بیست‌و‌یکم/۲۱ نوامبر در تاریخ را می‌خوانید.
مناسبت‌ها
– روز جهانی فلسفه
– روز جهانی تلویزیون
وقایع
– در سال ۱۶۴ق.م؛ یهودا مکابی، خاخام یهودی، پس از پیروزی بر حاکمان سلوکی، نیایشگاه اورشلیم را به‌یهودیان بازگرداند.
– لشکرکشی نادرشاه افشار به‌قندهار، برای سرکوبی شورش افغان‌ها در سال ۱۷۳۶م
– در سال ۱۷۸۳م؛ نخستین پرواز انسان با بالون توسط برادران مون‌گلفیه در پاریس ثبت شد.
– در سال ۱۹۱۶م؛ در جریان جنگ جهانی اول، کشتی اچ‌ام‌اچ‌اس بریتانیک بر اثر برخورد با یک مین دریایی در دریای اژه غرق شد.
– در سال ۱۹۸۵م؛ جاناتان پولارد، کارشناس اطلاعاتی نیروی دریایی ایالات متحدۀ آمریکا، به‌اتهام جاسوسی برای اسرائیل توسط پلیس فدرال آمریکا دستگیر شد.
زادروزها
– زادروز ولتر در سال ۱۶۹۴م؛ از نامدارترین فیلسوفان و نویسندگان فرانسوی عصر روشنگری که شهرت او به‌خاطر ذکاوت خارق‌العاده‌اش، مخالفت‌هایش با کلیسای کاتولیک، حمایتش از آزادی مذهب، آزادی بیان، و جدایی دین از سیاست و شجاعتش در بیان نظریات بی‌پرده است. تمام شور زندگی او، در جستجوی عدالت بود. ولتر در تمام سبک‌های ادبی و نوشتاری از جمله نمایشنامه، شعر، رمان، مقاله، و نوشته‌های تاریخی و علمی دست داشت. او بیش از ۲۰ هزار نامه و بیش از ۲ هزار کتاب و کتابچه نوشت. او مانند بسیاری، از متفکران عصر روشنگری دئیست (دادارباوری، یا خدااِنگاری؛ فلسفه‌ای که می‌گوید خدایی وجود دارد و به‌عنوان آفریننده و دادار، عامل خلق همه‌چیز است) بود و در آثارش اغلب به‌نقد عدم مدارا، تعصب مذهبی، و ساختار قدرت در فرانسۀ عصر خود می‌پرداخت.
– زادروز رنه ماگریت در سال ۱۸۹۸م؛ نقاش بلژیکی و یکی از برجسته‌ترین نمایندگان سوررئالیسم در نقاشی و ابداع‌کنندۀ جناس تصویری
– زادروز ایزاک بشویس سینگر در سال ۱۹۰۲م؛ داستان‌نویس یهودی و برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات در سال ۱۹۷۸م و برندۀ جایزۀ کتاب ملی
– زادروز عبدالکریم قاسم در سال ۱۹۱۴م؛ سرتیپ ناسیونالیست ارتش عراق که در جریان کودتای ضد سلطنتی عراق، پادشاهی این کشور منحل شد. او به‌عنوان بیست‌و‌چهارمین نخست‌وزیر عراق زمام امور عراق را تا سقوط دولتش و قتل خود در دست داشت. در دوران حکومتش معمولاً با نام الزعیم شناخته می‌شد.
– زادروز بیورک گومندسودواتیر در سال ۱۹۶۵م؛ خواننده، ترانه‌سرا، آهنگ‌ساز، هنرپیشه و تهیه‌کنندۀ موسیقی اهل ایسلند
درگذشت
– درگذشت هنری پرسل در سال ۱۶۹۵م؛ نوازندۀ ارگ و آهنگ‌ساز باروک اهل انگلستان
– درگذشت چارلز دو استوبن در سال ۱۸۵۶م؛ نقاش رمانتیک فرانسوی و لیتوگراف آلمانی‌الاصل که در دوران ناپلئون فعال بود.
– درگذشت فرانتس یوزف یکم در سال ۱۹۱۶م؛ امپراتور اتریش، پادشاه بوهم و مجارستان و پادشاه اتریش‌مجارستان که در سال‌های ۱۸۵۹ تا ۱۸۶۶م و در جریان جنگ‌های دوم استقلال ایتالیا، امپراتوری اتریش ناچار شد که پادشاهی لمباردی ونیز را به‌پادشاهی ساردنی واگذار کند. پیمان صلح پراگ، پس از جنگ اتریش و پروس در سال ۱۸۶۶م به‌محدودیت پادشاهی دودمان هابسبورگ بر سرتاسر سرزمین‌های آلمانی‌نشین انجامید. در سال ۱۸۶۷م نیز امپراتوری اتریش به‌چهرۀ یک پادشاهی دوگانه به‌نام امپراتوری اتریش‌مجارستان مبدل شد.
– درگذشت امین فهد معلوف در سال ۱۹۴۳م؛ پزشک نظامی، دانشمند علوم طبیعی و زبان‌شناس لبنانی که در رشته‌های جانورشناسی، گیاه‌شناسی و اخترشناسی سررشته داشت. (با امین معلوف، دیگر نویسندۀ معروف لبنانی اشتباه نشود.)
– درگذشت چاندراشکر ونکتا رامان در سال ۱۹۷۰م؛ فیزیک‌دان هندی که در سال ۱۹۳۰م به‌خاطر تلاش‌هایش در مطالعۀ پراکندگی نور و طیف‌نماییِ رامان، موفق به‌دریافت جایزۀ نوبل گردید. وی نخستین فرد آسیایی است که توانسته در یکی از شاخه‌های علوم، مفتخر به‌کسب جایزۀ نوبل گردد. همچنین دولت هند وی را مفتخر به‌دریافت بالاترین جایزه و نشان شهروندی بهارات راتنا نمود.
– درگذشت محمد عبد السلام در سال ۱۹۹۶م؛ فیزیک‌دان پُرآوازۀ اهل پاکستان که در سال ۱۹۷۹م جایزۀ نوبل فیزیک را به‌خاطر ارائۀ فرمول‌بندی واحدی برای نیروی الکترومغناطیس و نیروی هسته‌ای ضعیف که برهم‌کنش الکتروضعیف نامیده‌می‌شود دریافت کرد. وی نخستین پاکستانی و دومین مسلمان پس از انور سادات بود که برندۀ جایزۀ نوبل شد.
– درگذشت جان رالز در سال ۲۰۰۲م؛ فیلسوف لیبرال آمریکایی که به‌دلیل صورت‌بندی نظریۀ عدالت شهرت بسیار دارد. وی از چهره‌های به‌نام فلسفۀ سیاسی و فلسفۀ اخلاق در سدۀ ۲۰م بود که در سال ۱۹۹۹م، جایزۀ رالف‌شاک و مدال منطق و فلسفه و علوم انسانی را دریافت کرد.
