سی‌و‌یکم/۳۱ ژانویه در تاریخ را می‌خوانید.
مناسبت‌ها
وقایع
– در سال ۱۵۰۴م؛ فرانسه، ناپل را به‌آراگون (یکی از ۱۷ بخش خودمختار اسپانیا) تسلیم کرد.
– در سال ۱۸۶۵م؛ در جریان جنگ داخلی آمریکا، کنگرۀ ایالات متحدۀ آمریکا، اصلاحیۀ سیزدهم قانون اساسی ایالات متحده را ایجاد، و بَرده‌داری را ممنوع کرد.
– در سال ۱۸۹۱م؛ برای اولین‌بار در تاریخ پرتغال، در شهر شمالی پورتو، انقلاب جمهوری‌خواهانه برپا شد.
– در سال ۱۹۱۵م؛ قوای آلمانی برای اولین‌بار در مقیاس گسترده، در نبرد بالیموف علیه قوای روس، از گازهای سمّی استفاده کردند.
– در سال ۱۹۲۹م؛ اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، لئون تروتسکی را تبعید کرد.
– در سال ۱۹۴۲م؛ در جریان جنگ جهانی دوم، نیروهای متفقین از ژاپنی‌ها در نبرد مالایا شکست خوردند و به‌جزیرۀ سنگاپور گریختند.
– در سال ۱۹۴۳م؛ در جریان جنگ جهانی دوم، فرماندۀ آلمانی، فریدریش پائولوس، توسط نیروهای ارتش سرخ در استالینگراد محاصره شد.
– در سال ۱۹۴۴م؛ در جریان جنگ جهانی دوم، نیروهای آمریکایی بر روی کواجالین و دیگر جزایر تحت قدرت ژاپنی‌ها فرود آمدند.
– در سال ۱۹۴۵م؛ سرباز وظیفه، ادی اسلوویک به‌عنوان اولین نفر و آخرین نفر، پس از جنگ داخلی آمریکا به‌اتهام فرار از خدمت در ارتش آمریکا اعدام شد.
– در سال ۱۹۴۶م؛ با تصویب قانون اساسی جدید یوگسلاوی، این کشور با مدل‌برداری از شوروی به ۶ جمهوری تقسیم شد. (بوسنی و هرزگووین، کرواسی، مقدونیه، مونتنگرو، صربستان و اسلوونی)
– در سال ۱۹۵۰م؛ هری ترومن، رئیس‌جمهور ایالات متحدۀ آمریکا، برنامۀ تولید بمب هیدروژنی را اعلام کرد.
– در سال ۱۹۵۳م؛ در اثر طوفان در دریای شمال ۱۸۳۶ تَن در هلند، ۳۰۷ تَن در انگلستان، ۲۸ تَن در بلژیک، ۱۹ تَن در اسکاتلند و ۳۶۱ تَن در میان دریا کشته‌شدند. همچنین ۹ درصد از کل اراضی کشاورزی هلند نیز نابود شد.
– در سال ۱۹۵۸م؛ اکسپلورر ۱، اولین ماهوارۀ موفق آمریکایی به‌مدار پرتاب شد.
– در سال ۱۹۵۸م؛ جیمز ون آلن، کمربند تشعشعیِ وان‌آلن را کشف کرد.
– در سال ۱۹۶۶م؛ اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، فضاپیمای بدون سرنشین لونا ۹ را پرتاب کرد.
– در سال ۱۹۶۸م؛ نائورو از استرالیا استقلال پیدا کرد.
– در سال ۱۹۷۱م؛ در جریان برنامۀ فضایی آپولو، آپولو ۱۴، فضانوردان آلن شپارد، اسوارت روسا و ادگار میچل، سوار بر ساترن ۵، به‌ماه پرتاب شد.
– در سال ۱۹۹۰م؛ اولین شعبۀ مک‌دونالدز در مسکو، اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی افتتاح شد.
– در سال ۲۰۰۳م؛ بلژیک ازدواج هم‌جنس‌گرایان را به‌رسمیت شناخت.
زادروزها
– زادروز توکوگاوا ایه‌یاسو در سال ۱۵۴۳م؛ بنیان‌گذار شوگون‌سالاری توکوگاوا در ژاپن و نخستین شوگون آن
– زادروز گاورنر موریس در سال ۱۷۵۲م؛ سناتور سابق عضو حزب فدرالیست که نویسندۀ اصلی قانون اساسی ایالات متحدۀ آمریکا در شکل نهایی خودش بود.
