کامبیز درم‌بخش؛ کاریکاتوریست مشهوری که نشان شوالیه گرفت! + آثار

کامبیز درم‌بخش، متولد سال ۱۳۲۱، یکی از پیشکسوتان هنر کاریکاتور ایران است و در این زمینه هنرمندی صاحب‌سبک به‌شمار می‌آید. طرح‌های ساده، بی‌کلام و فاقد زمان و مکان او برای مخاطبانی از ملیت‌ها و زبان‌های مختلف قابل درک است و این زبان جهانیِ کارهای درم‌بخش را نشان می‌دهد.
کامبیز درم‌بخش

«کامبیز درم‌بخش» در تاریخ هشتم خردادماه ۱۳۲۱ در شهر شیراز به دنیا آمد. پدرش ارتشی بود و خانواده‌ی او مدت کوتاهی پس از تولد «کامبیز» و پایان مأموریت نظامیِ پدر به تهران بازگشت. او از کودکی به طراحی و نقاشی علاقه داشت و اولین کار هنریِ خود را زمانی که ۱۲ سال داشت فروخت. او به واسطه‌ی شغل پدرش که سردبیر مجله‌ای در ارتش بود، برای نخستین‌بار یکی از کارهایش را در «ماه‌نامه‌ی ارتش» به چاپ رساند. فعالیت حرفه‌ایِ «کامبیز درم‌بخش» در دنیای هنر، با کار در مجله‌ی اطلاعات هفتگی آغاز شد؛ یعنی زمانی که تنها ۱۴ سال داشت. پس از آن‌هم با مجله‌ی معتبر «سپید و سیاه» همکاری کرد. او در این دوران آثار کاریکاتوریست‌های مطرح را که در نشریات جهانی چاپ می‌شد، کپی و ایرانیزه می‌کرد تا برای انتشار در نشریات ایران مناسب باشد؛ یعنی این کاریکاتورها را با لباس‌های ایرانی و سوژه‌های خاص روز دوباره طراحی می‌کرد.

کامبیز درم‌بخش

«درم‌بخش» پس از پایان دبیرستان در هنرستان هنرهای زیبا به تحصیل ادامه داد. در هنرستان، «هانیبال الخاص» و «مارکو گریگوریان»، اساتید او بودند. بعد از فارغ‌التحصیلی از هنرستان در سال ۱۳۴۲ به آلمان سفر کرد. چون زبان آلمانی را نمی‌دانست، کاریکاتورهایی بدون شرح می‌کشید تا بتواند آن‌ها را در نشریات چاپ کند و کارهایش را بفروشد. دو سال در آلمان زندگی و کار کرد و با کاریکاتور آلمانی هم آشنا شد. وی در اولین سفر خود به آلمان، با دختری آلمانی ازدواج کرده و ثمره‌ی ازدواج‌شان دو فرزند بوده‌است. بعد از آن به ایران بازگشت و با ارائه‌ی آثاری که در نشریات خارجی چاپ کرده‌بود، در مجله‌ی توفیق استخدام شد. او به مدت هفت سال در زمینه‌ی طراحی کارت‌پستال، طراحیِ جلد و کاریکاتور و… در این مجله مشغول بود و به کاریکاتوریستی حرفه‌ای تبدیل شد.

شاید این پست هم برای شما جالب باشد:  محمدرضاشاه پهلوی؛ از نفت و اسلحه تا انقلاب و سقوط!

کامبیز درم‌بخش

در این مدت نام و اعتبار زیادی پیدا کرد و بعد از جدایی از این مجله، با نشریات و مؤسسات صاحب‌نامی از جمله «کیهان» در بخش زن روز و کیهان انگلیسی، و همچنین مجله‌های نگین، فردوسی و… به همکاری پرداخت. طی این‌سال‌ها در جشنواره‌های مختلف جهان شرکت کرد و به این ترتیب زبان آثار او ساده‌تر و به زبان بین‌المللی نزدیک‌تر شد. او در سال ۱۳۴۸ اولین جایزه‌ی خود را به‌خاطر کاریکاتوری که در اعتراض به وضع معیشت مردم مکزیک در دوران برگزاریِ المپیک در این کشور کشیده‌بود به دست آورد. «کامبیز درم‌بخش» در طول دهه‌ی ۴۰ و ۵۰خ چند نمایش انفرادی برگزار کرد و «مینیاتورهای سیاه» را در گالریِ سیحون ارائه داد.

کامبیز درم‌بخش

پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ در ایران، به آلمان مهاجرت کرد و بعد از دو سال کم‌کم کارهایش در مطبوعات آلمان پذیرفته شد و دوباره فعالیت حرفه‌ایِ خود را از سر گرفت. طی این سال‌ها با نشریات و مطبوعات بزرگ جهان از جمله نیویورک تایمز، اسپیگل، نبل اسپالتر و… همکاری کرد و جوایز متعددی را هم به دست آورد، اما با وخامت اوضاع اقتصادیِ اروپا و ورشکستگیِ بسیاری از مطبوعات، با مشکلات زیادی رو‌به‌رو شد. ۲۵ سال بعد وقتی به وطن بازگشت. از سال ۱۳۸۶ وارد عرصه‌ی انیمیشن‌سازی هم شد و با همکاریِ پسرش «رامین درم‌بخش» چندین فیلم انیمیشن کوتاه از جمله مجموعه «دلقک‌ها» را ساخت. «درم‌بخش» طی حدود شش دهه فعالیت حرفه‌ایِ خود، آثارش را در بسیاری از مطبوعات ایرانی و خارجی منتشر کرد. او «خاستگاه تاریخیِ» کاریکاتور را مطبوعات می‌دانست و می‌گفت: «امروزه چون مطبوعات از کاریکاتور کم‌تر استقبال می‌کنند، کاریکاتوریست‌ها به فکر راه‌های دیگری برای عرضه‌ی آثار خود و ارتباط با مخاطب هستند.»

