دهم/۱۰ ژانویه در تاریخ را میخوانید.
مناسبتها
وقایع
– در سال ۱۸۶۳م؛ متروی لندن، قدیمیترین شبکۀ حملونقل زیرزمینی جهان آغاز بهکار کرد.
– در سال ۱۹۹۰م؛ نخستین پرواز هواپیمای مسافربری بوئینگ امدی-۱۱، محصول شرکت مکدانل داگلاس انجام شد.
زادروزها
– زادروز طَلائع بن رُزّیک در سال ۱۱۰۲م؛ وزیر فاطمی و شاعر عربی مصری
– زادروز میشل نی در سال ۱۷۶۹م؛ مارشال امپراتوری و فرماندۀ نظامی در جنگهای انقلاب فرانسه و جنگهای ناپلئونی
– زادروز جان اکتون (لرد اَکتون) در سال ۱۸۳۴م؛ فیلسوف و مورخ انگلیسی در سدۀ ۱۹م
– زادروز آلکسیی نیکولایویچ تولستوی در سال ۱۸۸۳م؛ شاعر و رماننویس روس و عضو آکادمی علوم اتحاد جماهیر شوروی
– زادروز ماریا مندل در سال ۱۹۱۲م؛ نظامی اتریشی در دورۀ رایش سوم و فرماندۀ کمپ زنان در اردوگاه مرگ آشویتس
– زادروز رابرت وودرو ویلسون در سال ۱۹۳۶م؛ ستارهشناس آمریکایی که در سال ۱۹۷۸م، برندۀ جایزۀ نوبل در فیزیک شد.
– زادروز دانلد اروین کنوث در سال ۱۹۳۸م؛ دانشمند علوم رایانه و استاد افتخاری در دانشگاه استانفورد در ایالت کالیفورنیای آمریکا
درگذشت
– درگذشت عبدالرحمان بن اسماعیل مَقدَسی (ابو شامه) در سال ۱۲۴۸م؛ قاری، محدث، فقیه، زبانشناس، تاریخنگار، نویسنده و شاعر شامی در سدۀ ۷ه.ق
– درگذشت کارل ون لینه در سال ۱۷۷۸م؛ گیاهشناس و پزشک سوئدی و پایهگذار نظام امروزی طبقهبندی گیاهان و جانوران
– درگذشت ساموئل کلت در سال ۱۸۶۲م؛ صنعتگر و مخترع آمریکایی و بنیانگذار شرکت اسلحهسازی کُلت و مخترع رولور (شِشلول، یا هفتتیر؛ گونهای سلاح کمری)
– درگذشت ژان لئون ژروم در سال ۱۹۰۴م؛ نقاش و تندیسگر مشهور فرانسوی که طیف وسیع آثار هنریاش شامل نقاشیهای تاریخی، اساطیر یونان باستان، شرقشناسی و چهرهنگاری میشوند.
– درگذشت هری سینکلر لوئیس در سال ۱۹۵۱م؛ رماننویس، داستاننویس و نمایشنامهنویس آمریکایی که اولین آمریکایی و همچنین اولین فرد از قارۀ آمریکا بود که موفق شد جایزۀ نوبل ادبیات را بهدست آورد. او مفهوم سنتی رمانتیک و راضی از زندگیِ آمریکایی را با سبکی واقعبینانه و حتی تلخ جایگزین کرد. وی همچنین بهسبب خلق کاراکتر قویای از زن مدرن شاغل، مورد احترام است. خدمات پُستی ایالات متحدۀ آمریکا، با چاپ تمبر او در سری تمبرهای مشاهیر آمریکا، از وی قدردانی کردهاست.
– درگذشت گابریلا میسترال در سال ۱۹۵۷م؛ شاعر، آموزگار، دیپلمات و فمینیست شیلیایی و نخستین فرد از آمریکای لاتین که برندۀ جایزۀ نوبل در ادبیات شد.
– درگذشت ساموئل دشیل هَمِت در سال ۱۹۶۱م؛ نویسندۀ رمانهای پلیسی اهل آمریکا
– درگذشت کوکو شانل (افسانۀ مُد) در سال ۱۹۷۱م؛ طراح مُد پیشتاز فرانسوی که مواردی همچون توجه بهرویکرد فلسفۀ مدرن، الهامگرفتن از مدلهای لباس مردانه، و دنبالهروی از طراحیهایی که در عین سادگی، لوکس و گرانقیمت بودند، از وی چهرهای مهم در عرصۀ مُد در قرن ۲۰م پدید آورد. او زنی بود که چهرۀ مُد را برای همیشه تغییر داد.
– درگذشت یاروسلاو سایفرت در سال ۱۹۸۶م؛ روزنامهنگار و شاعر اهل کشور جمهوری چک و برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات در سال ۱۹۸۴م
– درگذشت الکساندرا ریپلی در سال ۲۰۰۴م؛ نویسندۀ رمان آمریکایی
– درگذشت دیوید رابرت جونز (دیوید بویی) در سال ۲۰۱۶م؛ خواننده، ترانهسرا و بازیگر انگلستانی که از چهرههای پیشتاز صنعت موسیقی بود و بهعنوان یکی از تأثیرگذارترین موسیقیدانان در قرن ۲۰م تلقی میشود. وی در طول حرفهاش بهویژه برای آثار ابتکاری خود در طول دهۀ ۱۹۷۰م مورد تحسین منتقدان و موسیقیدانان قرار گرفت. حرفۀ او بهبازآفرینی و ارائۀ بصری معروف است و موسیقی و مهارتش بر روی صحنه، تأثیر قابل توجهی در موسیقی عامهپسند داشتهاست.
– درگذشت قابوس بن سعید در سال ۲۰۲۰م؛ سلطان عمان که بیشترین طول دوران پادشاهی را در بین دیگر حاکمان کشورهای عربی داشت.