– زادروز فرانتس پیتر شوبرت در سال ۱۷۹۷م؛ آخرین آهنگ‌ساز اتریشی برجستۀ مکتب موسیقی کلاسیک‌رمانتیک
– زادروز ویلیام تئودور ریچاردز در سال ۱۸۶۸م؛ شیمی‌دان آمریکایی که در سال ۱۹۱۴م برای تعیین دقیق وزن اتمی بسیاری از عنصرهای شیمیایی، جایزۀ نوبل شیمی به‌او اهدا شد. او اولین آمریکایی بود که موفق به‌دریافت این جایزه شد.
– زادروز ایروینگ لانگموئر در سال ۱۸۸۱م؛ شیمی‌دان و فیزیک‌دان آمریکایی که در سال ۱۹۳۲م برای کشف ایزوترم جذب لانگمویر و تحقیقات در شیمی سطح، موفق به‌دریافت جایزۀ نوبل شیمی شد.
– زادروز فریا مادلین استارک (استیوارت پرون) در سال ۱۸۹۳م؛ جهان‌گرد و سفرنامه‌نویس بریتانیایی
– زادروز آتاهوآلپا یوپانکی در سال ۱۹۰۸م؛ خواننده، ترانه‌نویس، گیتاریست و نویسندۀ آرژانتینی
– زادروز نورمن مِیلر در سال ۱۹۲۳م؛ نویسندۀ مشهور و صاحب‌سبک آمریکایی و برندۀ جایزۀ ادبی پولیتزر که بیشتر به‌خاطر نثر تلخ و گزنده و مخالفتش با جنبش‌های فمینیستی شهرت دارد.
– زادروز رودولف لودویگ موسبائر در سال ۱۹۲۹م؛ فیزیک‌دان آلمانی که در سال ۱۹۶۱م برای تحقیق دربارۀ جذب تشدیدی پرتوهای گاما و کشف اثری که به‌نام خودِ او می‌باشد، جایزۀ نوبل در فیزیک به‌طور مشترک به‌او و رابرت هافستئاتر اهدا شد.
– زادروز کنزابورو اوئه در سال ۱۹۳۵م؛ نویسندۀ ژاپنی و برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات در سال ۱۹۹۴م که یکی از مطرح‌ترین نویسندگان معاصر ژاپنی است.
– زادروز والتر لوین در سال ۱۹۳۶م؛ فیزیک‌دان و استاد بازنشستۀ مؤسسل فناوری ماساچوست
– زادروز فِلیپ گلَس در سال ۱۹۳۷م؛ آهنگ‌ساز آمریکایی
– زادروز هلکه زاندر در سال ۱۹۳۷م؛ فیلم‌ساز، روزنامه‌نگار و یکی از چهره‌های برجستۀ جنبش فمینیستی در آلمان
– زادروز فیل مانزانِرا در سال ۱۹۵۱م؛ موسیقی‌دان و تهیه‌کنندۀ موسیقی انگلیسی
– زادروز خیدو فان روسوم در سال ۱۹۵۶م؛ برنامه‌نویس رایانه‌ای اهل هلند و نویسندۀ زبان برنامه‌نویسی پایتون که در جامعۀ پایتون به‌عنوان یک دیکتاتور خیرخواه جاویدان شناخته شده‌است. این بدان معنی است که او پیوسته فرایند توسعۀ پایتون را زیر نظر دارد و در زمان‌های لازم، تصمیمات ضروری و مناسب را برای آن اتخاذ کرده‌است.
– زادروز اوکسانا شاچکو در سال ۱۹۸۷م؛ هنرمند و فعال حقوق زنان اوکراینی که در آوریل ۲۰۰۸م، همراه با آنا هاتسل و الکساندرا شوچنکو، فمن (زنان با سینه‌های برهنه؛ نام یکی از گروه‌های فمینیستی در اوکراین) را بنیان نهاد.
درگذشت
– درگذشت محمد بن علی واسطی (ابن ابی‌صَقرِ واسطی) در سال ۱۱۰۵م؛ نویسنده و شاعر عربی عراقی در سدۀ ۵ه.ق
– درگذشت شوان‌دو در سال ۱۴۳۵م؛ پنجمین امپراتور دودمان مینگ که بر چین فرمانروایی کرد و از علاقه‌مندان به‌شعر و ادبیات بود و در هنر نقاشی، به‌ویژه کشیدن نگاره‌هایی از حیوانات مهارت داشت.
