مقدمه‌ای بر آشنایی با «قمرالملوک وزیری»
«قمرالملوک وزیری» که نام شناسنامه‌ای‌اش پیش‌تر «قمرخانم سیدحسین‌خان» بود، در سال ۱۲۸۴خ در تاکستان (قزوین) به دنیا آمد. او نخستین زن در دوران تاریخ معاصر ایران بود که به‌صورت بی‌حجاب، به خوانندگی در حضور مردان پرداخت و بر روی صحنه رفت. همچنین از وی به‌عنوان پُرآوازه‌ترین خواننده‌ی زن آوازهای سنتیِ ایران یاد می‌شود. هنگام تولد پدرش فوت شده‌بود و در ۱۸ ماهگی مادرش هم درگذشت و از این‌زمان تحت سرپرستیِ مادربزرگش که روضه‌خوان زنانه‌ی حرم شاه قاجار بود قرار گرفت. او گفته‌است: «من مدیون تربیت اولیه‌ی خودم هستم؛ چرا که همان پامنبری‌کردن‌ها به من جرأت خوانندگی داد.»
از آشنایی با موسیقی تا برگزاریِ کنسرت
«قمرالملوک وزیری» در جوانی پس از آشنایی با «مرتضی نی‌داوود» با ردیف موسیقیِ ملی آشنا شد و راهش را برای کسب تجربیات از استادان دیگر هموار ساخت. کار پیشرفت «قمرالملوک» در مدتی کوتاه به آن‌جا رسید که کمپانیِ «هیزمسترزویس» (به معنیِ صدای صاحبش) به‌خاطر ضبط صدای او، دستگاهی صفحه پر کن به تهران آورد. بعد از آن کمپانیِ «پولیفون موزیک‌ورک» هم آمد. به گفته‌ی «ساسان سپنتا» ۲۰۰ صفحه از «قمرالملوک» ضبط شده‌است. «قمرالملوک» نخستین کنسرت خود را در سال ۱۳۰۳خ برگزار کرد و درآمد کنسرت را به امور خیریه اختصاص می‌داد. وی در سفر به خراسان، در مشهد کنسرت گذاشت و عواید آن را صرف آرامگاه فردوسی نمود.
«قمرالملوک وزیری» همچنین در همدان در سال ۱۳۱۰خ کنسرت داد و ترانه‌هایی از «عارف قزوینی» خواند. وقتی «نیرالدوله» (والیِ خراسان) چند گلدان نقره به او هدیه کرد، آن را به «عارف» پیشکش نمود؛ زیرا «عارف» مورد غضب والی و دستگاه «رضاشاه» بود و روزگار را به‌سختی می‌گذراند، اما «عارف» نیز قبول نکرد و «قمرالملوک» هدایا را به آرمگاه پورسینا هدیه کرد. در سال ۱۳۰۸خ به نفع جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران کنسرت داد و عواید آن به بچه‌های یتیم اختصاص داده‌شد. جمعیت شیر و خورشید سرخ، نخستین سازمان خیریه‌ی ایران بود که عهده‌دار وظایف مهم و متعددی از جمله مسائل مربوط به امدادرسانی در حوادث غیر مترقبه و امدادی، آموزش کمک‌های اولیه، تأسیس بیمارستان و درمانگاه، تهیه‌ی دارو و تجهیزات پزشکی، تربیت پرستار، نگهداری از کودکان بی‌سرپرست، ارائه‌ی برنامه‌های ویژه برای جوانان و برخی فعالیت‌های عمرانی در داخل و خارج از کشور بود.
بخشندگی و درگذشت
گشایش رادیو ایران در سال ۱۳۱۹خ صدای «قمرالملوک وزیری» را به عموم مردم رساند. «عارف قزوینی»، «ایرج میرزا» و «عبدالحسین تیمورتاش» (وزیر دربار) شیفته‌ی او شده‌بودند. با این‌همه «قمرالملوک» از گردآوریِ زر و سیم پرهیز می‌کرد و درآمدهای بزرگ و هدایای گران را به فقرا و محتاجان می‌داد؛ چنان‌که اواخر عمر خود را به تنگ‌دستی و فقر گذراند. سرانجام «قمرالملوک وزیری» در تاریخ ۱۴ مردادماه ۱۳۳۸خ در شمیران بر اثر سکته‌ی مغزی درگذشت و در گورستان ظهیرالدوله به خاک سپرده شد. در پایان بد نیست بدانید که بانو «قمرالملوک» از نظر قدرت صدا و اجرای تحریرهای پیچیده در تاریخ آواز ایران بی‌نظیر بوده‌است، اما در این پُست بیشتر به اخلاق نیک وی اشاره شد. پس از خانه‌نشینی، مجلس شورای ملی برای او ماهیانه مبلغ قابل توجهی به‌عنوان حقوق در نظر می‌گیرد، اما جالب است بدانید که بانو «قمرالملوک» پس از دریافت حقوق، همه‌ی پول را به‌جز اندکی، بین فقرا تقسیم می‌کرد. یادش گرامی و راهش پُررهرو باد… در ادامه چند تصویر از او را مشاهده می‌کنید.
نگارش و گردآوری؛ قجرتایم
