سیزدهم/۱۳ آوریل در تاریخ را میخوانید.
مناسبتها
وقایع
– در سال ۱۲۴۱م؛ مغولها کراکو را در لهستان تصرف کردند.
– در سال ۱۴۰۱م؛ امیر تیمور گورکانی، پادشاه ایران، شهر دمشق در شام را تصرف کرد.
– در سال ۱۵۹۸م؛ فرمان نانت، مبنی بر آزادی مذهب در فرانسه امضاء شد.
– در سال ۱۸۹۴م؛ دولتهای انگلستان و بلژیک در یک جلسۀ محرمانه و بدون اطلاع فرانسه و آلمان، آفریقای مرکزی را میان خود قسمت کردند.
– در سال ۱۹۴۵م؛ ارتش سرخ شوروی، در جریان جنگ جهانی دوم، وارد وین، پایتخت اتریش شد و ۹۰ هزار تَن از سربازان آلمانی را بهاسارت گرفت.
– در سال ۱۹۷۵م؛ جنگ داخلی لبنان با ترور پیر جمیل آغاز شد.
زادروزها
– زادروز گای فاکس (گای فوکس) در سال ۱۵۷۰م؛ سربازی انگلیسی و کاتولیکمذهبی که در توطئۀ نافرجام سال ۱۶۰۵م، معروف بهتوطئۀ باروت برای منفجرکردن پارلمان و کشتن شاه جیمز یکم، بهتلافی آزار کاتولیکهای انگلستان شرکت داشت. از آنجایی که او بود که همراه با باروت دستگیر و سپس شکنجه و مجبور بهلُودادن همدستانش شد، بیشتر او را بهعنوان عامل این توطئه میشناسند.
– زادروز توماس جفرسون در سال ۱۷۴۳م؛ یکی از متفکران اصلی و بنیانگذاران آمریکا (برای ترویج ایدهآلهای جمهوریخواهی در آمریکا)، نویسندۀ اصلی اعلامیۀ استقلال ایالات متحدۀ آمریکا و ۲ دورۀ متوالیِ ۴ ساله، سومین رئیسجمهور آمریکا و همچنین باستانشناس، دیرینشناس و نویسنده بود. او دانشگاه ویرجینیا را در سال ۱۸۱۹م بنیان نهاد.
– زادروز گئورگ لوکاچ در سال ۱۸۸۵م؛ فیلسوف، نویسنده، منتقد ادبی، نظریهپرداز، مبارز کمونیست مجار، کمیسر فرهنگ و آموزش در جمهوری شورایی مجارستان و از سران انقلاب ۱۹۵۶م مجارستان
– زادروز رابرت واتسون وات در سال ۱۸۹۲م؛ فیزیکدان اسکاتلندی که بسیاری او را مخترع رادار میدانند. هر چند که در حقیقت، اختراع رادار را نیز مانند بسیاری از فناوریهای دیگر نمیتوان بهشخصی خاص نسبت داد؛ زیرا اختراع رادار (بهصورت اولیه) کار فردی غیر از او بود، و کاری که وی کرد، توسعه و بهبود رادار بود. یکیدیگر از اختراعات مهم او، دستگاه ماکروویو میباشد.
– زادروز ژاک لاکان در سال ۱۹۰۱م؛ پزشک، فیلسوف و روانکاو برجستۀ فرانسوی که بهخاطر ایدۀ بازگشت بهفروید و رسالهای که در آن، ناخودآگاه را بهصورت یک زبان ساختاربندی کرده معروف شد. وی از تأثیرگذاران بر فلسفه در فرانسه بودهاست.