– درگذشت محمد بیرام بدخشانی (بیرام خان بهارلویی، خانِ خانان) در سال ۱۵۶۱م؛ از امراء و وزرای معروف سلسلۀ گورکانیان هند و پیشکار و قَیِم مورد اعتماد جلال‌الدین اکبرشاه، بزرگ‌ترین امپراتور گورکانی هند که به‌طور جدی به‌تشویق شاعران و هنرمندان می‌پرداخت.
– درگذشت گای فاکس (گای فوکس) در سال ۱۶۰۶م؛ سربازی انگلیسی و کاتولیک‌مذهبی که در توطئۀ نافرجام سال ۱۶۰۵م، معروف به‌توطئۀ باروت برای منفجرکردن پارلمان و کشتن شاه جیمز یکم، به‌تلافی آزار کاتولیک‌های انگلستان شرکت داشت. از آنجایی که او بود که همراه با باروت دستگیر و سپس شکنجه و مجبور به‌لُودادن هم‌دستانش شد، بیشتر او را به‌عنوان عامل این توطئه می‌شناسند.
– درگذشت ژان مره در سال ۱۶۸۶م؛ نمایشنامهنویس قرن ۱۷م اهل فرانسه
– درگذشت فریدریش روکرت در سال ۱۸۶۶م؛ شاعر و مترجم نامی آلمانی و از بنیان‌گذاران شرق‌شناسی آلمان
– درگذشت جووانی بوسکو در سال ۱۸۸۸م؛ قدیس مسیحی، کشیش کلیسای کاتولیک، مربی و نویسندۀ ایتالیایی
– درگذشت چارلز هدون اسپورجن در سال ۱۸۹۲م؛ واعظ، کشیش، نویسنده و مبلغ مذهبی بریتانیایی و معتقد به‌فرقۀ باپتیست (تعمیددهنده یا باپتیست؛ نام شاخه‌ای از مسیحیت) که مردم او را به‌شاهزادۀ کشیش‌ها نیز می‌شناختند.
– درگذشت جان گالزورثی در سال ۱۹۳۳م؛ رمان‌نویس و نمایشنامهنویس انگلیسی که در سال ۱۹۳۲م برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات شد.
– درگذشت مارگریت اودو در سال ۱۹۳۷م؛ رمان‌نویس سده‌های ۱۹ و ۲۹م اهل فرانسه
– درگذشت ژان ژیرودو در سال ۱۹۴۴م؛ رمان‌نویس، مقاله‌نویس، نمایشنامهنویس و دیپلمات قرن ۱۹م اهل فرانسه
– درگذشت ادوین هاوارد آرمسترانگ در سال ۱۹۵۴م؛ مهندس برق و ابداع‌کنندۀ مدولاسیون فرکانس رادیویی با ۴۲ اختراع ثبت‌شده و جوایز متعددی از جمله مدال افتخار اعطاشده از سوی مؤسسان مهندسین رادیو، مدال لژیون فرانسه، مدال فرانکلین و مدال ادیسون که به‌تالار مشاهیر مخترع نیز راه یافته‌است.
– درگذشت عبدالسلام پیرمحمدزاده دهاتی در سال ۱۹۶۲م؛ از شاعران پارسی‌گوی و نویسندگان تاجیکستان
– درگذشت راگنار فریش در سال ۱۹۷۳م؛ اقتصاددان نروژی که در سال ۱۹۶۹م به‌همراه یان تینبرگن، اقتصاددان هلندی، موفق به‌دریافت جایزۀ نوبل در اقتصاد شد. راگنار فریش و یان تینبرگن، نخستین برندگان این جایزه بودند.
– درگذشت اورت اکسل توب در سال ۱۹۷۶م؛ هنرمند، نویسنده و آهنگ‌ساز سوئدی که بیشتر با ترانه‌های فولکورش، به‌عنوان یکی از معروف‌ترین موسیقی‌دانان سوئد شناخته شده‌است.
– درگذشت رَشاد خلیفه در سال ۱۹۹۰م؛ بیوشیمیست مصری‌تبار آمریکایی که اعلام کرد که کُد ریاضی قرآن را کشف کرده‌است. او همچنین پایه‌گذار گروه مذهبی اتحاد تسلیم‌شدگان بین‌الملل بوده‌است. وی اعلام کرد که نبوت پایان یافته، اما رسالت تا روز قیامت باقی است.
– درگذشت گوردون روپرت دیکسون در سال ۲۰۰۱م؛ نویسندۀ علمی‌تخیلی آمریکایی
