به یاد دارید وقتی در مدارس به درس مربوط به نهضت «توتون و تنباکو» رسیدیم، چه نوشته بود؟ «میرزای شیرازی فتوا داد، مردم تحریم کردند؛ پایان»، اما ماجرای انقلاب «توتون و تنباکو» چنین نیست! در این اپیزود قدم به قدم با مردم دوره‌ی ناصری همراه می‌شویم و این جنبش عظیم را از زاویه‌ی بهتری نگاه می‌کنیم. چگونه «خِرَد جمعیِ» ایرانیان در آن‌سال‌ها از همه‌ی ابزارهای موجود برای پیروزیِ جنبش استفاده کرد؟

در قسمت اول سه‌گانه‌‌ی انقلاب دود، از چگونگیِ اکتشاف و انتشار «توتون و تنباکو» گفتیم و به ایران قرن نوزدهم میلادی رسیدیم؛ کشوری که به دودکشی شهره بود و علاوه بر آن، پول‌درآوردن از این کسب‌و‌کار را خیلی خوب یاد گرفته‌بود؛ اما «ناصرالدین‌شاه قاجار» در سفرش به اروپا، امتیاز «توتون و تنباکو» را به «تالبوت» و شرکت آن «رژی» واگذار کرد. آیا می‌دانید در این سفرهای فرنگ چه گذشت و جریان این امتیازنامه چه بود؟

وقتی‌که «کریستف کلمب» در سفر اکتشافی بر حسب اتفاق به قاره‌ی آمریکا رسید، عده‌ای از بومیان «سان‌سالوادور» را دید که «دود» از دهان‌شان خارج می‌شود؛ حیرت‌زده شد و از همان‌جا بود که استعمال «تنباکو» به سرتاسر جهان رسید. در اپیزود پانزدهم پادکست «رادیو قجرتایم» به داستان شگفت‌انگیز و پُر رمز و راز همه‌گیریِ استعمال دخانیات و وقایع پیرامون آن تا رسیدن این گیاه به ایران می‌پردازیم.

اپیزود چهاردهم؛ ظلم پایدار می‌ماند: «محمدقاسم هندوشاه استرآبادی» معروف به «فرشته» مورخ و پزشک ایرانیِ اهل استرآباد ساکن هندوستان، در مورد او می‌گوید: «و چنین کارها از ابتدای آفرینش تا دور او، هیچ جهان‌داری نکرده‌بود…!» شاید در مورد این آدم درست می‌گفت؛ اما فقط تا دوره‌ی او، نه دوره‌ی شما شنوندگان اپیزود چهاردهم رادیو قجرتایم با عنوان: «ظلم پایدار می‌ماند»…