست‌مداران دوران قاجار و پهلوی که چهارمین رئیس مجلس شورای ملی ایران و اولین رئیس مجلس پس از استبداد صغیر (دورۀ دوم) بود.
– درگذشت مهدی شریعت‌رضوی (آذر شریعت‌رضوی) در سال ۱۳۳۲خ؛ عضو سازمان جوانان تودۀ ایران و یکی از ۳ دانشجویی که در حملۀ نیروهای امنیتی به‌دانشگاه تهران در سال ۱۳۳۲خ کشته‌شد.
– درگذشت احمد قندچی در سال ۱۳۳۲خ؛ از طرفداران جبهۀ ملی و یکی از ۳ دانشجویی که در حملۀ نیروهای امنیتی به‌دانشگاه تهران در سال ۱۳۳۲خ کشته‌شد. او همچنین برادر اصغر قندچی، کارآفرین ایرانی و پدر صنعت کامیون‌سازی در ایران بود.
– درگذشت مصطفی بزرگ‌نیا در سال ۱۳۳۲خ؛ عضو کمیتۀ مرکزی سازمان جوانان حزب تودۀ ایران و یکی از ۳ دانشجویی که در حملۀ نیروهای امنیتی به‌دانشگاه تهران در سال ۱۳۳۲خ کشته‌شد.
– درگذشت عیسی صدیق اعلم (صدیق اعلم) در سال ۱۳۵۷خ؛ ادیب، نویسنده و از سیاست‌گذاران و کارگزاران فرهنگی دورۀ پهلوی که طرح اولیۀ تأسیس دانشگاه تهران و سپس به‌عنوان وزیر فرهنگ، ریاست دانشگاه تهران را نیز در دست داشت، سومین رئیس این دانشگاه شد و از پیشگامان واژه‌گزینی در زبان فارسی است.
– درگذشت شهریار شفیق در سال ۱۳۵۸خ؛ افسر ارشد نیروی دریایی ارتش شاهنشاهی ایران و فرزند اشرف پهلوی و احمد شفیق و نوۀ رضاشاه که به‌ضرب گلولۀ فدائیان اسلام در پاریس ترور شد.
– درگذشت جواد معروفی در سال ۱۳۷۲خ؛ آهنگ‌ساز و تنظیم‌کنندۀ ارکستر گُل‌های رنگارنگ و نوازندۀ پیانو و فرزند استاد موسی معروفی نوازندۀ تار
– درگذشت منوچهر نوذری در سال ۱۳۸۴خ؛ دوبلور، هنرپیشه، مجری و کارگردان
