چهارم/۴ دسامبر در تاریخ را میخوانید.
مناسبتها
وقایع
– در سال ۱۱۱۰م؛ صیدا (سومین شهر بزرگ لبنان) در نخستین جنگ صلیبی تاراج شد.
– در سال ۱۵۳۴م؛ سلطان سلیمان اول، بغداد را از ایران گرفت.
زادروزها
– زادروز ژان شاپلن در سال ۱۵۹۵م؛ شاعر و منتقد قرن ۱۶م اهل فرانسه
– زادروز توماس کارلایل در سال ۱۷۹۵م؛ زبانشناس، تاریخنگار، مترجم، ریاضیدان، فیلسوف، مقالهنویس، و نویسندۀ اهل اسکاتلند
– زادروز ساموئل باتلر در سال ۱۸۳۵م؛ نویسنده و داستاننویس ساختارشکن دورۀ ویکتوریایی
– زادروز ادیث لوئیزا کاول در سال ۱۸۶۵م؛ پرستار اهل انگلستان که در جنگ جهانی اول بهدلیل نجات جان سربازان، بدون تبعیض از هر دو طرف نبرد و کمک بهفرار از بلژیک تحت اشغال آلمان بهحدود ۲۰۰ سرباز متفقین، که برای آن دستگیر و اعدام شد، بزرگ داشته میشود. وی بهخیانت متهم شد و توسط یک دادگاه نظامی مقصر شناخته و بهاعدام محکوم گردید. علیرغم فشارهای بینالمللی برای عفو، توسط یک جوخۀ آتش آلمانی اعدام شد. اعدام وی محکومیت جهانی و پوشش گستردۀ مطبوعاتی را در پی داشت.
– زادروز راینر ماریا ریلکه در سال ۱۸۷۵م؛ از مهمترین شاعران آلمانیزبان در سدۀ ۲۰م
– زادروز اروین فن ویتسلیبن در سال ۱۸۸۱م؛ فیلد مارشال آلمانی در دورۀ رایش سوم، فرماندۀ لشکر اول ورماخت، از اعضای گروه مخفی آلمان علیه هیتلر و نازیها
– زادروز فرانسیسکو فرانکو در سال ۱۸۹۲م؛ سیاستمدار و نظامی اهل اسپانیا و دیکتاتور این کشور
– زادروز رابرت آدلر در سال ۱۹۱۳م؛ دانشمند و مخترع آمریکایی اتریشیتبار که مهمترین اختراعش، کنترل از راه دور تلویزیون میباشد.
– زادروز جان پورتمن در سال ۱۹۲۴م؛ معمار آمریکاییتبار سدۀ ۲۰م که او را بهخاطر طراحی ساختمانهای تجاری فراوانش میشناختند. از ویژگیهای طرحهایش، بهکاربُردن فراوان از فضاهای آتریمی (فضای بزرگ و باز میان ساختمان) میباشد.
– زادروز آلبرت بندورا در سال ۱۹۲۵م؛ روانشناس، پژوهشگر و استاد دانشگاه استنفورد اهل کانادا و ایالات متحدۀ آمریکا که نظریۀ یادگیریِ مشاهدهای یا مدلینگ را مطرح کردهاست. او را بزرگترین روانشناس جهان و یکی از تأثیرگذارترین روانشناسان تمامی اعصار میدانند.
– زادروز جف بریجز در سال ۱۹۴۹م؛ آهنگساز، خواننده، تهیهکننده، و بازیگر آمریکایی و برندۀ جایزۀ اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد در سال ۲۰۰۹م و نامزد ۴ دوره دریافت جایزۀ اسکار بهترین بازیگر مرد و بهترین بازیگر نقش دوم که علاوه بر بازیگری، کار تهیهکنندگی، آهنگسازی و اجرای ترانههای چند فیلم را نیز بر عهده داشتهاست.
