چهاردهم/۱۴ اردیبهشتماه در تاریخ را میخوانید.
وقایع
– تأسیس «بانک پهلوی قشون» بانک سپه فعلی، اولین بانک ایرانی در سال ۱۳۰۴خ
– در سال ۱۳۳۱خ؛ روزنامههای تهران بهاستثنای جراید محافظهکار از جمله «اطلاعات» بهنام دفاع از میهن، جنگ با «نیویورک تایمز» را که ۲ روز پیش از آن در مقالهای «ملیشدن نفت ایران» را اشتباه ایرانیان خوانده بود آغاز کرده و ضمن حملات متقابل، به تاریخچه و مدیریت این روزنامه پرداختند.
– تأیید طارق عزیز دربارۀ استفادۀ عراق از سلاح شیمیایی در سال ۱۳۶۷خ
– آغاز نمایشگاه مطبوعات ایران در سال ۱۳۷۱خ
زادروزها
– زادروز ابواسماعیل عبدالله بن ابیمنصور محمد (پیر هرات و پیر انصار و خواجهعبدالله انصاری و انصاری هروی) در سال ۳۸۵خ؛ دانشمند و عارف صوفیمسلک ایرانی، یکی از نوابغ ادبی و چهرههای شاخص
– زادروز مهدی حمیدی شیرازی در سال ۱۲۹۳خ؛ ادیب، شاعر، استاد دانشگاه، مترجم و منتقد که از مشهورترین سرودههای او میتوان بهشعر «قوی زیبا» یا همان «مرگ قو» اشاره کرد. وی از منتقدان مشهور نُوگرایی و شعر نیمایی بود و آثار خود را حول ادبیات کلاسیک میسرود.
– زادروز محمد یگانه در سال ۱۳۰۲خ؛ از دولتمردان و اقتصاددانان دورۀ پهلوی که در ۴ منصب رئیس کل بانک مرکزی، وزیر دارایی، وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه و وزیر آبادانی و مسکن فعالیت کرد. این مدیر ارشد اقتصادی که در دورهای در سازمان ملل متحد نیز شاغل بوده و ۲۳ سال برای نهادهای مختلف آن فعالیت داشتهاست، یکدوره نیز نمایندۀ ایران در صندوق بینالمللی پول و مدیر اجرایی آن بود.
– زادروز مهرداد ملکزاده در سال ۱۳۴۸خ؛ باستانشناس، نویسنده، پژوهشگر و منتقد کتاب که از فعالیتهای او کشف چندین محوطۀ باستانی در دشت کاشان است. او همچنین نظراتی در باب پانعربیسم و پانترکیسم دارد.
درگذشت
– درگذشت سرلشکر خلبان احمدخان نخجوان در سال ۱۳۴۵خ؛ اولین فرماندۀ نیروی هوایی ایران و بهباور بسیاری نخستین خلبان ایرانی بود؛ هر چند طبق شواهد تاریخی، نخستین خلبان ایرانی کلنل محمدتقی پسیان بودهاست. او سالها وزارت جنگ و فرماندهی نیروی هوایی ایران را بر عهده داشت. وی در زمان اشغال ایران توسط نیروهای روسیه و بریتانیا، بهکمک چندین افسر دیگر، ۳۰ هزار سرباز را بهدلیل نداشتن تجربۀ جنگی از پادگانهای ارتش شاهنشاهی ایران مرخص کرد. بههمین علت رضاشاه مجبور بهاعلام بیطرفی در جنگ شد، اما او را در برابر وزیران بهباد کتک گرفت، درجههایش را کَند و بهدادگاه نظامی ارجاع داد. او در دوران پادشاهی محمدرضاشاه پهلوی بار دیگر بهوزارت رسید و بهاو دیپلم خلبانی اهدا کرد.
– درگذشت کاظم رجوی در سال ۱۳۶۹خ؛ عضو شورای ملی مقاومت ایران و برادر مسعود رجوی که در سوئیس ترور شد. او دارندۀ دکترای حقوق از فرانسه، عضو هیئت علمی انستیتوی عالی حقوق بینالملل دانشگاه ژنو و استاد همان دانشگاه بود. وی از سال ۱۳۳۶ تا ۱۳۴۷خ مقیم فرانسه بود، سپس در سوئیس اقامت گزید و پناهندگی سیاسی گرفت.
– درگذشت گلاندام طاهرخانی (سوسن) در سال ۱۳۸۳خ؛ خواننده
– درگذشت ناصر چشمآذر در سال ۱۳۹۷خ؛ موسیقیدان، آهنگساز و تنظیمکننده
– درگذشت قاسم آهنینجان در سال ۱۴۰۰خ؛ شاعر، منتقد ادبی و فیلمساز
– درگذشت عدنان غریفی در سال ۱۴۰۲خ؛ شاعر، مترجم و داستاننویسی که از نویسندگان نُوگرای دهههای ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰خ و از شکلدهندگان داستاننویسی جنوب بود.