بیست‌و‌پنجم/۲۵ آگوست در تاریخ را می‌خوانید.
-
مناسبت‌ها
-
وقایع
– در سال ۱۶۰۹م؛ گالیلئو گالیله، دانشمند ایتالیایی، نخستین تلسکوپش را به‌قانون‌گذاران ونیزی معرفی کرد.
– در سال ۱۸۱۴م؛ کتاب‌خانۀ ملی کنگرۀ آمریکا در واشنگتن دی‌سی، توسط نیروهای بریتانیا تخریب شد.
– در سال ۱۸۲۵م؛ استقلال کشور اروگوئه از برزیل که این موضوع ۳ سال بعد توسط برزیل به‌رسمیت شناخته شد.
– انقلاب بلژیک در سال ۱۸۳۰م، که به‌جدایی این کشور از هلند انجامید آغاز شد.
– در سال ۱۹۱۲م؛ کوُمینتانگ (حزب ملی مردم)، حزب مؤسس جمهوری در چین و حزب حاکم کنونی تایوان امروزی تشکیل شد.
– در سال ۱۹۳۹م؛ در اثر زلزله‌ای به‌بزرگی ۷/۳ ریشتر در دیشی چین، بیش از ۹ هزار تَن جان خود را از دست دادند.
– در سال ۱۹۳۹م؛ با امضای پیمان نظامی بین بریتانیا و لهستان، بریتانیا متعهد شد که از لهستان در برابر تجاوز خارجی دفاع کند.
– در سال ۱۹۴۱م؛ در پی عدم پذیرش رضاشاه پهلوی برای کاستن تعداد آلمان‌های مستقر در ایران، نیروهای شوروی و بریتانیا، با اشغال این کشور، رضاشاه را برکنار و پسرش محمدرضا را جانشین وی کردند. همچنین در این روز، ایران به‌متفقین پیوست.
– در سال ۱۹۴۴م؛ متفقین با آزادسازی پاریس، پایتخت فرانسه، به ۴ سال اشغال این شهر توسط نیروهای آلمان نازی پایان بخشیدند.
– در سال ۱۹۸۹م؛ کاوش‌گر وُویجر ۲، ۸ سال پس از رسیدن به‌نزدیک‌ترین نقطه به‌سیارۀ کیوان و پیش از تَرک سامانۀ خورشیدی، به‌سیارۀ نپتون رسید.
– استقلال کشور بلاروس از شوروی در سال ۱۹۹۱م
– در سال ۱۹۹۱م؛ اولین نسخۀ سیستم‌عامل لینوکس به‌بازار عرضه شد.
-
زادروزها
– زادروز ایوان چهارم واسیلیویچ در سال ۱۵۳۰م؛ یکی از تزاران امپراتوری روسیه که به‌خاطر جنایات بی‌بدیلش در کشور روسیه، به‌او لقب ایوان مخوف را داده‌اند.
– زادروز یوهان گوتفرید فون هردر در سال ۱۷۴۴م؛ فیلسوف، زبان‌شناس، شاعر، منتقد ادبی، از دانشمندان تأثیرگذار عصر روشنگری و از نظریه‌پردازان بزرگ قرن ۱۸م اروپا در حوزۀ زبان، تاریخ و فرهنگ است.
– زادروز شارل روبر ریشه در سال ۱۸۵۰م؛ زیست‌شناس فرانسوی و برندۀ جایزۀ نوبل فیزیولوژی و پزشکی در سال ۱۹۱۳م به‌خاطر مبارزه با بیماری آنافیلاکسی (شوک آلرژیک) بود.
– زادروز هانس آدولف کربس در سال ۱۹۰۰م؛ زیست‌شناس، پزشک و بیوشیمی‌دان انگلیسیِ زادۀ آلمان که دانشمندی پیشگام در بررسی و مطالعۀ تنفس یاخته‌ای بود. او بیشتر برای کشف ۲ چرخۀ شیمیاییِ مهم؛ یعنی چرخۀ اسیدسیتریک و چرخۀ اوره که در یاخته‌های بدن انسان و بسیاری از جانداران دیگر اتفاق می‌افتند شناخته می‌شود.
