هشتم/۸ فوریه در تاریخ را می‌خوانید.
مناسبت‌ها
وقایع
– در سال ۱۹۰۴م؛ جنگ روسیه و ژاپن به‌علت اختلافات مرزی آغاز شد.
– در سال ۱۹۶۳م؛ عبدالسلام عارف، با کودتا علیه دولت عبدالکریم قاسم، قدرت را در عراق به‌دست گرفت.
زادروزها
– زادروز پروکلس لیکایوس در سال ۴۱۲ق.م؛ نویسنده و ریاضی‌دان و فیلسوف نوافلاطونی یونانی و آخرین فیلسوف بزرگ دوران کلاسیک به‌شمار می‌آید که او را می‌توان پس از فلوطین، از جمله تاثیرگذارترین فیلسوفان نُو افلاطونی دانست که بر فلسفه و کلام اسلامی، مسیحی و یهودی تأثیر گذاشته‌اند.
– زادروز دانیل برنولی در سال ۱۷۰۰م؛ فیزیک‌دان و ریاضی‌دان هلندی‌تبار سوئیسی
– زادروز لویی اُگوست بلانکی در سال ۱۸۰۵م؛ فعال سیاسی رادیکال و انقلابی سوسیالیست اهل فرانسه
– زادروز دیمیتری ایوانُویچ مِندِلیف در سال ۱۸۲۴م؛ شیمی‌دان معروف اهل روسیه که پایه‌گذار جدول تناوبی عناصر شیمیایی است و به‌وسیلۀ این جدول توانست وجود تعداد زیادی از عنصر‌های کشف‌نشده را نیز پیش‌بینی نماید.
– زادروز ژول گابریل ورن در سال ۱۸۲۸م؛ نویسنده، شاعر و نمایش‌نامه‌نویس فرانسوی که بیشتر شهرتش را مدیون نگارش داستان‌های ماجراجویانه است.
– زادروز سلطان عبدالعزیز (عبدالعزیز یکم) در سال ۱۸۳۰م؛ سی‌و‌دومین سلطان امپراتوری عثمانی که از تاریخ ۲۵ ژوئن ۱۸۶۱م تا ۳۰ می ۱۸۷۶م سلطنت کرد. او پسر سلطان محمود دوم بود و در سال ۱۸۶۱م جانشین برادرش سلطان عبدالمجید شد.
– زادروز مارتین بوبر در سال ۱۸۷۸م؛ فیلسوف گفتگو و استاد دانشگاه یهودی‌تبار اتریشی و طرفدار تشکیل کشور مشترک یهودی‌مسلمان
– زادروز فرانتس مارک در سال ۱۸۸۰م؛ نقاش و گراورساز (چاپ دستی، یا چاپ هنری) آلمانی و از افراد کلیدی جنبش هیجان‌نمایی (اکسپرسیونیسم) آلمان و یکی از بنیان‌گذاران ژورنال هنری سوارکار آبی (نام گروهی از هنرمندان هیجان‌نمای آلمانی)
– زادروز یوزف آلویس شومپِیتر در سال ۱۸۸۳م؛ اقتصاددان و سیاسی‌دان اتریشی‌آمریکایی و از تأثیرگذارترین اقتصاددانان قرن ۲۰م
– زادروز تونکو عبدالرحمان (پدر استقلال، پدر مالزی) در سال ۱۹۰۳م؛ وزیر اعظم فدراسیون مالایا و اولین نخست‌وزیر مالزی پس از استقلال این کشور
– زادروز الیزابت بیشاپ در سال ۱۹۱۱م؛ شاعر و نویسندۀ آمریکایی که از سال ۱۹۴۹ تا ۱۹۵۰م ملک‌الشعرای آمریکا بود.
– زادروز آن لمبتون در سال ۱۹۱۲م؛ پروفسور ایران‌شناسی در دانشگاه لندن و پارسی‌دان انگلیسی و کارشناس تاریخ ایران در دوره‌های سلجوقیان، مغول‌ها، صفویان و قاجاریان و پژوهش‌گر برجستۀ مسائل ایران
– زادروز جیمز بایرُن دین در سال ۱۹۳۱م؛ هنرپیشۀ آمریکایی هالیوود و نامزد ۲ اسکار بهترین بازیگر مرد و اولین بازیگری که پس از مرگ نامزد اسکار شد و تنها کسی است که ۲ بار پس از مرگش نامزد اسکار شده‌است. مرگ نابه‌هنگام وی در ایجاد جایگاه افسانه‌ایش مؤثر بود.
