اتفاقی در بخش یادبودهای ویکیپدیا فارسی چشم به یک تیتر خورد: “۱۹۱۳ – درگذشت آمبروز بیرس روزنامهنگار، نویسنده، ویراستار و داستاننویس آمریکایی” تعجب کردم، چرا که پیشتر با واژهنامه یا دائرهالمعارف شیطان اثر بیرس بودم و میدانستم این مرد سالروز درگذشت مشخصی ندارد و ویکیپدیا این تاریخ را اشتباه زده، اما به نظرم بهانهی خوبی بود که از این مرد یا همان “بلندگوی شیطان” برای شما بنویسم. بیرس آدم عجیب و غریبی بود و زندگی عجیبی داشت. در ۲۴ ژوئن ۱۸۴۲ در اوهایو بهدنیا آمد، یکی از نزدیک ترین رفقای “مارک تواین” بود و تقریبا زندگی مشابه هم داشتند.در زندگی زناشوییاش موفق نبود چراکه پس از ۳۲ سال زندگی مُشترک فهمید همسرش به او وفادار نبوده؛ پس از او جدا شد. حاصل ازدواجش دو پسر و یک دختر بود که هر دو پسر یکی در درگیری و دیگری بهخاطر مصرف زیاد مشروبات الکلی جان خود را از دست دادند.همچنین این مرد در جریان جنگهای داخلی آمریکا در فاصلهی سالهای ۱۸۶۱ تا ۱۸۶۵ به عنوان افسر در ارتش متحدین خدمت کرد و از تجربهی همین دورهی نظامی و نقشهکشیهای جنگ ایدههای بسیاری برای داستانهای خود بهدست آورد. وی نخستین تجربهی روزنامهنگاریاش در News Letter بود و در این دوره از قلم تند و تیزش چنان بهرهای برد که هر که را میخواست به عرش یا به خاک سیاه میکوبید.
بیرس در فاصله سالهای ۱۸۸۷ تا ۱۹۰۶ ستون The Pratter (وراج) را در روزنامهی هارتس مینوشت. این اولینبار در تاریخ روزنامهنگاری بود که یک روزنامهنگار ستون ثابت را برای خود داشت. در سال ۱۹۰۶ این جمله های قصار را با عنوان « واژهنامه آدم بدبین» منتشر کرد. اما در سال ۱۹۱۱ که مجموعه دوازده جلدی آثارش را به دست چاپ می سپرد، به منظور فاصلهگیری هر چه بیشتر از مقلدانش، عنوان «فرهنگ شیطان» را زینتبخش واژه نامه خود کرد.بیرس نویسنده و روزنامهنگاری سنت شکن و انقلابی بود. در هر قالبی که مینوشت (اعم از داستان ارواح، قصه، فانتزی، شبه فرهنگ نویسی و مقالههای مطبوعاتی) همواره شیفتگی خود را به طنز نمایان میکرد.
اگر هنوز از زندگی عجیب و غریب آمبروز بیرس حیرت زده نشدید، او برگ آخر را برای شما کنار گذاشته است! بیرس در سال ۱۹۱۳ – یعنی در سن ۷۱ سالگی – بدون هیچ خبری یکباره خانه و کاشانهاش را رها کرد و خود را ناخوانده وسط معرکه انقلاب مکزیک انداخت. بقیه ماجرا دیگر معلوم نیست… همین قدر میدانیم که در سال ۱۹۱۴ تقریبا گم میشود و دیگر از او هیچ خبری نشد. دیگر خودتان حساب کنید، مردی آثار مردی با این زندگینامه چقدر میتواند خواندنی باشد! “واژهنامه شیطان” کتابیست که در آن بیرس برای واژه ها معنای تازهای بهزبان طنز (!؟) تعریف کرده، کاری که قرنها پیش از او عبید زاکانی ماهم در رسالهی تعریفات انجام داده است.
نگارش و گردآوری: قجرتایم