نهم/۹ نوامبر در تاریخ را می‌خوانید.
مناسبت‌ها
وقایع
– در سال ۱۵۲۰م؛ بیش از ۵۰ نفر در حادثۀ حمام خون استکهلم به‌دست سربازان دانمارکی اعدام شدند.
– در سال ۱۷۹۹م؛ با کودتای ناپلئون بناپارت، حاکمیت دیرکتوار (رژیمی در بازۀ زمانی میان رژیم‌های کنوانسیون و کنسول‌های فرانسه در کشور فرانسه) بر فرانسه پایان یافت.
– در سال ۱۸۵۷م؛ آتلانتیک، مجلۀ آمریکایی شروع به‌چاپ کرد.
– در سال ۱۸۸۷م؛ پرل‌هاربر (بندر) به‌کنترل ایالات متحده درآمد.
– در سال ۱۹۱۴م؛ ناو سبک آلمانی اس‌ام‌اس امدن، توسط ناو استرالیایی اچ‌ام‌ای‌اس سیدنی در جزایر کوکوس منهدم شد و خدمۀ باقی‌ماندۀ آن به‌اسارت درآمدند.
– در سال ۱۹۱۸م؛ با استعفای قیصر ویلهلم دوم از سلطنت در پی انقلاب در آلمان، حاکمیت این کشور به‌جمهوری تبدیل شد.
– در سال ۱۹۳۷م؛ قوای ژاپنی، شانگهای چین را اشغال کردند.
– در سال ۱۹۵۳م؛ کامبوج استقلال خود را از فرانسه به‌دست آورد.
– در سال ۱۹۶۷م؛ آپولو ۴، فضاپیمای بدون سرنشین، به‌وسیلۀ موشک ساترن ۵ از مرکز فضایی کندی به‌فضا پرتاب شد.
– در سال ۱۹۶۷م؛ رولینگ استون، مجله‌ای آمریکایی شروع به‌نشر کرد.
– در سال ۱۹۸۵م؛ گری کاسپارف با پیروزی مقابل آناتولی کارپف، به‌عنوان جوان‌ترین فرد به‌مقام قهرمانی شطرنج جهان رسید.
– در سال ۱۹۸۹م؛ حکومت کمونیستی آلمان شرقی، با گشایش گذرگاه مرزی با آلمان غربی، اجازۀ ورود اتباع خود به‌این کشور را داد.
– در سال ۱۹۹۳م؛ پل موستار در شهر موستار بوسنی که در سال ۱۵۵۶م به‌وسیلۀ امپراتوری عثمانی ساخته شده‌بود، در چندین‌روز بمباران مداوم از سوی توپخانۀ کروات‌ها در طی جنگ داخلی بوستی تخریب شد.
– در سال ۱۹۹۴م؛ عنصر دارمشتادیم کشف شد.
– در سال ۱۹۹۸م؛ مجازات اعدام که پیش از این در بریتانیا برای قتل ملغی شده‌بود، برای کلیۀ جرائم نیز لغو شد.
– در سال ۲۰۰۵م؛ مأموریت فضایی ونوس‌اکسپرس، فضای پیمای سازمان فضایی اروپا، با پرتاب از پایگاه فضایی بایکونور شروع شد.
زادروزها
– زادروز ایوان تورگنیف در سال ۱۸۱۸م؛ رمان‌نویس، شاعر و نمایشنامه‌نویس روس که نخستین‌بار کشورهای غربی را با ادبیات روسی آشنا کرد. آثار او تصویری واقع‌گرایانه و پُرعطوفت از دهقانان روس و بررسی تیزبینانه‌ای از طبقۀ روشنفکر جامعۀ روسیه که در تقلای سوق‌دادن کشور به‌عصری نوین بودند، ارائه می‌دهد.
– زادروز ادوارد هفتم در سال ۱۸۴۱م؛ پادشاه پادشاهی متحدۀ بریتانیای کبیر، ایرلند و مستعمرات بریتانیا و امپراتور هندوستان و پسر ملکه ویکتوریا و شاهزاده آلبرت
– زادروز کارلو آلبرتو کاستیلیانو در سال ۱۸۴۷م؛ ریاضی‌دان و فیزیک‌دان ایتالیایی که بیشتر به‌خاطر قضیۀ تغییر شکل کاستیلیانو که برای به‌دست‌آوردن جابه‌جایی در یک سیستم کشسانِ خطی که بر مبنای مشتقات جزئی انرژی کرنشی است، شهرت دارد.
– زادروز لیونل چارلز دانسترویل در سال ۱۸۶۵م؛ ژنرال بریتانیایی و فرماندۀ نیروی دانستر بود و او این نیروی زبدۀ نظامی بریتانیایی را در سراسر عراق و ایران به‌سمت قفقاز رهبری کرد و از طریق بندر انزلی به‌سوی باکو رفت تا از چاه‌های نفت قفقاز در مقابل ارتش امپراتوری عثمانی حفاظت نماید.
