نوزدهم/۱۹ ژانویه در تاریخ را می‌خوانید.
-
مناسبت‌ها
-
وقایع
– در سال ۱۴۹۲م؛ با شکست مسلمانان در شهر غرناطه و تصرف این شهر توسط مسیحیان، آخرین حکومت اسلامی در اسپانیا از بین رفت.
– در سال ۱۸۰۶م؛ دماغۀ امید نیک توسط بریتانیا اشغال شد.
– در سال ۱۸۳۹م؛ کمپانی هند شرقی بریتانیا، شهر عدن در یمن را تصرف کرد.
– در سال ۱۸۸۳م؛ برای اولین‌بار، لامپ رشته‌ایِ ساخته‌شده توسط توماس ادیسون در نیوجرسی شروع به‌کار کرد.
– در سال ۱۸۹۹م؛ سودان انگلیسی‌مصری تأسیس شد.
– در سال ۱۹۲۰م؛ سنای ایالات متحدۀ آمریکا، عضویت این کشور در جامعۀ ملل را رَد کرد.
– در سال ۱۹۴۲م؛ قوای ژاپنی در طی جنگ جهانی دوم، تجاوزات خود را به‌برمه آغاز کردند.
– در سال ۱۹۴۹م؛ کشور کوبا، اسرائیل را به‌عنوان یک کشور مستقل به‌رسمیت شناخت.
– در سال ۱۹۸۱م؛ توافق آزادی ۵۲ آمریکایی گروگان گرفته‌شده در طی حمله به‌سفارت آمریکا در ایران، پس از ۱۴ ماه انجام پذیرفت.
– در سال ۱۹۹۰م؛ با فروپاشی نظام سوسیالیستی در شوروی سابق و حادثۀ ورود آذری‌ها در این روز، به‌عنوان بزرگ‌ترین حادثۀ تاریخ جمهوری آذربایجان برای آذری‌های مسلمان بوده و آن را روز آذری‌های مسلمان جهان اعلام کردند.
-
زادروزها
– زادروز جیمز وات در سال ۱۷۳۶م؛ فیزیک‌دان و مخترع مشهور اسکاتلندی و پدر انقلاب صنعتی که با تکمیل دیگ بخار، خدمت بزرگی به‌فیزیک و مکانیک کرد. اختراع چگال‌گر بخار توسط وی، موجب صرفه‌جویی زیادی در مصرف سوخت و گسترش استفاده از نیروی بخار شد. به‌افتخار او، واحد توان در اس‌آی، وات نامیده می‌شود.
– زادروز ژاک آنری برناردن دو سن پیر در سال ۱۷۳۷م؛ نویسنده و گیاه‌شناس قرن ۱۸م اهل فرانسه
– زادروز اگوست کنت در سال ۱۷۹۸م؛ جامعه‌شناس و فیلسوف فرانسوی و بنیان‌گذار جامعه‌شناسی نوین و دکترین پوزیتیویسم
– زادروز ادگار آلن پو در سال ۱۸۰۹م؛ نویسنده، شاعر، ویراستار و منتقد ادبی اهل بوستون آمریکا و از پایه‌گذاران جنبش رمانتیک آمریکا
– زادروز پُل سِزان در سال ۱۸۳۹م؛ از تأثیرگذارترین نقاشان مدرن فرانسوی و همچنین یکی از برجسته‌ترین نقاشان پسادریافت‌گر (پسادریافتگری یا پُست‌امپرسیونیسم یا پسا‌امپرسیونیسم؛ یک جنبش هنری گسترده)
– زادروز لئونید کانتوروویچ در سال ۱۹۱۲م؛ ریاضی‌دان و اقتصاددان اهل روسیه که در سال ۱۹۷۵م به‌همراه تیالینگ کوپمانس، موفق به‌دریافت جایزۀ نوبل در رشتۀ اقتصاد شد.
– زادروز جنیس جاپلین در سال ۱۹۴۳م؛ خواننده و آهنگ‌ساز آمریکایی و از اسطوره‌های موسیقی راک
– زادروز توماس کینکید در سال ۱۹۵۸م؛ نقاش و نگارگر آمریکایی
-
درگذشت
– درگذشت پیِر ژوزف پرودون در سال ۱۸۶۵م؛ فیلسوف، اقتصاددان و جامعه‌شناس فرانسوی و از متفکرین برجستۀ فلسفۀ سیاسی و نخستین کسی که خود را آنارشیست نامید و نگرش آنارشیسم را در حوزۀ فلسفه، اقتصاد و سیاست بسط و گسترش داد.
– درگذشت کارل گربه در سال ۱۹۲۷م؛ شیمی‌دان اهل آلمان
– درگذشت کورتزیو مالاپارته در سال ۱۹۵۷م؛ نویسنده، نمایش‌نامه‌نویس، خبرنگار و دیپلمات ایتالیایی
– درگذشت یان پالاخ در سال ۱۹۶۹م؛ دانشجوی تاریخ و اقتصاد سیاسی دانشگاه کارلف چک که در حرکتی اعتراضی از طریق خودسوزی، خودکشی کرد. این حرکت نمادین او را در حوادثی که منجر به‌افتادن پردۀ آهنین شد، کلیدی خوانده‌اند.
– درگذشت راجنیش چاندرا موهان جین (اُشو) در سال ۱۹۹۰م؛ عارف، فیلسوف، گورو، استاد دانشگاه هندی و رهبر جنبش راجنیش