– زادروز لئونارد برنستین در سال ۱۹۱۸م؛ آهنگ‌ساز، رهبر ارکستر، نویسنده، موسیقی‌دان، مدرس موسیقی و نوازندۀ پیانو اهل ایالات متحدۀ آمریکا و از نخستین رهبران ارکستر آمریکا که به‌شهرت جهانی رسید.
– زادروز تیم برتون در سال ۱۹۵۸م؛ کارگردان، تهیه‌کننده، نویسنده، طراح، نقاش و شاعر آمریکایی
-
درگذشت
– درگذشت چنگیز خان مغول (تموچین) در سال ۱۲۲۷م؛ خان مغول و سردار جنگی که قبایل مغول را متحد ساخت و با فتح بخش‌های وسیعی از آسیا؛ شامل چین، روسیه، ایران و همچنین اروپای شرقی، امپراتوری مغول را پایه‌گذاری کرد. او پدربزرگ قوبلای‌خان، اولین امپراتور از سلسلۀ یوان در چین و همچنین هولاکوخان، نخستین ایلخان ایران بود.
– درگذشت دیوید هیوم در سال ۱۷۷۶م؛ فیلسوف دوران روشنگری اسکاتلند، مورخ، اقتصاددان، کتاب‌دار و جستارنویس اهل اسکاتلند که امروزه بیش از همه‌چیز، به‌خاطر افکار فلسفی بسیار تأثیرگذارش در زمینۀ تجربه‌گرایی، شک‌گرایی و طبیعت‌گرایی متافیزیکی شناخته می‌شود.
– درگذشت جیمز وات در سال ۱۸۱۹م؛ فیزیک‌دان و مخترع مشهور اسکاتلندی و پدر انقلاب صنعتی که با تکمیل دیگ بخار، خدمت بزرگی به‌فیزیک و مکانیک کرد. اختراع چگال‌گر بخار توسط وی، موجب صرفه‌جویی زیادی در مصرف سوخت و گسترش استفاده از نیروی بخار شد. به‌افتخار او، واحد توان در اس‌آی، وات نامیده می‌شود.
– درگذشت فردریک ویلیام هرشل در سال ۱۸۲۲م؛ آهنگ‌ساز و ستاره‌شناس بریتانیایی‌آلمانی که به‌خاطر کشف سیارۀ اورانوس مشهور شد. او همچنین کاشف تابش فروسرخ (مادون قرمز) نیز بوده و تعدادی کشفیات دیگر هم در زمینۀ ستاره‌شناسی دارد.
– درگذشت فریدریش ویلهِلم نیچه در سال ۱۹۰۰م؛ فیلسوف، شاعر، منتقد فرهنگی، جامعه‌شناس، آهنگ‌ساز و فیلولوژیست کلاسیک بزرگ آلمانی و استاد لاتین و یونانی که آثارش تأثیری عمیق بر فلسفۀ غرب و تاریخ اندیشۀ مدرن بر جای گذاشته‌است.
– درگذشت هانری آنتوان بکرل در سال ۱۹۰۸م؛ فیزیک‌دان فرانسوی و یکی از کاشفان پدیدۀ پرتوزایی
– درگذشت ابراهیم مُنذِر در سال ۱۹۵۰م؛ نویسنده، ادیب و زبان‌شناس لبنانی و از اعضای فرهنگستان زبان عربی
– درگذشت ایویند جانسون در سال ۱۹۷۶م؛ نویسندۀ برجستۀ اهل سوئد که به‌همراه هاری مارتینسون، موفق به‌اخذ جایزۀ نوبل ادبیات در سال ۱۹۷۴م شد.
– درگذشت ترومن استرکفوس پرسونز (ترومن کاپوتی) در سال ۱۹۸۴م؛ نویسندۀ آمریکایی
– درگذشت سیلوا کاپوتیکیان در سال ۲۰۰۶م؛ شاعر، کنش‌گر سیاسی اهل ارمنستان که وی به‌عنوان شاعرۀ برجستۀ ارمنستان و بانوی بزرگ شعر ارمنی در سدۀ ۲۰م شناخته می‌شود.
– درگذشت نیل الدن آرمسترانگ در سال ۲۰۱۲م؛ فضانورد و مهندس هوافضای آمریکایی و نخستین انسانی که طی مأموریت آپولو ۱۱ بر کرۀ ماه گام نهاد.
