دوازدهم/۱۲ ژانویه در تاریخ را می‌خوانید.
مناسبت‌ها
وقایع
– در سال ۱۹۰۸م؛ برای نخستین‌بار اپرای لیلی و مجنون در ۴ پرده و ۶ صحنه در باکو به‌روی صحنه رفت.
– اشغال تبریز توسط نیروهای امپراتوری آلمان و عثمانی، در جریان جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۵م
– شکست نیروهای آلمان نازی در شهر لنینگراد روسیه در سال ۱۹۴۴م
– در سال ۱۹۴۵م؛ اتحاد جماهیر شوروی، حملۀ گسترده‌ای را در اروپای شرقی بر ضد نیروهای نازی آغاز کرد.
– در سال ۱۹۵۴م؛ ایالات متحده اعلام کرد در صورت جنگ با شوروی، از سلاح‌های غیر متعارف نیز استفاده خواهد کرد.
– اعلام یک‌پارچگی لیبی و تونس در سال ۱۹۷۴م
– در سال ۱۹۹۸م؛ کشورهای اروپایی بر سر منع شبیه‌سازی انسانی به‌توافق رسیدند.
زادروزها
– زادروز ژان باپتیست ون هلمونت در سال ۱۵۷۹م؛ دانشمند فلاندری زیست‌شناس، پزشک و شیمی‌دان و همچنین به‌عنوان بنیان‌گذار شیمی پنوماتیک شناخته می‌شود. معروفیت او امروزه مدیون نظریۀ خلق‌الساعۀ او است.
– زادروز جوزپه د ریبرا در سال ۱۵۹۱م؛ نقاش و چاپ‌گر تنبریست اهل اسپانیا
– زادروز شارل پرو در سال ۱۶۲۸م؛ شاعر و داستان‌سرای فرانسوی که سبک جدید قصه‌ها و افسانه‌های شاه پریان را در ادبیات بنیان نهاد.
– زادروز ادموند برک در سال ۱۷۲۹م؛ سیاست‌مدار، نظریه‌پرداز فلسفۀ سیاسی و سخنور ایرلندی
– زادروز جان سینگر سارجنت در سال ۱۸۵۶م؛ هنرمند اهل ایالات متحدۀ آمریکا که از مطرح‌ترین تک‌چهره‌نگاران زمان خود بود. از او در حدود ۹۰۰ نقاشی رنگ روغن و بیش از ۲ هزار آبرنگ و همچنین طرح‌های بی‌شمار و نقاشی با زغال بر جای مانده‌است. آثار او نمایش‌گر سفرهایش به‌سراسر جهان، از ونیز به‌تیرول، کورفو، شرق میانه، مونتانا، مین و فلوریدا است.
– زادروز جان گریفیث لندن در سال ۱۸۷۶م؛ نویسندۀ سوسیالیست آمریکایی
– زادروز هرمان ویلهلم گورینگ در سال ۱۸۹۳م؛ بنیان‌گذار پلیس مخفی آلمان (گشتاپو) در زمان آدولف هیتلر و از برجسته‌ترین چهره‌های حزب نازی در آلمان که در خلال جنگ جهانی دوم به‌عنوان فرماندۀ نیروی هوایی آلمان نازی به‌خدمت پرداخت.
– زادروز میخائیل یوسفویچ گورویچ در سال ۱۸۹۳م؛ مهندس روسی و یکی از طراحان نامدار هواپیما در شوروی، همکار آرتیوم میکویان و از بنیان‌گذاران شرکت هوافضایی میگ
– زادروز جو فریزیر در سال ۱۹۴۴م؛ یکی از بوکسورهای جنجالی دهۀ ۷۰م آمریکا و قهرمان بلامنازع سنگین‌وزن بوکس جهان
– زادروز هاروکی موراکامی در سال ۱۹۴۹م؛ نویسندۀ کتاب‌های داستانی مطرح ژاپنی
– زادروز جفری پرستون بیزوس در سال ۱۹۶۴م؛ صاحب رسانه، کارآفرین و سرمایه‌گذار اهل آمریکا در زمینۀ اینترنت و همچنین رئیس اجرایی هیئت‌مدیره، مؤسس و مدیرعامل ارشد سابق شرکت آمازون، بزرگ‌ترین شرکت خُرده‌فروشی آنلاین در جهان است. او با ثروت خالص حدوداً ۱۲۶ میلیارد دلار در آوریل ۲۰۲۲م، بنا بر میلیاردرهای جهان فوربز و شاخص میلیاردرهای بلومبرگ ال.پی، چهارمین شخص ثروت‌مند در جهان بوده‌است.
– زادروز دیوید میچل در سال ۱۹۶۹م؛ رمان‌نویس بریتانیایی
درگذشت
– درگذشت پیِر دو فرما در سال ۱۶۶۵م؛ ریاضی‌دان فرانسوی که قضیۀ آخر فرما، قضیۀ کوچک فرما، اعداد فرما و روش تجزیۀ فرما به‌نام اوست.
– درگذشت آگوست آنیسه بورژوا در سال ۱۸۷۰م؛ نمایش‌نامه نویس قرن ۱۹م اهل فرانسه
– درگذشت هرمان مینکوفسکی در سال ۱۹۰۹م؛ ریاضی‌دان و فیزیک‌دان سرشناس آلمانی قرن ۱۹م که نظریۀ هندسی اعداد را بنیاد نهاد و گسترش داد. او مسائل سخت نظریۀ اعداد، فیزیک ریاضی و نظریۀ نسبیت را با روش‌های هندسی حل می‌کرد.
– درگذشت آگاتا کریستی در سال ۱۹۷۶م؛ نویسندۀ مشهور انگلیسی و خالق داستان‌های جنایی و ادبیات کارآگاهی
