بیستوششم/۲۶ دسامبر در تاریخ را میخوانید.
مناسبتها
وقایع
– در سال ۱۷۸۸م؛ ایالت مریلند، ۱۰ مایل مربع از اراضیِ خود را اهدا کرد، تا در آن شهری بهعنوان پایتخت دولت مرکزی ایالات متحده ساختهشود. این شهر که ظرف ۲ سال احداث شد، بهشهر واشینگتن دی.سی. موسوم گردید.
– در سال ۱۸۹۸م؛ ماری و پیر کوری، ۲ دانشمند لهستانی، پرتوزا بودنِ رادیوم را اعلام کردند.
– در سال ۱۹۲۵م؛ ترکیه بهطور رسمی تقویم میلادی را مبنای کار خود قرار داد.
– در سال ۱۹۸۲م؛ روزنامۀ تایم، برای اولینبار یک غیر انسان؛ یعنی رایانۀ شخصی (پیسی) را بهعنوان شخص سال خود انتخاب کرد.
– فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در سال ۱۹۹۱م؛ یک حکومت سوسیالیست فدرال بود که در سال ۱۹۲۲م بهوجود آمد و در سال ۱۹۹۱م نیز از میان رفت. این حکومت اتحادیهای متشکل از روسیه و چندین جمهوری دیگر در شمال اوراسیا بود که نظام تکحزبی داشت و توسط حزب کمونیست شوروی اداره میشد. پایتخت آن مسکو در جمهوری فدراتیو سوسیالیستی روسیۀ شوروی، بزرگترین جمهوری خود قرار داشت.
– در سال ۱۹۹۶م؛ بزرگترین اعتصاب در تاریخ کرۀجنوبی در این کشور آغاز شد.
– در سال ۱۹۹۸م؛ عراق، قصد خود را برای آتشگشودن بر روی هواپیماهای آمریکایی و بریتانیایی که در شمال و جنوب این کشور، منطقۀ پرواز ممنوع ایجاد کردهبودند اعلام کرد.
– در سال ۲۰۰۴م؛ زمینلرزۀ ۹/۳ ریشتری در عمق اقیانوس هند و سونامی مخرب حاصل از آن، با قریب به ۲۳۰ هزار نفر تلفات رخ داد.
– در سال ۲۰۱۲م؛ بلندترین خط آهن قطار تندرو جهان بهطول ۲۲۳۰ کیلومتر در جمهوری خلق چین، بین پکن و گوانگژو افتتاح شد.
زادروزها
– زادروز کالیکو جک (ناخدا جان راکام) در سال ۱۶۸۲م؛ ناخدای معروف دزدان دریایی انگلیسی در سدۀ ۱۸م
– زادروز ماری فیرفکس سومروایل در سال ۱۷۸۰م؛ دانشمند همهچیزدان و نویسندۀ مقالات علمی اهل اسکاتلند که در دورانی زندگی میکرد که مشارکتهای زنان در علم دلسردکننده بود. او ریاضیات و نجوم را آموخت و دومین دانشمند زنی بود که در انگلستان پس از کارولین هرشل بهرسمیت شناخته شد.
– زادروز چارلز بابیج در سال ۱۷۹۱م؛ فیلسوف تحلیلگر و ریاضیدان انگلیسی و نخستین کسی که ایدۀ یک ماشین محاسبهگر برنامهپذیر را ارائه داد.
– زادروز هنری والنتین میلر در سال ۱۸۹۱م؛ نویسندۀ آمریکایی که آثار خودزندگینامهایِ او، تأثیری رهاییبخش بر ادبیات نیمۀ قرن۲۰م بر جای گذارد.
– زادروز مائو تسهتونگ در سال ۱۸۹۳م؛ تئوریسین مارکسیسملنینیسم و سیاستمدار انقلابی کمونیست که جمهوری خلق چین را در سال ۱۹۴۹م با شکستدادن نیروهای چیانگ کای شک، رئیسجمهور وقت چین، بنیان گذاشت. او تا پایان عمر در رأس حکومت جمهوری خلق چین قرار داشت.
– زادروز آلخو کارپانتیه در سال ۱۹۰۴م؛ نویسندۀ کوبایی که تأثیر بسیار گستردهای در ادبیات آمریکای لاتین در دورۀ شکوفاییاش، موسوم بهبوم گذاشت. منتقدان، او را یکی از مهمترین نویسندگان اسپانیاییزبان قرن ۲۰م و یکی از معماران نوسازی ادبیات آمریکای لاتین مینامند.
– زادروز جرد جوزف لتو در سال ۱۹۷۱م؛ بازیگر و موسیقیدان آمریکایی و نوازندۀ گروه راک ترتی سکندز تو مارس
درگذشت
– درگذشت ظهیرالدین محمد بابُر در سال ۱۵۳۰م؛ بنیانگذار امپراتوری گورکانی هند (سلطنت مغولی هند)
– درگذشت کلود آدرین هلوسیوس در سال ۱۷۷۱م؛ فیلسوف و ادیب فرانسوی
– درگذشت هاینریش شلیمان در سال ۱۸۹۰م؛ باستانشناس غیر کلاسیک (آماتور) آلمانی که توانست بخشی از شهر باستانی تروآ را کشف کند و از زیر خاک بیرون بیاورد.
– درگذشت هری ترومن در سال ۱۹۷۲م؛ سیوسومین رئیسجمهور آمریکا و عضو حزب دموکرات که از اقدامات مهم او میتوان بهمذاکرات پتسدام با چرچیل و استالین، استفاده از بمب اتمی در ژاپن، کمکرسانی هوایی بهبرلین در جریان محاصرۀ برلین، جنگ کره، حمایت از تأسیس اسرائیل و طرح مارشال در اروپا و برنامۀ اصل ۴ در سایر کشورها اشاره کرد. بهدستور او بود که ۲ بمب اتمی بر هیروشیما و ناکازاکی فروریخته شد.
– درگذشت هاوارد وینچستر هاکس در سال ۱۹۷۷م؛ کارگردان، تهیهکننده و فیلمنامهنویس فیلم شهیر آمریکایی در دوران طلایی هالیوود
– درگذشت استفان ساندورفی در سال ۲۰۰۷م؛ نقاش مجارستانی
– درگذشت دنیس وینسنت بروتوس در سال ۲۰۰۹م؛ فعال اجتماعی، آموزگار، روزنامهنگار و شاعر اهل آفریقای جنوبی که بیشتر بهخاطر مبارزاتش برای ممنوعشدن شرکت آفریقای جنوبیِ زمانِ رژیمِ آپارتاید در بازیهای المپیک معروف است.
– درگذشت روی جی. گلوبر در سال ۲۰۱۸م؛ فیزیکدان نظری آمریکایی که در سال ۲۰۰۵م برای همکاری در نظریۀ کوانتومی انسجام نوری، موفق بهدریافت جایزۀ نوبل فیزیک شد.