به یاد استاد عباس یمینی شریف؛ خالق یار مهربان، فرزندان ایران و…

عباس یمینی شریف یکی از نخستین نویسندگان در حوزه‌ی ادبیات کودک و از بنیان‌گذاران شورای کتاب کودک بود که با آثارش نقطه‌‌عطفی در شعر کودکانه‌ ایجاد کرد. او توانست شعر و ادبیات کودکان را با زبانی شیرین و ساده و آموزنده بنویسد و راه را برای رهروان ادبیات کودک هموار سازد.
عباس یمینی شریف

برخی از نویسندگان هستند که خدمات بی‌بدیلی در حوزه‌ی ادبیات انجام داده‌اند و باعث پرورش فکر، خلاقیت و نبوغ در کودکان شده‌اند؛ یکی از این افراد «عباس یمینی شریف» است و از نخستین افرادی بود که پا به عرصه‌ی خدمت و فعالیت در حوزه‌ی ادبیات کودک گذاشت. «عباس یمینی شریف» در دوم خرداد ۱۲۹۸ در محله‌ی پامنار تهران به دنیا آمد. وی تحصیلات ابتدایی را در دبستان انتصاریه و شاهپور تجریش فرا گرفت و دوره‌ی متوسطه را هم در دارالفنون و دانش‌سرای مقدماتی به پایان رسانید. کودکیِ «عباس یمینی» در روستای دربند سپری شد و از همان دوران کودکی علاقه‌ی خود را به شعر نشان داد و با دیوان‌های سعدی، حافظ و مولوی و همچنین روزنامه‌ و مجله‌های مختلف ادبی انس گرفت، اما می‌شود گفت آنچه که ذوق شاعری را در او بیدار کرد، آشنایی‌اش با «محمد فرخیِ یزدی»، شاعر پُرشور و آزادی‌خواه بود.

عباس یمینی شریف

«عباس یمینی شریف» در این‌باره می‌نویسد:

«فرخیِ یزدی» یک آوازخوان را استخدام کرده‌بود تا اشعار سیاسی و انتقادیِ او را در باغی که بر روی کوه مشرف به رودخانه و جاده‌ی دربند بود، شب‌های جمعه و شب‌های شنبه که جمعیت فراوانی برای تفریح در دره‌‌ی دربند و سربند به آن‌جا می‌آمدند، به‌صورت آواز بخواند و پیام او را به گوش مردم برساند. آوازخوان سواد نداشت و چون من در آن موقع کودکی ۱۰ ساله بودم و می‌توانستم شعرها را بخوانم، «فرخیِ یزدی» آن‌ها را به من می‌داد و من در کنار آن آوازخوان که در بلندترین محل باغ مشرف به رودخانه‌ی دربند می‌نشست، می‌نشستم و شعرها را از روی دست‌نویس‌های «فرخیِ یزدی» آهسته می‌خواندم و او آن‌ها را با صدایی رسا که چندبار در کوهستان می‌پیچید، می‌خواند و دره‌‌ی دربند را در شور و حال فرو می‌برد.

محمد فرخی یزدی
محمد فرخی یزدی

«یمینی» سرودن برای کودکان را هنگامی آغاز کرد که در دانش‌سرای مقدماتیِ آموزگاری، با ادبیات کودکان دیگر کشورها آشنا شد. وی در آنجا با دیدن کتاب‌های کودکان خارجی به این باور رسید که باید آثار ویژه‌ای برای کودکان و نوجوانان به زبان ساده و روان نوشته ‌شود. بنابراین تصمیم گرفت تا به ترجمه‌ی کتب و سرودن اشعار ویژه‌‌ی کودکان بپردازد. «یمینی» ادبیات را به‌عنوان رشته‌ی دانشگاهی انتخاب کرد و توانست تا مقطع دکتری در این رشته نیز تحصیل نماید. همچنین وی در سال ۱۳۳۲ با بورس دولتی به آمریکا اعزام شد و یک‌سال در دانشگاه کلمبیا به تحصیل دوره‌ی تخصصی در آموزش کودکان پرداخت و درجه‌ی فوق‌لیسانس را دریافت کرد.

شاید این پست هم برای شما جالب باشد:  مهدی سودانی؛ تشابه در قرن ۱۹م برای ظهور منجی!

عباس یمینی شریف

او بیش از ۳۰ کتاب برای کودکان دارد و برخی از این آثار از کانون‌های ادبی و فرهنگیِ ایرانی و بین‌المللی نیز جوایزی دریافت کرده‌است. شهرت «یمینی» و جوایز متعددی که دریافت کرد، باعث شد تا سروده‌هایش به کتب درسیِ دوره‌ی دبستان راه یابد. «یمینی» در ۱۳۲۱ نخستین شعر خود را برای کودکان در مجله‌ی «نونهالان» منتشر کرد. او در این‌باره می‌گوید: «از آن پس هرگز نمی‌خواستم درباره‌‌ی چیزی جز کودک بیندیشم، چیز بنویسم و شعر و سخن بگویم.» در حقیقت باید «عباس یمینی شریف» را نخستین شاعر کودک در ایران دانست. او در این‌باره می‌گوید: «۵۰ سال پیش که به سرودن شعر برای کودکان و نوجوانان پرداختم، شخص دیگری به‌نام شاعر کودکان وجود نداشت. تنها چند شاعر مانند «ایرج میرزا»، «یحیی دولت‌آبادی»، «مهدی‌قلی‌خان هدایت»، «ملک‌الشعرای بهار»، «حبیب یغمایی»، «پروین اعتصامی»، «حسین گل‌گلاب» و یکی/دو تَن دیگر چند شعری برای کودکان سروده بودند.»