– زادروز ساموئل بارکْلی بِکت در سال ۱۹۰۶م؛ نمایشنامهنویس، رماننویس و شاعر اهل ایرلند
– زادروز یودورا آلیس ولتی در سال ۱۹۰۹م؛ رماننویس آمریکایی
– زادروز شیموس هینی در سال ۱۹۳۹م؛ شاعر و نویسندۀ معروف اهل کشور ایرلند شمالی و برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات در سال ۱۹۹۵م
– زادروز ژان ماری گوستاو لوکلزیو در سال ۱۹۴۰م؛ نویسنل فرانسوی و برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات در سال ۲۰۰۸م
– زادروز گری کیمویچ کاسپارف در سال ۱۹۶۳م؛ قهرمان شطرنج جهان
– زادروز کارلس پویول در سال ۱۹۷۸م؛ بازیکن فوتبال سابق اسپانیایی که در تیم فوتبال بارسلونا و تیم ملی اسپانیا بازی میکرد.
درگذشت
– درگذشت ژان دو لافونتِن در سال ۱۶۹۵م؛ مشهورترین حکایتنویس فرانسه که شعرهای بسیاری نیز سُرودهاست.
– درگذشت برونو باور در سال ۱۸۸۲م؛ فیلسوف و تاریخدان آلمانی که بهعنوان یکی از شاگردان هگل، او یک خِرَدگرای رادیکال در زمینۀ فلسفه، سیاست و نقد انجیل بود.
– درگذشت ارنست کاسیرر در سال ۱۹۴۵م؛ فیلسوف نوکانتی آلمانی و تاریخنگار فلسفۀ غرب
– درگذشت امیل نولده در سال ۱۹۵۶م؛ نقاش آلمانی و یکی از اولین نقاشان اکسپرسیونیسم و یکی از نقاشان بزرگ آبرنگ قرن ۲۰م
– درگذشت عبدالسلام عارف در سال ۱۹۶۶م؛ رئیسجمهور سابق کشور عراق بین سالهای ۱۹۶۳ تا ۱۹۶۶م که در سال ۱۹۶۳م با کودتا علیه عبدالکریم قاسم و قتل او، قدرت را در دست گرفت و اعضای حزب بعث عراق را وارد کابینۀ خود کرد. عارف در سال ۱۹۶۶م در یک حادثۀ مشکوک هوایی کشتهشد و برادرش عبدالرحمن عارف بهقدرت رسید.
– درگذشت فرانسوا تومبالبایه در سال ۱۹۷۵م؛ آموزگار و سیاستمدار اهل جمهوری چاد و اولین رئیسجمهور این کشور
– درگذشت جان آرچیبالد ویلر در سال ۲۰۰۸م؛ فیزیکدان آمریکایی و از پیشگامان فیزیک هستهای
– درگذشت گونتر ویلهلم گراس در سال ۲۰۱۵م؛ نویسنده، مجسمهساز و نقاش آلمانی و عضو برجستۀ گروه ۴۷ (انجمن نویسندگان بعد از جنگ جهانی دوم در آلمان) و از نویسندگان بزرگ و معروف آلمان و برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات در سال ۱۹۹۹م
– درگذشت ادواردو گالیانو در سال ۲۰۱۵م؛ روزنامهنگار، نویسنده و رماننویس اهل اروگوئه که از آثار شناختهشدۀ او رمان سهگانۀ حافظۀ آتش (۱۹۷۶م)، است که به ۲۰ زبان ترجمه شدهاست. فراتر از همه، او تلفیقی از روزنامهنگاری، تحلیلگر سیاسی و تاریخ بود.
– درگذشت رابرت تیلور در سال ۲۰۱۷م؛ دانشمند رایانه اهل آمریکا که برندۀ جوایزی همچون مدال ملی فناوری و نُوآوری و جایزۀ چارلز استارک دراپر شدهاست.
– درگذشت مری کوانت در سال ۲۰۲۳م؛ طراح مد اهل بریتانیا که از شناختهشدهترین طراحان مد در دهۀ ۱۹۶۰م در بریتانیا بودهاست. او برندۀ جوایزی همچون نشان امپراتوری بریتانیا شدهاست.