بیستویکم/۲۱ فوریه در تاریخ را میخوانید.
مناسبتها
– روز جهانی زبان مادری
– روز جهانی راهنمایان گردشگری
وقایع
– در سال ۱۸۲۸م؛ عهدنامۀ ترکمانچای بین ایران قاجار و روسیۀ تزاری بهامضا رسید.
– در سال ۱۸۴۸م؛ مانیفست کمونیست، نوشتۀ کارل مارکس و فردریش انگلس، بهعنوان برنامهای برای اتحادیۀ کمونیست منتشر شد.
– در سال ۲۰۱۱م؛ دولت موقت تونس، ضمن یک درخواست رسمی از دولت عربستان سعودی خواست تا زینالعابدین بنعلی، دیکتاتور سابق این کشور را بهخاطر سرکوب مردم معترض بهآن کشور جهت محاکمه تحویل دهد.
زادروزها
– زادروز پتر سوم در سال ۱۷۲۸م؛ یکی از پادشاهان روسیه که نوۀ پتر یکم و پدر پاول یکم است. او در ۱۴ سالگی توسط خالهاش یلیزاوتا بهعنوان ولیعهد بهروسیه آوردهشد و در آنزمان زبان روسی نمیدانست و بهسختی بهآن تکلم میکرد. وی در ۳۴ سالگی تزار روسیه شد و دست بهاصلاحاتی مانند ممنوعیت شکنجه و ضبط اموال کلیسا زد.
– زادروز جان هنری نیومن در سال ۱۸۰۱م؛ فیلسوف، الهیاتدان و ادیب انگلیسی و شخصیتی مهم در تاریخ مذهبی انگلستان در قرن ۱۹م
– زادروز خوزه زوریلا یی مورال در سال ۱۸۱۷م؛ شاعر و نمایشنامهنویس اسپانیایی
– زادروز موریسی گوتلیب در سال ۱۸۵۶م؛ نقاش رئالیست اهل لهستان در دورۀ رمانتیک که یکی از با استعدادترین شاگردان یان ماتیکو (نقاش برجستۀ لهستانی در قرن ۱۹م) بهحساب می آید.
– زادروز ژان لوییز کالمان در سال ۱۸۷۵م؛ دارای طولانیترین عمر تأییدشدۀ یک انسان در طول تاریخ که تمام عمرش را که ۱۲۲ سال و ۱۶۴ روز بود، در فرانسه گذراند.
– زادروز آندرس سگوبیا در سال ۱۸۹۳م؛ یکی از بزرگترین گیتاریستهای سبک کلاسیک
– زادروز هنریک دام در سال ۱۸۹۵م؛ زیستشناس و شیمیدان دانمارکی و برندۀ جایزۀ نوبل پزشکی در سال ۱۹۴۳م
– زادروز رمون کنو در سال ۱۹۰۳م؛ نویسنده، شاعر و مقالهنویس فرانسوی
– زادروز جان رالز در سال ۱۹۲۱م؛ فیلسوف لیبرال آمریکایی که بهدلیل صورتبندی نظریۀ عدالت شهرت بسیار دارد. وی از چهرههای بهنام فلسفۀ سیاسی و فلسفۀ اخلاق در سدۀ ۲۰م بود که در سال ۱۹۹۹م، جایزۀ رالفشاک و مدال منطق و فلسفه و علوم انسانی را دریافت کرد.
– زادروز رابرت موگابه در سال ۱۹۲۴م؛ سیاستمدار و دیکتاتور و رئیسجمهور و نخستوزیر زیمبابوه که از نظر ایدئولوژیک، یک ملیگرای آفریقایی و یک سوسیالیست بودهاست.
درگذشت
– درگذشت ژولیوس دوم در سال ۱۵۱۳م؛ یکی از پاپهای کلیسای کاتولیک رُم که او را با القاب پاپ جنگجو و پاپ هراسناک نیز نامیدهاند. وی یکی از مؤثرترین پاپها در عصر رنسانس بود. همچنین او کسی بود که باعث نابودی چزاره بورجیا شد و لویی دوازدهم، شاه فرانسه را تکفیر کرد.
– درگذشت باروخ اسپینوزا (بندیکت دِ اسپینوزا) در سال ۱۶۷۷م؛ فیلسوف مشهور هلندی با اصالت یهودیِ سفاردیِ پرتغالی که یکی از بزرگترین خِرَدگرایان و جَبرگرایان فلسفۀ قرن ۱۷م و زمینهساز ظهور نقد مذهبی و همچنین عصر روشنگری در قرن ۱۸م بهشمار میرود. اسپینوزا بهواسطۀ نگارش مهمترین اثرش، اخلاقیات، که پس از مرگ او بهچاپ رسید و در آن دوگانهانگاری دکارتی را بهچالش میکشد، یکی از مهمترین فیلسوفان تاریخ فلسفۀ غرب بهشمار میرود.
– درگذشت جترو تول در سال ۱۷۴۱م؛ کشاورز انگلیسی اهل برکشایر که بهانقلاب کشاورزی بریتانیا در قرن ۱۸م کمک کرد. او در سال ۱۷۰۱م یک بذرپاش با اسب را ساخت که بذرها را از نظر اقتصادی در ردیفهای منظمی میکاشت و بعداً یک شخمزن با اسب را هم توسعه داد. روشهای او توسط بسیاری از زمینداران پذیرفتهشد و بهکشاورزی مدرن کمک کرد.
– درگذشت هایکه کامرلینگ اونس در سال ۱۹۲۶م؛ فیزیکدان هلندی که او را مبدع ابررسانایی میدانند. او در سال ۱۹۱۳م بهخاطر پژوهش دربارۀ فیزیکِ دماهای پایین و تولید هلیم مایع، موفق بهدریافت جایزۀ فیزیک نوبل گردید.
– درگذشت فردریک بنتینگ در سال ۱۹۴۱م؛ پزشک، زیستشناس و نقاش اهل کانادا و اولین کسی که انسولین را بر روی انسان با موفقیت استفاده کرد و بههمین سبب برندۀ جایزۀ نوبل فیزیولوژی و پزشکی در سال ۱۹۲۳م شد.
– درگذشت مالکوم ایکس در سال ۱۹۶۵م؛ فعال سیاهپوست و مسلمان حقوق انسانی و مدافع حقوق آفریقاییآمریکاییها
– درگذشت هاوارد فلوری در سال ۱۹۶۸م؛ دانشمند در زمینۀ باکتریشناسی و ایمنیشناسی اهل استرالیا
– درگذشت گِرشُم شوئلم در سال ۱۹۸۲م؛ فیلسوف و استاد عرفان کلیمی و پایهگذار نوین مطالعات کابالا و اولین استاد عرفان کلیمی در دانشگاه عبری اورشلیم
– درگذشت میخائیل شولوخف در سال ۱۹۸۴م؛ نویسندۀ روس اهل اتحاد جماهیر شوروی و برندل جایزۀ ادبی نوبل