بیست‌و‌ششم/۲۶ ژانویه در تاریخ را می‌خوانید.
مناسبت‌ها
– روز جهانی گمرک
وقایع
– در سال ۱۵۰۰م؛ ویسنت یانیز پینزون، اولین اروپایی بود که پا به‌خاک برزیل گذاشت.
– در سال ۱۵۶۴م؛ دوک‌نشین بزرگ لیتوانی، طی نبرد اولا، روسیۀ تزاری را در جنگ لیوونی شکست داد.
– پیمان کارلویتز در سال ۱۶۹۹م؛ که به‌موجب آن، عثمانی‌ها بخش اعظم مجارستان، بوسنی و هرزگوین و کرواسی را به‌امپراتوری هابسبورگ واگذار کردند.
– در سال ۱۸۴۱م؛ قوای بریتانیایی، رسماً هنک‌هنگ را اشغال کردند که بعدها چین آن را باز پس گرفت.
– در سال ۱۸۸۵م؛ نیروی وفادار به‌محمد مهدی، انقلابی سودانی، خرطوم را تصرف و فرماندار انگلیسی آن را کشتند.
– تصویب کوه راکی به‌عنوان پارک ملی توسط کنگرۀ ایالات متحدۀ آمریکا در سال ۱۹۱۵م
– در سال ۱۹۲۴م؛ سن پترزبورگ روسیه به‌لنینگراد تغییر نام داد.
– تأسیس لینکلن موتور کمپانی در سال ۱۹۲۰م، شرکت خودروسازی آمریکایی
– در سال ۱۹۴۲م؛ در جریان جنگ جهانی دوم، اولین نیروهای آمریکایی به‌اروپا (ایرلند شمالی) رسیدند.
– پروژه فضایی رنجر در سال ۱۹۶۲م؛ رنجر ۳ برای مطالعه روی ماه پرتاب شد. این کاوش‌گر فضایی بعدها از ماه نیز گذاشت.
– در سال ۱۹۶۵م؛ هندی زبان رسمی هندوستان شد.
– در سال ۱۹۸۰م؛ اسرائیل و مصر روابط دیپلماسی برقرار کردند.
-در سال ۱۹۹۲م؛ بوریس یلتسین اعلام کرد که روسیه تهدید شهرهای آمریکا را با جنگ‌افزار هسته‌ای متوقف خواهد کرد.
– رسوایی جنسی بیل کلینتون در سال ۱۹۹۸م؛ در تلویزیون آمریکا بیل کلینتون، رئیس‌جمهور آمریکا، به‌داشتن رابطۀ جنسی با مونیکا لوینسکی، انترن کاخ سفید، اعتراف کرد.
– در سال ۲۰۰۱م؛ زمین‌لرزه‌ای در گجرات هند رخ داد و بیش از ۲۰ هزار کشته برجای گذاشت.
– در سال ۲۰۰۴م؛ حامد کرزی، رئیس‌جمهور افغانستان، قانون اساسی جدید این کشور را امضا کرد.
– آغاز جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱م
زادروزها
– زادروز گیوم بوده در سال ۱۴۶۷م؛ نویسندۀ قرن ۱۵م اهل فرانسه
– زادروز ژوزف ماری اوژن سو در سال ۱۷۰۴م؛ نویسندۀ قرن ۱۹م فرانسه
– زادروز کلود آدرین هلوسیوس در سال ۱۷۱۵م؛ فیلسوف و ادیب فرانسوی
– زادروز ژوزف ماری اوژن سو در سال ۱۸۰۴م؛ نویسندۀ قرن ۱۹م فرانسه
– زادروز فرانسوا کوپه در سال ۱۸۴۲م؛ نویسنده و شاعر قرن ۱۹م اهل فرانسه
– زادروز رومن رولان در سال ۱۸۶۶م؛ نویسنده و نمایشنامهنویس و مقاله‌نویس و روشنفکر فرانسوی
– زادروز ادوارد ساپیر در سال ۱۸۸۴م؛ زبان‌شناس و مردم‌شناس برجستۀ آمریکایی و از پیشگامان زبان‌شناسی ساخت‌گرا و از بانیان فرضیۀ ساپیر وورف
– زادروز شان مکبراید در سال ۱۹۰۴م؛ سیاست‌مدار بین‌المللی، وزیر اسبق امور خارجۀ ایرلند و فعال حقوق بشر و رئیس ارتش جمهوری‌خواه ایرلند
– زادروز استفان گراپلی در سال ۱۹۰۸م؛ نوازندۀ فرانسوی ویولن و از معدود نوازندگان ویولن جاز
– زادروز پولیکارپ کوش در سال ۱۹۱۱م؛ فیزیک‌دان آمریکایی‌تبار زادۀ آلمان که در سال ۱۹۵۵م به‌همراه ویلیس اوژن لمب برای محاسبۀ دقیق گشتاور مغناطیستی الکترون، موفق به‌دریافت جایزۀ نوبل فیزیک شد که پیامد آن، بازنگری و نوآوری در الکترودینامیک کوانتومی بود.