– زادروز جان تاونر ویلیامز در سال ۱۹۳۲م؛ آهنگ‌ساز، رهبر ارکستر و پیانیست آمریکایی و از سرشناس‌ترین چهره‌های دنیای موسیقی فیلم
درگذشت
– درگذشت هولاکوخان در سال ۱۲۶۵م؛ فرزند پنجم تولی‌خان و نوۀ چنگیزخان و مؤسس سلسلۀ ایلخانان
– درگذشت سلطان مراد چهارم در سال ۱۶۴۰م؛ پسر سوم احمد یکم از کوسم سلطان و خلیفۀ امپراتوری عثمانی که مانند اجدادش؛ یعنی سلطان سلیمان، یکی از بزرگ‌ترین و مشهورترین پادشاهان عثمانی بود که امروزه، او هم مانند بسیاری از پادشاهان امپراتوری در جهان، به‌بزرگی از آن یاد می‌شود.
– درگذشت پتر کبیر (پتر یکم) در سال ۱۷۲۵م؛ تزار روسیه که در ۱۰ سالگی به‌حکومت رسید. او مشهورترین تزار روسیه است و توانست که روسیه را با اصلاحات و کشورگشایی به‌یک ابرقدرت اروپایی تبدیل کند.
– درگذشت داوید اشتراوس در سال ۱۸۷۴م؛ از دانشمندان آلمانی علوم دینی
– درگذشت پتر آلکسیویچ کروپوتکین در سال ۱۹۲۱م؛ جانورشناس، جغرافی‌دان، انقلابی، نویسنده، نظریه‌پرداز در رشتۀ تکامل، اقتصاددان و فیلسوف آنارشسیت روس
– درگذشت گئورگ ویلهلم والتر بوث در سال ۱۹۵۷م؛ فیزیک‌دان آلمانی که در سال ۱۹۵۴م به‌همراه ماکس بورن برای ارائۀ روش تطابق و کشف‌هایش با به‌کارگیری این روش، برندۀ جایزۀ نوبل فیزیک شد.
– درگذشت جان فون نویمان در سال ۱۹۵۷م؛ ریاضی‌دان و دانشمند آمریکایی مجاری‌الاصل که سهم بزرگی در رشته‌های مختلف، شامل ریاضیات (بنیان‌های ریاضیات، آنالیز تابعی، نظریۀ ارگودیک، هندسه، توپولوژی، آنالیز عددی)، فیزیک (مکانیک کوانتومی، دینامیک شاره‌ها)، اقتصاد (نظریۀ بازی‌ها)، علوم کامپیوتر (معماری فون نویمان، بهینه‌سازی خطی، ماشین‌های خودهمانندساز، محاسبات تصادفی) و آمار داشت. او پیشگام در استفاده از نظریۀ عمل‌گرها در مکانیک کوانتوم و نیز ارتقای آنالیز تابعی و یکی از دست‌اندرکاران پروژۀ منهتن و مؤسسۀ مطالعات پیشرفته در دانشگاه پرینستون (یکی از اندک منصوب‌شدگان) بود که به‌ساخت اولین بمب اتمی انجامید. وی همچنین از نخستین کسانی است که در طراحی و ساخت اولین کامپیوتر به‌نام انیاک، سهم مهمی داشت. او هستۀ پیشرفت نظریۀ بازی و نیز مفهوم اتوماتای سلولی بود. ساختار خودجایگزین‌گریِ آنالیزِ ریاضیِ فون نویمان، مقدمه‌ای بر کشف ساختار دی‌ان‌ای شد.
– درگذشت جان لانگشاو آستین در سال ۱۹۶۰م؛ فیلسوف انگلیسی و چهرۀ برجستۀ مکتب فلسفی زبان روزمره و بنیان‌گذار نگرۀ کنش گفتاری که به‌فلسفۀ افلاطون، لایبنیتس و ایمانوئل کانت پرداخت. پس از جنگ جهانی دوم سمینارهایی موسوم به «شنبه صبح» را برگزار کرد که در آن بیش از همه دربارۀ نگره‌های ویتگنشتاین، فرگه و نوآم چامسکی بحث می‌شد.
– درگذشت هالدور لاکسنِس در سال ۱۹۹۸م؛ نویسندۀ ایسلندی قرن ۲۰م که در سال ۱۹۵۵م، جایزۀ نوبل ادبیات به‌او اعطا شد. از او نوشته‌های زیادی از قبیل؛ شعر، مقاله، روزنامه، نمایشنامه، سفرنامه، داستان کوتاه و رمان به‌جای مانده‌است.
– درگذشت جیمی اسمیت در سال ۲۰۰۵م؛ نوازندۀ ارگ و یکی از نوابغ بداهه‌نوازی جاز
