«پروین سلیمانی» با نام اصلیِ «بتول سلیمانیخو» بازیگر پیشکسوت سینما و تلویزیون در تاریخ ۲۲ خردادماه ۱۳۰۱ در شهر تهران به دنیا آمد. وی بسیار زود و در سن ۱۵ سالگی در سال ۱۳۱۶ ازدواج کرد و در سن پایین و در سال ۱۳۱۷ درست زمانی که تنها ۱۶ سال داشت، طعم مادرشدن را چشید. وی پس از تولد فرزند اولش دو بارِ دیگر نیز طعم مادرشدن را چشید و دو دختر دیگر وی ساکن کشور انگلیس هستند. «ماهچهره خلیلی» بازیگر مطرح سینما و تلویزیون نوهی دختریِ «پروین سلیمانی» است که در فیلم «چشمان سیاه» به کارگردانی «ایرج قادری» با مادربزرگ خود مرحوم «سلیمانی» همبازی بودهاست.
«پروین سلیمانی» فعالیت هنریِ خود را پس از اخذ مدرک دیپلم ادبی در سال ۱۳۲۰ (زمانی که تنها ۱۹ سال داشت) در قامت گوینده و مجری از رادیو آغاز کرد و به دلیل علاقهاش به عرصهی نمایش، در سال ۱۳۲۳ به عضویت گروه تئاتر شهرزاد درآمد و فعالیت بازیگریِ خود را برای اولینبار با اجرای تئاتر شهرزاد قصهگو تجربه کردهاست. وی که جزء نسل اول زنان بازیگران سینما محسوب میشود، پس از علاقهی شدید به بازیگری و نمایش، مورد شماتت شدید خانوادهی خود قرار میگیرد و پس از جدایی از آنان، با تغییر نام خود از «بتول سلیمانیخو» به «پروین سلیمانی» به ادامهی فعالیت در عرصهی بازیگری میپردازد.
«پروین سلیمانی» نُه سال پس از تلاش مداوم و هنرنمایی بر روی سن تئاتر، اولین کار تصویر خود را با فیلم سینماییِ «گلنسا» در سال ۱۳۳۲ تجربه کرد و پس از آن با بازی در فیلم «آراسخان» نیز بر شهرتش افزود. وی در ادامه با بازی در فیلمهای «خانهی قمرخانم»، «رگبار»، «کجکلاهخان»، «گوزنها»، «شازده احتجاب» و… نام خود را بر سر زبان انداخت و پیش از انقلاب در طیِ ۲۵ سال فعالیت سینمایی در بیش از ۵۰ فیلم به ایفای نقش پرداخت و با کارگردانان مطرحی نظیر «مسعود کیمیایی»، «ایرج قادری»، «بهمن فرمانآرا»، «فریدون گله»، «بهرام بیضایی» و… همکاری داشتهاست.
«پروین سلیمانی» پیش از انقلاب در چند سریال دیگر نیز به ایفای نقش پرداختهاست که مهمترین آنان سریال «داییجان ناپلئون» است. وی پس از انقلاب چندسال بیکار بود و تلهفیلم «دوستان» در سال ۱۳۶۳ اولین فعالیت این بازیگر فقید پس از انقلاب محسوب میشود. وی در ادامه در سریالهای شاخصی نظیر «گل پامچال»، «داستان یک شهر»، «تفنگ سَرپُر»، «مختارنامه» و… به ایفای نقش پرداخت و سریال «مختارنامه» در سال ۱۳۸۸ نیز آخرین فعالیت بازیگریِ این بازیگر پیشکسوت در تلویزیون محسوب میشود، که یکسال بعد از فوت وی شروع به پخش کرد.
او در دیماه ۱۳۸۴ گفتهبود: «تمام عمر و جوانیام را بهپای بازیگری گذاشتم، اما حالا زندگیام را بدون حقوق و دستمزد، تنها در یک خانهی مستأجری میگذرانم. مدتی پیش دولت خاتمی به عهدشان وفا کردند و حقوقی را برایمان در نظر گرفتند، ماهها هم بر قولشان وفادار بودند، ولی بعد از آن همین حقوق را هم قطع کردند.» سرانجام «پروین سلیمانی» بازیگر پیشکسوت سینما و تلویزیون پس از شش دهه فعالیت هنری و بازی در بیش از صد فیلم و سریال در تاریخ ۱۲ خردادماه ۱۳۸۸، پس از تحمل یک دوره بیماری بر اثر تومور مغزی، چشم از جهان فروبست و در قطعهی هنرمندان بهشتزهرا به خاک سپرده شد. در ادامه، آخرین مصاحبهی وی که در سال ۱۳۸۷ در منزلش ضبط شده را مشاهده میکنید و بیشتر از زندگانیِ تلخ و درد و گِلههایش میشنوید. یادش گرامی…
آخرین مصاحبه با مرحوم «پروین سلیمانی» (خانم چنگالی)
نگارش و گردآوری؛ قجرتایم