– زادروز نیکولای چائوشِسکو در سال ۱۹۱۸م؛ دیکتاتور و سیاست‌مدار کمونیست رومانیایی و دبیرکل حزب کمونیست رومانی و رئیس‌جمهور کشور جمهوری سوسیالیستی رومانی
– زادروز آکیو موریتا در سال ۱۹۲۱م؛ بازرگان، کارآفرین و مدیر ارشد اجرایی ژاپنی که به‌همراه ماسارو ایبوکا، در سال ۱۹۴۶م شرکت سونی را بنیان نهاد.
– زادروز کن تورن در سال ۱۹۲۴م؛ آهنگ‌ساز اهل بریتانیا و برندۀ جوایزی همچون جایزۀ اسکار بهترین موسیقی فیلم
– زادروز پل لئونارد نیومن در سال ۱۹۲۵م؛ بازیگر برندۀ جایزۀ اسکار، کارگردان آمریکایی، انسان‌دوست و دوست‌دار مسابقات اتومبیل‌رانی
– زادروز آنجلا ایوون دیویس در سال ۱۹۴۴م؛ فعال سیاسی، پژوهش‌گر و نویسندۀ آمریکایی که فعال و پیشروی مطرح جنبش پادفرهنگی در دهۀ ۶۰م و رهبر حزب کمونیست آمریکا بود و در دوران فعالیتش در جنبش حقوق مدنی، ارتباطی نزدیک با حزب پلنگ سیاه داشت؛ اگرچه هرگز از اعضای رسمی آن نبود. حقوق زندانیان از جمله علایق اوست. او بنیان‌گذار سازمان مقاومت انقلابی است؛ سازمانی که برای الغای صنعت/زندان کار می‌کند.
– زادروز ژوزه مورینیو در سال ۱۹۶۳م؛ بازیکن فوتبال پیشین و مربی فوتبال اهل پرتغال
درگذشت
– درگذشت ظهیرالدین محمد بابُر در سال ۱۵۳۰م؛ بنیان‌گذار امپراتوری گورکانی هند (سلطنت مغولی هند)
– درگذشت ادوارد جِنِر در سال ۱۸۳۲م؛ پزشک انگلیسی که کاربرد واقعی واکسیناسیون را کشف کرد. او را همچنین پدر ایمنی‌شناسی می‌دانند و گفته‌می‌شود کار او بیش از هرکس دیگری جان انسان‌ها را نجات داده‌است.
– درگذشت تئودور ژریکو در سال ۱۸۲۴م؛ نقاش و حجار شهیر فرانسوی
– درگذشت ژرار دو نروال در سال ۱۸۵۵م؛ شاعر، نمایشنامهنویس و رمان‌نویس قرن ۱۹م اهل فرانسه و یکی از بزرگ‌ترین نوابغ و شاعران قرن ۱۹م
– درگذشت نیکلاوس آوگوست اتو در سال ۱۸۹۱م؛ مهندس و خودآموختۀ آلمانی، مخترع موتور درون‌سوز
– درگذشت نیکلای ایوانویچ واویلف در سال ۱۹۴۳م؛ ژنتیک‌دان و گیاه‌شناس برجستۀ اتحاد جماهیر شوروی
– درگذشت چارلی لاکی لوچیانو (لوچیانوی خوش‌شانس، سالواتوره لوچانا) در سال ۱۹۶۲م؛ گانگستر مشهور ایتالیایی
– درگذشت کوبی بین برایانت در سال ۲۰۲۰م؛ بازیکن بسکتبال بازنشستۀ آمریکایی و تاجر که تمام ۲۰ سال دوران بازی‌اش را در تیم لس‌آنجلس‌لیکرز در اتحادیۀ ملی بسکتبال (ان‌بی‌ای) گذراند.
