در اواخر شهریورماه ۱۲۹۵خ، تصویبنامهای مشتمل بر ۴۱ ماده دربارهی آمار و ثبتاحوال (در جهت شناسنامه) به تصویب هیئت وزیران رسید، ولی تا سال ۱۲۹۷خ به اجرا درنیامد. در این سال، ثبتاحوال در وزارتِ داخله در تهران تأسیس شد و به تدریج در نقاط دیگر کشور هم توسعه یافت.
در سال ۱۳۰۳خ، آییننامهای مفصل دربارهی سرشماری و جمعآوری آمارهای گوناگون به تصویب هیئت وزیران رسید. ادارهی ثبتاحوال در آغاز «سجل احوال» نامیده میشد و گاهی تحت نظر شهرداری و گاهی یکی از ادارات وزارت کشور محسوب میگردید.
این اداره در سال ۱۳۰۷، بهنام «ادارهی احصائیه و سجل احوال کل مملکتی» نامیده شد و در سال ۱۳۱۶ نیز به «ادارهی آمار و ثبتاحوال» تغییر نام داد. در خردادماه ۱۳۱۸، قانون سرشماری به تصویب مجلس شورای ملی رسید و از آن تاریخ تا شهریورماه ۱۳۲۰، در ۳۵ شهر، سرشماری به عمل آمد. در سال ۱۳۳۷، وظایف ادارات آمار و ثبتاحوال از یکدیگر تفکیک گردید و تشکیلاتی با نام «ادارهی کل ثبت احوال» و همچنین «سازمان ثبت اسناد کشور» تأسیس شد.
البته بد نیست بدانید که در مورد همین قانون، برخی از روحانیون فتوا دادند که شناسنامه حرام است و نیرنگیست برای دانستن نام همسر و دختران شما…! و اگر بدون آن اجازه ندادند کسی به حج برود، مردم هم نباید به حج بروند!
نگارش و گردآوری؛ قجرتایم