شاید این پست هم برای شما جالب باشد:  «جوزپه گاریبالدی» آزادی‌خواه ایتالیایی، قهرمان دو جهان، که بود؟ + تصاویر

کامبیز درم‌بخش

او از بدحسابی‌های مطبوعات، چه پیش و چه پس از انقلاب، در مورد روزنامه‌نگاران و نیز دستمزدهای پایین آنان انتقاد داشت و می‌گفت: «به نظر من، تعرفه‌ی دست‌مزد برای کاریکاتوریست‌ها نوعی بی‌احترامی‌ست.» همچنین مسئله‌ی سانسور را یکی از مشکلات جدیِ کاریکاتوریست‌ها در ایران می‌دانست. او دی‌ماه ۱۳۸۹، پس از اعتراضات به انتخابات بحث‌برانگیز سال پیشش، در گفت‌وگو با روزنامه‌ی مردم‌سالاری گفت: «در شرایطی خاص مانند شرایط فعلی که جامعه و کشور در وضعیت حساسی به‌سر می‌برد، کاریکاتور تند و انتقادی می‌تواند مسئله‌ساز باشد؛ به این معنی که امکان دارد از کاریکاتور برداشت‌های غلطی بشود. مدیران جراید هم به این دلیل که خودشان بارها حساسیت این موضوع را تجربه کرده‌اند و دیده‌اند که روزنامه‌ای به‌خاطر چاپ یک کاریکاتور تعطیل شده‌است، مقداری در این‌باره دست‌به‌عصا و حساس عمل می‌کنند.»

کامبیز درم‌بخش

«درم‌بخش» طی شش دهه فعالیت حرفه‌ایِ خود با مطبوعات صاحب‌نام ایران و جهان همکاری کرده و داور مدعو چند نمایشگاه بزرگ بین‌المللی کاریکاتور نیز بوده‌است. او بیش‌ از ۵۰ نمایش انفرادی در داخل و خارج از کشور برپا کرده و در مسابقات بین‌المللی چندین جایزه برده‌است. وی تاکنون کتاب‌های متعددی در زمینه‌ی تصویرسازی و کاریکاتور نیز منتشر کرده‌است. اولین کتاب آثار او با عنوان «بدون شرح» در دهه‌ی ۴۰خ توسط مؤسسه‌ی انتشارات فرانکلین به چاپ رسید. همچنین در سال ۱۳۶۴ کتاب «کامبیز» در میلان ایتالیا چاپ شد و جایزه‌ی بهترین کتاب سال را به دست آورد. او از سال ۱۳۸۶ وارد عرصه‌ی انیمیشن‌سازی هم شد و مجموعه‌ فیلم‌های کوتاه «دلقک‌ها» از آثار او در این زمینه به‌شمار می‌آید. «کامبیز درم‌بخش» برنده‌ی جوایز متعددی از بزرگ‌ترین و معتبرترین مسابقات بین‌المللیِ کاریکاتور ژاپن، آلمان، ایتالیا، سوئیس، بلژیک، ترکیه، برزیل، یوگسلاوی و چندین جایزه‌ی بین‌المللیِ کاریکاتور بوده‌است. «درم‌بخش» در سال ۱۳۹۳ به پاس یک‌عمر دستاورد هنری، نشان شوالیه‌ی هنرهای تجسمی را از کشور فرانسه دریافت کرد.

شاید این پست هم برای شما جالب باشد:  مزاح درباری؛ شوخی کریم‌شیره‌ای با ناصرالدین‌شاه!

کامبیز درم‌بخش

او با وجود این حجم از آثاری که خلق کرد، باز هم افسوس کاریکاتورهای نکشیده را می‌خورد و می‌گفت: «اگر این امکان به وجود بیاید که در دوره‌ای دوباره متولد بشوم، سوژه‌هایی را اجرا می‌کنم که در این دوره نتوانسته‌ام اجرا کنم.» سرانجام «کامبیز درم‌بخش» به دلیل ابتلا به ویروس کرونا، از ۱۰ آبان‌ماه ۱۴۰۰ در بخش مراقبت‌های ویژه‌ی بیمارستان آتیه در تهران بستری شد و ۱۵ آبان‌ماه ۱۴۰۰ در سن ۷۹ سالگی درگذشت. در ادامه چند اثر متفاوت از مرحوم «کامبیز درم‌بخش» را مشاهده می‌کنید.

کامبیز درم‌بخش

کامبیز درم‌بخش

کامبیز درم‌بخش

کامبیز درم‌بخش

کامبیز درم‌بخش

کامبیز درم‌بخش

کامبیز درم‌بخش

کامبیز درم‌بخش

کامبیز درم‌بخش

کامبیز درم‌بخش

کامبیز درم‌بخش

کامبیز درم‌بخش

کامبیز درم‌بخش

نگارش و گردآوری؛ قجرتایم

اگر به «تاریخ» علاقه‌مند هستید؛ پیشنهاد می‌کنیم حتما در اینستاگرام خود به خانواده‌ی بزرگ ۳۴۰,۰۰۰ نفری «قجرتایم» بپیوندید! صفحه‌ی اینستاگرام ما به صورت «روزمره»، بروزرسانی می‌شود؛ پس همین حالا افتخار بدهید و در اینستاگرام خود شناسه‌ی «QajarTime» را جستجو و فالو کنید.

امتیاز دهید!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *