شهر تبریز از جمله شهرهای سیلخیز ایران میباشد. رودخانهی مهرانرود یکی از رودهای مهم این شهر است که از کوههای سهند سرچشمه گرفته که در دورههای مختلف، بارها طغیان کرده و خرابیهای بسیاری بهبار آوردهاست. بهطوریکه جهانگردانی همچون «تاورنیه» و «شاردن» نیز در خاطرات خود به سیل تبریز اشاره کردهاند. البته که بدون مدیریت بحران سیل؛ روایتی تکراری!
از جمله شاردن گفتهاست: «طغیان این رودخانه، خرابیها و خسارات زیادی بهبار میآورد و خانههایی را که در اطراف این رودخانه قرار دارند با خود میبرد!» یک مورد از سیلها در تبریز که ویرانیِ بسیاری به همراه داشت، در زمان ناصرالدینشاه قاجار اتفاق افتاد.
نادر میرزا؛ از نویسندگان و تاریخنگاران نامدار دورهی قاجار، سیلی که در ۱۳ مردادماه ۱۲۵۰خ اتفاق افتاده و خرابیهایی را که بهبار آوردهاست را چنین توصیف میکند: «سیلی بزرگ آمدهبود و بدین شهر خرابیها کرده و آنچنان بود که به نماز پیش بیآنکه به تبریز اثری از باران باشد، رعد از مشرق بلند شد. تگرگ و بارشی بسیار بدان سوی باریده، سیل برخاست. از روستای بارنج هرچه به پیش آمد، از خانه و باغها و درختان بمالید و ویران کرد تا به شهر رسید و این سیل به مجرای قناتها افتاد. همه انباشته شد و از چاههای قناتها بجوشید و سراها ویرانه کرد و بسیار مال از مردم نابود شد. این سیل تا به نصف بازار جاری شد. گفتند به ۱۴ هزار خانه صدمه رسید. آب سیل را بویی زشت بود. پس از این سیل به پایمردی خواجهمحتشم؛ صاحب دیوان (رئیسکل بودجه)، تمامیِ اهل این شهر مالی بزرگ دادند، شاهنشاه ناصرالدینشاه نیز هزار تومان عطا فرمودند، سدی از سنگ و آهک که امتداد آن از اواخر روستای بارنج است تا به نزدیک پلآجی عمارت کردند، به هر دو ساحل مهرانرود. بدان قسمت سدی بساختند که تاکنون (حدود سال ۱۲۶۳خ) خللی نیافتهاست.» بدین صورت مدیریت بحران سیل با ساخت یک سد به کمک ناصرالدینشاه قاجار در ایران انجام شد.
نگارش و گردآوری؛ قجرتایم
منبع؛ کتاب تاریخ و جغرافیِ دارالسلطنهی تبریز، نادرمیرزا، انتشارات اقبال