شانزدهم/۱۶ نوامبر در تاریخ را میخوانید.
مناسبتها
– روز جهانی صبوری و بردباری
وقایع
– در سال ۱۹۳۸م؛ آلبرت هوفمن، شیمیدان سوئیسی، برای نخستینبار فرمول توهمزای الاسدی را ساخت.
– در سال ۱۹۹۲م؛ گنجینۀ هاکسن که مجموعهای بزرگ و گرانقیمت از آثار بهجامانده از اواخر دوران امپراطوری روم میباشد، توسط یک گنجیاب آماتور در روستای هاکسن در ناحیۀ سافولک در بریتانیا کشف شد.
زادروزها
– زادروز ژان شاردن در سال ۱۶۴۳م؛ جواهرفروش و جهانگرد فرانسوی که کتاب ۱۰ جلدیِ او بهنام «سفرهای سِر ژان شاردن» بهعنوان یکی از بهترین کارهای پژوهشگران غربی دربارهٔ ایران و خاور نزدیک برشمرده میشود.
– زادروز ژان لو رون دالامبر در سال ۱۷۱۷م؛ ریاضیدان، فیزیکدان فرانسوی و همچنین فیلسوف عصر روشنگری که سرپرست قسمت ریاضیات دائرهالمعارف فرانسوی بود و توسط دنی دیدرو انتشار یافت. روشِ دالامبر در معادلۀ موج نیز بهنام خودِ او نامیده شدهاست.
– زادروز رودلف کرویتزر در سال ۱۷۶۶م؛ ویولنیست، معلم موسیقی، آهنگساز و رهبر ارکستر اهل فرانسه با تبار آلمانی
– زادروز لئون دوده در سال ۱۸۶۷م؛ نویسنده، روزنامهنگار و سیاستمدار فرانسوی که طرفدار سلطنت و از راستگرایان افراطی و همچنین از اعضای آکادمی گنکور بود. او بعد از ماجرای دریفوس، مجلۀ اکسیون فرانسز را تأسیس کرد.
– زادروز پل هیندمیت در سال ۱۸۹۵م؛ آهنگساز، رهبر ارکستر و نوازندۀ ویولا اهل کشور آلمان
– زادروز ژوزه ساراماگو در سال ۱۹۲۲م؛ نویسندۀ پرتغالی برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات در سال ۱۹۹۸م
– زادروز چینوآ آچهبه در سال ۱۹۳۰م؛ نویسنده و شاعر نیجریهایتبار و از معتبرترین نویسندگان قارۀ آفریقا و بنیانگذار ادبیات آفریقایی در زبان انگلیسی
– زادروز رابرت نوزیک در سال ۱۹۳۸م؛ فیلسوف سیاسی آمریکایی
– زادروز پل اسکولز در سال ۱۹۷۴م؛ بازیکن فوتبال بازنشستۀ انگلیسی که در تمام عمر فوتبالیاش در تیم منچستریونایتد بازی کرد.
درگذشت
– درگذشت ابن عربی (المکاشفین و سلطانالعارفین) در سال ۱۲۴۰م؛ دانشور، عارف، شاعر و فیلسوف مسلمان اندلسی که در اندیشۀ اسلامی بسیار تأثیرگذار بود.
– درگذشت ابن عقیل در سال ۱۳۶۷م؛ زبانشناس، ادیب و مفسر مصری در سدۀ ۸ه.ق که بهتدریس فقه، نحو، معانی، عروض نیز پرداخت.
– درگذشت کارل فون کلاوزویتس در سال ۱۸۳۱م؛ اندیشمند نظامی و از ارتشیان پروس که اثر او در مورد جنگ، سرچشمۀ نظریات راهبردی در علم نظامی بوده و از ارزش بالایی برخوردار است.
– درگذشت کلارک گیبل (سلطان هالیوود) در سال ۱۹۶۰م؛ هنرپیشۀ مشهور آمریکایی
– درگذشت حسین بیکار در سال ۲۰۰۲م؛ نقاش و طراح برجستۀ مصری در سدۀ ۲۰م
– درگذشت هنری تاب در سال ۲۰۰۵م؛ شیمیدان آمریکاییکانادایی که در سال ۱۹۸۳م برای کار خود بر روی مکانیسم واکنشهای انتقال الکترون، بهخصوص فلزات پیچیده، جایزۀ نوبل شیمی بهاو اعطا شد. او نخستین کانادایی است که برندۀ این جایزۀ شدهاست.
– درگذشت میلتون فریدمن در سال ۲۰۰۶م؛ اقتصاددان، آماردان و نویسندۀ آمریکایی که کارهایش در زمینههای اقتصاد کلان، اقتصاد خرد، تاریخ و آمار اقتصاد بودهاست. در سال ۱۹۷۶م، نوبل اقتصاد را بهدلیل پژوهش بر تحلیل مصرف، نظریه و تاریخچۀ پولی و پیچیدگی سیاست پایدارسازی از آنِ خود کرد. او بهعنوان یکی از رهبران مکتب اقتصادی شیکاگو، تأثیر شگرفی بر برنامۀ پژوهشی حرفۀ اقتصاد برجای نهاد. یک ارزیابی از اقتصاددانان، او را دومین اقتصاددان محبوب قرن ۲۰م پس از جان مینارد کینز خواند و اکونومیست نیز او را اثرگذارترین اقتصاددان نیمۀ دوم قرن ۲۰م (و احتمالاً کُل آن) توصیف کرد.