– زادروز محمد اقبال لاهوری (علامه اقبال) در سال ۱۸۷۷م؛ شاعر، فیلسوف، سیاست‌مدار و متفکر مسلمان پاکستانی که اشعار زیادی نیز به‌زبان‌های فارسی و اردو سروده‌است. وی نخستین کسی بود که ایدۀ یک کشور مستقل را برای مسلمانان هند مطرح کرد که در نهایت منجر به‌ایجاد کشور پاکستان شد. او در این کشور به‌طور رسمی شاعر ملی خوانده می‌شود.
– زادروز هرمان ویل در سال ۱۸۸۵ن؛ از اعضای انجمن سلطنتی، ریاضی‌دان، فیزیک‌دان نظری و فیلسوف آلمانی
– زادروز ایمره لاکاتوش در سال ۱۹۲۲م؛ از فیلسوفان ریاضیات و علم مجارستانی یهودی‌تبار
– زادروز ایمره کرتس در سال ۱۹۲۹م؛ نویسندۀ اهل مجارستان برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات ۲۰۰۲م
– زادروز کارل ادوارد سِیگِن در سال ۱۹۳۴م؛ اخترشناس یهودی اکراینی‌آمریکایی، اخترشیمی‌دان، مشاور سازمان ناسا، نویسنده و مروج موفق اخترشناسی، اخترفیزیک و سایر علوم طبیعی بود. او پیشگام اخترزیست‌شناسی و یکی از بنیادگذاران طرح جستجوی هوش فرازمینی معروف به‌سِتی بود.
– زادروز میخائیل تال در سال ۱۹۳۶م؛ استادبزرگ و قهرمان شطرنج جهان اهل شوروی
– زادروز آلساندرو دل‌پیرو در سال ۱۹۷۴م؛ بازیکن فوتبال بازنشستۀ ایتالیایی که برای باشگاه یوونتوس و تیم ملی ایتالیا بازی می‌کرد.
درگذشت
– درگذشت قِوُند آلیشان در سال ۱۹۰۱م؛ شاعر، لغت‌شناس، تاریخ‌نگار، جغرافی‌دان و مترجم ارمنی و عضو جماعت مخیتاریست ونیز (بر اساس اندیشۀ بنیان‌گذار آن؛ یعنی مخیتار سباستاتسی که در آنِ واحد، هم مذهبی بود و هم حکیمانه، موضوع تجدید حیات فکری و فرهنگی هم‌میهنانش در میان بود.)
– درگذشت گیوم آپولینر در سال ۱۹۱۸م؛ برجسته‌ترین شاعر نخستین دهۀ قرن ۲۰م در فرانسه
– درگذشت نویل چمبرلین در سال ۱۹۴۰م؛ نخست‌وزیر بریتانیا بین سال‌های ۱۹۳۷ و ۱۹۴۰م که به‌خاطر سیاست خارجی‌اش، به‌ویژه برای امضای توافق‌نامۀ مونیخ در سال ۱۹۳۸م شناخته شده‌است. با این حال، زمانی که آدولف هیتلر به‌لهستان حمله کرد، بریتانیا در ۳ سپتامبر ۱۹۳۹م جنگ با آلمان را اعلام کرد و چمبرلین انگلیس را در ۸ ماه اول جنگ جهانی دوم رهبری نمود.
– درگذشت حییم عزرائیل وایزمن در سال ۱۹۵۲م؛ شیمی‌دان، رئیس سازمان جهانی صهیونیسم، کاشف اَسِتون، استاد دانشگاه و اولین رئیس‌جمهور اسرائیل
– درگذشت عبدالعزیز بن عبدالرحمن آل سعود (ابن سعود) در سال ۱۹۵۳م؛ اولین پادشاه و بنیان‌گذار پادشاهی عربستان سعودی
– درگذشت دیلن تامس در سال ۱۹۵۳م؛ شاعر و نویسندۀ اهل ولز
– درگذشت حسن حُسنی عبدالوهاب در سال ۱۹۶۸م؛ تاریخ‌نگار، سیاست‌مدار و ادیب تونسی
– درگذشت شارل دو گل در سال ۱۹۷۰م؛ نظامی و سیاست‌مدار اهل فرانسه که در جریان جنگ جهانی دوم رهبری فرانسۀ آزاد و پس از آن برای ۱۰ سال ریاست‌جمهوری فرانسه را بر عهده داشت.
– درگذشت استیگ لارسن در سال ۲۰۰۴م؛ روزنامه‌نگار و نویسندۀ سوئدی
