بیستوپنجم/۲۵ دسامبر در تاریخ را میخوانید.
مناسبتها
– کریسمس؛ که زادروز عیسی دانسته میشود و بزرگترین جشن مسیحیان جهان است.
وقایع
– در سال ۸۰۰م؛ شارلمانی، بهعنوان نخستین امپراتور مقدس روم در شهر رُم تاجگذاری کرد.
– در سال ۱۰۰۰م؛ امپراتوری مجارستان تأسیس شد.
– در سال ۱۹۳۲م؛ زلزلهای بهقدرت ۷/۶ ریشتر در استان گانسو در چین، حدود ۷۰ هزار نفر را کشت.
– فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱م
– در سال ۱۹۹۱م؛ میخائیل گورباچف، رئیسجمهور اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی استعفا داد و اوکراین اعلام استقلال کرد.
زادروزها
– زادروز ژان فرانسوا ساراسن در سال ۱۶۱۴م؛ نویسندۀ قرن ۱۷م اهل فرانسه
– زادروز ویلیام کالینز در سال ۱۷۲۱م؛ شاعر انگلیسی
– زادروز محمد علی جناح در سال ۱۸۷۶م؛ از سیاستمداران سدۀ ۲۰م و بنیانگذار کشور پاکستان که رهبر حزب مسلم لیگ پاکستان و نخستین فرماندار کل آن کشور بود.
– زادروز آدولف وینداوس در سال ۱۸۷۶م؛ شیمیدان، طبیعیشناس و محقق بزرگ آلمانی و نخستین شخصی که نقش حیاتی ویتامینها را کشف و مطرح نمود و سرانجام بهپاس یک عمر تلاش پیگیری، در سال ۱۹۲۸م موفق بهدریافت جایزۀ نوبل گردید.
– زادروز گرهارد هرتسبرگ در سال ۱۹۰۴م؛ فیزیکدان و دانشمند شیمیفیزیک و برندۀ جایزۀ نوبل شیمی
– زادروز ارنست روسکا در سال ۱۹۰۶م؛ فیزیکدان آلمانی که در سال ۱۹۸۶م برای ساختن میکروسکوپ الکترونی، موفق بهدریافت جایزۀ نوبل فیزیک شد.
– زادروز محمد احمد بن بلا در سال ۱۹۱۶م؛ رهبر سیاسی جنگ استقلال الجزایر، نخستین نخستوزیر و نخستین رئیسجمهور انتخابی الجزایر که کشورش را بهسوی یک اقتصاد سوسیالیستی سوق داد.
– زادروز محمد انور السادات در سال ۱۹۱۸م؛ سیاستمدار و نظامی و سومین رئیسجمهور مصر
– زادروز کارلوس کاستاندا در سال ۱۹۲۵م؛ نویسندۀ سرخپوست و پُرطرفدار آمریکایی کتابهای شَمَنباوری (یک رشته باورهای سنتی در برخی اقوام در دوران پیش از تاریخ در سراسر جهان)
درگذشت
– درگذشت ساموئل دو شامپلن در سال ۱۶۳۵م؛ سرباز، کاوشگر، نقشهکش، طراح، دیپلمات، دریانورد، وقایعنویس، نژادشناس و گیتانگار (جغرافیا، زمیننگاری) فرانسوی و پدر فرانسۀ نُو و بنیادگذار شهر کبک
– درگذشت کارل آبراهام در سال ۱۹۲۵م؛ روانکاو آلمانی
– درگذشت پل بورژه در سال ۱۹۳۵م؛ نویسنده و مقالهنویس قرن ۱۹م اهل فرانسه
– درگذشت کارل چاپک در سال ۱۹۳۸م؛ یکی از نویسندگان چک در سدۀ ۲۰م که واژۀ ربات برای اولینبار در اثری از این نویسنده بهکار برده شدهاست.
– درگذشت چارلی چاپلین در سال ۱۹۷۷م؛ هنرمند نامدار و پُرآوازۀ انگلیسی و یکی از بزرگترین و مشهورترین بازیگران و کارگردانان تاریخ سینما و همچنین آهنگساز برجستۀ هالیوود و برندۀ جایزه اسکار
– درگذشت خوان میرو فرا در سال ۱۹۸۳م؛ نقاش و مجسمهساز و سفالگر اسپانیایی که کارهای او بیشتر در سبک سوررئالیسم دانسته میشود.
– درگذشت نیکولای چائوشِسکو در سال ۱۹۸۹م؛ دیکتاتور و سیاستمدار کمونیست رومانیایی و دبیرکل حزب کمونیست رومانی و رئیسجمهور کشور جمهوری سوسیالیستی رومانی
– درگذشت النا چائوشسکو در سال ۱۹۸۹م؛ سیاستمدار و همسر نیکولای چائوشِسکو ، (دیکتاتور رومانی) اهل رومانی
– درگذشت جیمز براون در سال ۲۰۰۶م؛ خواننده، ترانهسرا و نوازندۀ آمریکایی و از پیشگامان موسیقی فانک که اغلب از او بهعنوان پدرخواندۀ موسیقی سول یاد میشود.
– درگذشت اِرتا مه کیت در سال ۲۰۰۸م؛ خواننده و رقصندۀ بهنامِ کابارههای منهتن و بازیگر سینما و تئاترهای برادوی آمریکایی که عمدهشهرت او بهخاطر خواندن یک ترانۀ سکسی دربارۀ بابانوئل در صحنۀ موسیقی پاپ بود. وی در دهل ۵۰م توسط اورسن ولز (کارگردان، فیلمنامهنویس، هنرپیشه و تهیهکنندۀ فیلم، تئاتر، رادیو و تلویزیون آمریکایی) کشف شدهبود. ولز او را شورانگیزترین زن دنیا خواندهبود. او از معدود هنرمندانی است که نامزد دریافت هر ۳ جایزۀ تونی، گرمی و امی بودهاست.
– درگذشت جورجیوس پنیاتو (جرج مایکل) در سال ۲۰۱۶م؛ خواننده، ترانهسرا و آهنگساز مشهور انگلیسی