– زادروز کاساندرا ویلسون در سال ۱۹۵۵م؛ خواننده، نوازنده، ترانهسرا و تهیهکنندۀ موسیقی جاز اهل آمریکا و برندۀ ۲ جایزۀ گرمی
– زادروز اریک ریموند در سال ۱۹۵۷م؛ برنامهنویس، محقق و تاریخنگار فرهنگ هکرهای رایانهای، نویسندۀ مقاله کلیسای جامع و بازار اهل آمریکا
– زادروز شان کوری کارتر (جیزی) در سال ۱۹۶۹م؛ رپر، تهیهکنندۀ موسیقی و تاجر آمریکایی و یکی از پُرفروشترین موسیقیدانان در طول تاریخ و برندۀ ۲۱ جایزۀ گرمی
درگذشت
– درگذشت ابن تعاویذی در سال ۱۱۸۷م؛ شاعر عربی و کاتب نثرنویس بغدادی در سدۀ ۶ه.ق
– درگذشت توماس هابز در سال ۱۶۷۹م؛ یکی از فیلسوفان سیاسی برجستۀ انگلستان
– درگذشت لوییجی گالوانی در سال ۱۷۹۸م؛ پزشک، فیزیکدان، زیستشناس و فیلسوف سرشناس ایتالیایی قرن ۱۸م که کشف کرد اگر جرقه یا شوک الکتریکی بهماهیچۀ قورباغۀ مُرده دادهشود، ماهیچه جمع میشود. او همچنین کشف کرد که ماهیچهها و سلولهای عصبی، الکتریسیته تولید میکنند. او از پایهگذاران زایمان مدرن است. وی نخستین سلول گالوانی را ایجاد کرد که منجر بهساخت باتریها شد. همچنین او کسی بود که الکتریسیتۀ جانوران را کشف کرد.
– درگذشت پرینس هال (شاهزاده هال) در سال ۱۸۰۷م؛ یک آمریکایی ابولیشنیزم و رهبر جامعۀ سیاهپوست آزاد در بوستون که فراماسونری پرنس هال را تأسیس کرد و برای حقوقِ تحصیل برای کودکان آفریقایی/آمریکایی لابی کرد. او همچنین در جنبش بازگشت بهآفریقا هم فعال بود.
– درگذشت هاینریش گوبل در سال ۱۸۹۳م؛ مکانیک و مخترع آلمانی که چراغ برق را اختراع کرد.
– درگذشت اشتفان آنتون گئورگه در سال ۱۹۳۳م؛ شاعر، مترجم و ویراستار اهل آلمان
– درگذشت شارل روبر ریشه در سال ۱۹۳۵م؛ زیستشناس فرانسوی و برندۀ جایزۀ نوبل فیزیولوژی و پزشکی در سال ۱۹۱۳م بهخاطر مبارزه با بیماری آنافیلاکسی (شوک آلرژیک) بود.
– درگذشت توماس هانت مورگان در سال ۱۹۴۵م؛ زیستشناس آمریکایی و برندۀ جایزۀ نوبل فیزیولوژی و پزشکی در سال ۱۳۱۲م بهخاطر پیبردن بهنقش کروموزمها در وراثت بود.
– درگذشت هانا آرنت در سال ۱۹۷۵م؛ فیلسوف (فلسفۀ سیاسی) و تاریخنگار آلمانیآمریکایی و از مهمترین اندیشمندانی بود که آرا و افکارش، تأثیری ژرف در سدۀ ۲۰م بر جای گذاشت.
– درگذشت بنجامین بریتن در سال ۱۹۷۶م؛ آهنگساز، نوازندۀ پیانو و رهبر ارکستر بریتانیایی
– درگذشت فرانک وینسنت زاپا در سال ۱۹۹۳م؛ آهنگساز، نوازندۀ گیتار الکتریک و کارگردان فیلم آمریکایی
– درگذشت واسیلی ایوانوویچ بلوف در سال ۲۰۱۲م؛ نویسندۀ بزرگ روسیه که در مورد زندگی روستاییِ روسیه مینوشت.