بیستویکم/۲۱ سپتامبر در تاریخ را میخوانید.
مناسبتها
– روز جهانی صلح
– روز جهانی آلزایمر
وقایع
– در سال ۱۸۴۰م؛ هنری فاکس تالبوت، با آغشتن اسید گالیک بهکاغذ حساس بهنور که از قبل آماده ساختهبود، متوجه تشکیل نوعی تصویر مخفی بر روی کاغذ شد. کشفی که انقلابی در صنعت عکاسی بهشمار میرفت.
– در سال ۱۸۸۱م؛ پیمان آخال، بین ایران قاجار و امپراتوری روسیه بهامضا رسید.
– استقلال جمهوری ارمنستان از اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱م
– در سال ۱۹۹۹م؛ در اثر زلزلۀ ۷/۴ ریشتری در شهر جیجی تایوان، بیش از ۲۴۰۰ تَن کشته و ۱۱ هزار نفر زخمی شدند.
زادروزها
– زادروز جیرولامو ساونارولا در سال ۱۴۵۲م؛ کشیش ایتالیایی و رهبر فلورانس و یکی از مخالفین سرسخت رنسانس در تاریخ که بهاتهام کفر اعدام شد.
– زادروز عبدالحمید دوم در سال ۱۸۴۲م؛ سیوچهارمین سلطان و خلیفۀ امپراتوری عثمانی بود که فشار از جانب اروپا، او را وادار ساخت تا با قانون اساسی موافقت نماید، اما او در سال ۱۸۷۸م مجلس را منحل کرد و بار دیگر حکومت مطلقه را برقرار کرد. وی با ساخت مدارس، مساجد، خطوط راهآهن و تلگراف در جهت پیشرفت عثمانی گام برداشت.
– زادروز هایکه کامرلینگ اونس در سال ۱۸۵۳م؛ فیزیکدان هلندی که او را مبدع ابررسانایی میدانند. او در سال ۱۹۱۳م بهخاطر پژوهش دربارۀ فیزیکِ دماهای پایین و تولید هلیم مایع، موفق بهدریافت جایزۀ فیزیک نوبل گردید.
– زادروز هربرت جورج ولز در سال ۱۸۶۶م؛ روزنامهنگار، جامعهشناس، تاریخنگار سوسیالیست اهل انگلستان و نویسندۀ رمان و داستان کوتاه که بهخاطر خلق رمانهای علمیتخیلی شناخته شدهاست و اغلب از او با عنوان پدر علمیتخیلی یاد میشود.
– زادروز قوام نکرومه در سال ۱۹۰۹م؛ بانیِ استقلال کشور غنا، اولین نخستوزیر و رئیسجمهور کشور غنا
– زادروز چاک جونز در سال ۱۹۱۲م؛ انیماتور، فیلمساز، کارتونیست، نویسنده و فیلمنامهنویس آمریکایی و انیمیشنساز شرکت دیزنی، خالق شخصیتهایی چون دانلد داک و کایوت
– زادروز دونالد آرتور گلاسر در سال ۱۹۲۶م؛ فیزیکدان آمریکایی و دانشمند نوروبیولوژی که در سال ۱۹۶۰م برای ساخت و اختراع اتاقک حباب، موفق بهدریافت جایزۀ نوبل در فیزیک شد.
– زادروز برنارد ویلیامز در سال ۱۹۲۹م؛ فیلسوف بریتانیایی و استاد دانشگاه کیمبریج و دانشگاه کالیفرنیا که بابت آثارش در فلسفۀ اخلاق و نیز نوشتههایش در تاریخ فلسفه (آثاری دربارۀ افلاطون، دکارت، ویتگنشتاین، و دیگران) معروف است.
– زادروز لئونارد کوهن در سال ۱۹۳۴م؛ شاعر، رماننویس و خواننده و ترانهسرای یهودیتبار کانادایی که شهرتش بیشتر بهخاطر موسیقیاش بود.
– زادروز استیون ادوین کینگ در سال ۱۹۴۷م؛ نویسندۀ آمریکایی که خالق بیش از ۲۰۰ اثر ادبی در گونههای وحشت، خیالپردازی، ماوراءالطبیعه، تعلیق، جنایی، علمیتخیلی و رمانهای فانتزی است.
– زادروز شینزو آبه در سال ۱۹۵۴م؛ سیاستمدار اهل ژاپن که از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۷م بهعنوان نخستوزیر و رئیس حزب لیبرالدموکرات فعالیت داشت و دوباره از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۰م در همین سِمَتها خدمت کرد. او رکورد طولانیترین دوران نخستوزیری در تاریخ ژاپن را داشت. آبه در حین ایراد سخنرانی در مبارزات انتخاباتی، در نارا، ۲ روز قبل از انتخابات مجلس ترور شد. گزارش شدهاست که وی بلافاصله پس از تیراندازی دچار ایست قلبی شده و هیچگونه علائم حیاتی از خود نشان نداد. پلیس، فرد تیرانداز، یاماگامی تتسویای ۴۱ ساله را بهدلیل اقدام بهقتل دستگیر کرد. آبه بعد از ظهر همان روز در دانشگاه پزشکی نارا بر اثر جراحاتش درگذشت. آبه ششمین نخستوزیر ژاپن است که ترور میشود.
درگذشت
– درگذشت پوبلیوس ورگیلیوس مارو (ویرژیل) در سال ۱۹ق.م؛ شاعر کلاسیک اهل جمهوری روم و نویسندۀ ترانههای روستایی (گئورکیک)، سرودهای شبانی و انئید واپسین شعر حماسی روم از ۱۲ کتاب که حماسۀ ملی امپراتوری روم شد.
– درگذشت کریستوفان دل آلتیسیمو در سال ۱۶۰۵م؛ نقاشی ایتالیایی و ساکن فلورانس
– درگذشت سر والتر اسکات در سال ۱۸۳۲م؛ رماننویس، شاعر، تاریخدان و زندگینامهنویس اسکاتلندی که او را اغلب ابداعکننده، یا پدر رمان تاریخی میدانند؛ از آنجایی که وی قالبی را برای این سبک از ادبیات داستانی بهکار بست که تا امروز نیز از آن پیروی شدهاست.
– درگذشت آرتور شوپنهاور در سال ۱۸۶۰م؛ فیلسوف آلمانی که یکی از بزرگترین فلاسفۀ اروپا و فیلسوف پُرنفوذ تاریخ در حوزۀ اخلاق، هنر، ادبیات معاصر و روانشناسی جدید است.
– درگذشت جاکو پاستوریوس در سال ۱۹۸۷م؛ موسیقیدان جَز اهل آمریکا
– درگذشت فلورنس گریفیث جوینر در سال ۱۹۹۸م؛ ورزشکار زن دُوهای سرعت اهل ایالات متحدۀ آمریکا که همچنان سریعترین زن تاریخ بشر و رکورددار دُوهای ۱۰۰ متر و ۲۰۰ متر جهان است.
– درگذشت آنری بوشو در سال ۲۰۱۲م؛ شاعر، رماننویس، دراماتورژ و روانشناس قرن ۲۰م اهل بلژیک