ایرج میرزا، یحیی دولت‌آبادی، مهدی‌قلی‌خان هدایت، ملک‌الشعرای بهار، حبیب یغمایی، پروین اعتصامی، حسین گل‌گلاب، عباس یمینی شریف
بالا از راست: ایرج میرزا – یحیی دولت‌آبادی – مهدی‌قلی‌خان هدایت – وسط از راست: ملک‌الشعرای بهار – حبیب یغمایی – پایین از راست: پروین اعتصامی – حسین گل‌گلاب – عباس یمینی شریف

او تنها شاعری‌ست که بیش‌ترین تعداد از اشعارش در طول بیش از ۵۵ سال به‌طور مرتب در کتاب‌های دبستانی آمده‌است. از دیگر آثار او می‌توان به کتاب‌های اول دبستان، نیم‌قرن در باغ شعر کودکان، آوای نوگلان، آه ایران عزیز، داستان عروسک، کتاب توکا، شعر با الفبا، باغ دوستی، ‌ پلنگ یکه‌تاز و… اشاره کرد. او شعر کودک را نه‌تنها از لحاظ لفظ، بلکه از نظر معنی و مضمون ساده، گویا و متناسب با فهم و تصور کودکان می‌سرود و شعر کودک را از حالت ترجمه‌ی اشعار کودکان خارجی درآورد و به شکلی موزون و هماهنگ با روحیه و فطرت کودکان ایران سازگار ساخت.

شاید این پست هم برای شما جالب باشد:  استاد سعید نفیسی؛ عمری تلاش در راستای ارتقای تاریخ و فرهنگ ایران + تصاویر

عباس یمینی شریف

«توران میرهادی» استاد ادبیات کودکان، نویسنده و متخصص آموزش‌و‌پرورش که سابقه‌‌ی دوستی و همکاری با «عباس یمینی شریف» را دارد، در ارتباط با او چنین می‌گوید:

«عباس یمینی شریف» در مدرسه و مکتب درس خوانده‌است و با ابعاد اندیشه‌های خاص و عام، نُو و کهنه نیز آشناست. محیط پرورش او خیلی زود، او را با افکار ضد ظلم آشنا می‌کند و چنین است که ۵۰ سال از ۷۰ سال زندگیِ پُربار خود را وقف کودکان و نوجوانان؛ یعنی بی‌دفاع‌ترین و مظلوم‌ترین افراد کشورمان می‌کند و تا لحظه‌های پایان زندگی، حتی زمانی که به مرگ می‌اندیشد، ابتدا به کودکان فکر می‌کند و چنین می‌گوید: من نغمه‌سرای کودکانم…

توران میرهادی
توران میرهادی

«عباس یمینی شریف» باور داشت که باید شیوه‌‌ی آموزش خواندن و نوشتن در ایران دگرگون شود؛ به همین دلیل کتاب اول دبستان به‌نام «دارا و آذر» را که سال‌ها، نخستین کتاب آموزشیِ کودکان ایران به‌شمار می‌رفت را تألیف کرد و برای تحقق این باور، دبستان روش نُو را نیز تأسیس نمود. «یمینی» به نگارش کتاب سوادآموزی به بزرگ‌سالان برای کلاس‌های «پیکار با بی‌سوادی» نیز پرداخت. بنیان‌گذاریِ جایزه‌ی ادبیِ «عباس یمینی شریف» برای تشویق نویسندگان و تصویرگران ایرانی هم از دیگر اقدامات وی بود. سرانجام این نویسنده‌ی محبوب و فعال در حوزه‌ی ادبیات کودک، بعد از نیم‌سده گشت‌و‌گذار در باغ شعر کودکان، در تاریخ ۲۸ آذرماه ۱۳۶۸ در حالی که تنها ۶۹ سال داشت، بر اثر ابتلا به بیماریِ سرطان چشم از جهان فروبست. یادش گرامی و راهش پُررهرو باد…

نگارش و گردآوری؛ قجرتایم

عباس یمینی شریف
سنگ قبر عباس یمینی شریف

اگر به «تاریخ» علاقه‌مند هستید؛ پیشنهاد می‌کنیم حتما در اینستاگرام خود به خانواده‌ی بزرگ ۳۴۰,۰۰۰ نفری «قجرتایم» بپیوندید! صفحه‌ی اینستاگرام ما به صورت «روزمره»، بروزرسانی می‌شود؛ پس همین حالا افتخار بدهید و در اینستاگرام خود شناسه‌ی «QajarTime» را جستجو و فالو کنید.

4.2/5 - (13 امتیاز)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *