دهم/۱۰ اکتبر در تاریخ را می‌خوانید.
مناسبت‌ها
– روز جهانی مبارزه در راه لغو حکم اعدام
– روز جهانی سلامت ذهنی و بهداشت روان
وقایع
– در سال ۱۸۴۶م؛ تریتون، بزرگ‌ترین ماه طبیعی نپتون کشف شد.
– در سال ۱۹۷۰م؛ کشور فیجی استقلال خود را از انگلستان اعلام کرد.
– در سال ۱۹۷۳م؛ با فاش‌شدن فرار مالیاتی اسپیرو اگنو، معاون رئیس‌جمهور ایالات متحدۀ آمریکا، او مجبور به‌استعفا از سِمَت خود شد.
– در سال ۱۹۸۰م؛ در اثر زلزله‌ای به‌بزرگی ۷/۳ ریشتر در شهر شلف الجزایر، ۳۵۰۰ کشته و بیش از ۳۰۰ هزار نفر بی‌خانمان شدند.
– در سال ۲۰۰۳م؛ اتحادیۀ اروپا قطعنامه‌ای در جهت لغو مجازات اعدام صادر کرد.
– در سال ۲۰۰۹م؛ با امضای پروتکولی بین ترکیه و ارمنستان در زوریخ سوئیس، طرفین مرزهای خود را به‌روی یکدیگر بازگشایی کردند.
– در سال ۲۰۱۰م؛ آنتیل هلند به‌کشور تبدیل شد.
زادروزها
– زادروز چارلز دوم یا چارلز خبیث در سال ۱۳۳۲م؛ پادشاه ناوار که نقش مهمی در جنگ صدساله داشت. بعد از اینکه برای درمان یک بیماری در باندی آغشته به‌برندی پیچیده شده‌بود، یکی از خدمت‌کاران، اشتباهاً بانداژ را روی آتش قرار داد و وی زنده‌زنده در آتش سوزانده‌شد.
– زادروز سر هنری کاوندیش در سال ۱۷۳۱م؛ فیزیک‌دان انگلیسی و کاشف هیدروژن
– زادروز ژوزف گیوتن در سال ۱۷۳۸م؛ پزشک و سیاست‌مدار فرانسوی که شهرت وی بیشتر به‌خاطر اختراع گیوتین، دستگاهی است که به‌طور اتوماتیک سرِ مجرمان را از بدن جدا می‌کرد. دستگاه اختراعیِ وی در دوران انقلاب فرانسه به‌وفور استفاده شد. او گیوتین را با این هدف اختراع کرد که از شکنجۀ محکومان جلوگیری شود و آنان کم‌تر درد بکشند.
– زادروز جوزپه وردی در سال ۱۸۱۳م؛ آهنگ‌ساز ایتالیایی
– زادروز فریتیوف نانسن در سال ۱۸۶۱م؛ سیاح، دیپلمات سیاسی و دانشمند نروژی و برندل جایزۀ صلح نوبل در سال ۱۹۲۲م
– زادروز آنا النور روزولت در سال ۱۸۸۴م؛ همسر فرانکلین روزولت، سی‌و‌دومین رئیس‌جمهور ایالات متحدۀ آمریکا و بانوی اول ایالات متحده، اولین رئیس کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد و یکی از فعال‌ترین شخصیت‌های قرن ۲۰م در ترویج و توسعۀ حقوق بشر و گسترش فعالیت‌های انسان‌دوستانۀ نهادهای بین‌المللی
– زادروز فرانسوا موریاک در سال ۱۸۸۵م؛ روزنامه‌نگار، نویسنده و شاعر فرانسوی و برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات سال ۱۹۵۲م و یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان قرن ۲۰م اروپا
– زادروز ژان گمپل در سال ۱۹۱۸م؛ مورخ فرانسوی در مورد تاریخ قرون وسطی
– زادروز هارولد پینتر در سال ۱۹۳۰م؛ نویسنده، نمایشنامهنویس، بازیگر، کارگردان و فعال سیاسی انگلیسی
– زادروز کن سارو ویوا در سال ۱۹۴۱م؛ نویسنده، شاعر، و فیلم‌نامه‌نویس اهل نیجریه و همچنین برندۀ جوایزی همچون جایزۀ محیط‌زیست گلدمن
درگذشت
– درگذشت آبل یانس‌زون تاسمان در سال ۱۶۵۹م؛ دریانورد و جهان‌گرد هلندی در قرن ۱۷م که به‌خاطر سفرهای دریایی متهورانه به‌سرزمین‌های دوردست و اکتشاف سرزمین‌های جدید شهرت یافت و همچنین کاشف جزیرۀ تاسمانی، نیوزیلند، تونگا و جزایر فیجی بوده‌است.
– درگذشت پیر آدرین دوکورسل در سال ۱۹۱۶م؛ رمان‌نویس و نمایشنامهنویس فرانسوی قرن ۱۹م
– درگذشت ادیت پیاف در سال ۱۹۶۳م؛ خوانندۀ کاباره‌ای و شانتوز (به‌معنی ترانه، برگرفته از واژۀ لاتین کانتیُو، قالب موسیقی باکلام، تغزلی و پُرقدمت فرانسوی) برجستۀ تاریخ موسیقی فرانسه و از چهره‌های شاخص این کشور در دهه‌های ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰م
– درگذشت ادوارد دالادیه در سال ۱۹۷۰م؛ سیاست‌مدار سوسیالیست تندرو (چپ میانه) فرانسوی و نخست‌وزیر فرانسه که قبل از شروع جنگ جهانی دوم پیمان مونیخ را امضاء کرد.
– درگذشت لودویگ فن میزس در سال ۱۹۷۳م؛ فیلسوف، اقتصاددان مکتب اتریش و لیبرال کلاسیک که از چهره‌های برجستۀ مکتب اتریشی تفکر اقتصادی شد و بیش از همه، به‌خاطر کارهایش در زمینۀ کنش‌شناسی شناخته می‌شود. او بر جنبش لیبرترین در ایالات متحده در میانه قرن ۲۰م تأثیر قابل توجهی گذاشت.
– درگذشت جرج اورسن وِلز در سال ۱۹۸۵م؛ کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس، هنرپیشه و تهیه‌کنندۀ فیلم، تئاتر، رادیو و تلویزیون مشهور آمریکایی
– درگذشت سیریماو بندارانایکه در سال ۲۰۰۰م؛ سیاست‌مدار سریلانکایی و نخستین زن نخست‌وزیر دنیا
– درگذشت کریستوفر دالیِر ریو در سال ۲۰۰۴م؛ بازیگر، تهیه‌کننده و نمایشنامهنویس آمریکایی
