هفدهم/۱۷ نوامبر در تاریخ را می‌خوانید.
مناسبت‌ها
– روز جهانی دانش‌آموز
– روز جهانی بیماری‌های مزمن انسداد ریوی، یا سرطان لوزالمعده
وقایع
– در سال ۱۷۹۶م؛ ناپلئون بناپارت ارتش اتریش را در ایتالیا شکست داد.
– اختراع موشواره (مُوس) برای رایانه، توسط دکتر داگلاس انگلبارت در سال ۱۹۷۰م
زادروزها
– زادروز تیتوس فلاویوس وسپاسیانوس (وسپاسیان) در سال ۹م؛ امپراتور روم که فرمان به‌ساختن تماشاگاه کولوسئوم را داد، اما قبل از به‌پایان‌رسیدن ساختمان این بنا مُرد و در زمان فرمان‌روایی پسرش، دمیتیانوس، ساختن این بنا به‌پایان رسید. او همچنین مؤسس سلسلۀ فلاویان (یکی از خاندان‌های مشهور امپراتوری روم) نیز بود.
– زادروز فیلیپ ششم (فیلیپ والوآ) در سال ۱۲۹۳م؛ نخستین پادشاه فرانسه از دودمان والوآ که انتخاب او به‌عنوان پادشاه فرانسه در پی ادعای ادوارد سوم، پادشاه انگلستان، موجب آغاز جنگ ۱۰۰ ساله، طولانی‌ترین جنگ تاریخ اروپا، بین این ۲ کشور شد.
– زادروز آنیولو دی کسیمو در سال ۱۵۰۳م؛ نقاش ایتالیایی سبک مانریسم از شهر فلورانس
– زادروز نیکولا آپِر در سال ۱۷۴۹م؛ مخترع فرانسوی نگهداری از خوراک با هوابندی‌کردن که به‌پدر کنسروسازی مشهور است و همچنین شیرینی‌ساز بود.
– زادروز برنارد لاو مونت‌گومری در سال ۱۸۸۷م؛ فرماندۀ ارتش هشتم انگلیس در نبرد شمال آفریقا و نبرد نهایی العلمین در خلال جنگ جهانی دوم
– زادروز لو سمینویچ ویگوتسکی در سال ۱۸۹۶م؛ روان‌شناس مارکسیست روس که کار او در زمینۀ زبان و توسعۀ زبانی، بر پایۀ این فرض است که فرایند کسب دانش، محصول توسعۀ اجتماعی است.
– زادروز ماری لوئیز ژیرو در سال ۱۹۰۳م؛ سقط‌کنندۀ جنین اهل فرانسه و یکی از آخرین زنانی که در فرانسه با گیوتین اعدام شد. او در فرانسۀ ویشی محکوم شد و به‌دلیل انجام ۲۷ سقط جنین در منطقۀ شربورگ اعدام شد. داستان او در فیلم «داستان زنان» به‌کارگردانی کلود شابرول در سال ۱۹۸۸م نیز به‌نمایش درآمد.
– زادروز احمد شرباصی در سال ۱۹۱۸م؛ فقیه، عالِم الازهری و زبان‌شناس مصری در سدۀ ۱۴ه.ق/۲۰م
– زادروز راک هادسون در سال ۱۹۲۵م؛ یکی از چهره‌های محبوب بازیگری در هالیوود در دهۀ ۵۰ و ۶۰م
درگذشت
– درگذشت جووانی پیکو دلا میراندولا در سال ۱۴۹۴م؛ فیلسوف و نویسندۀ اهل ایتالیا و یکی از چهره‌های مهم دورۀ رنسانس بود که کتاب خطابه در مورد شأن انسان را نوشت، که در قرون وسطی غیرقابل تفکر بود.
– درگذشت کاترین دوم در سال ۱۷۹۶م؛ امپراتریس و تزاریس مشهور روسیه که بیشتر از هر تزار دیگری بر روسیه حکومت کرد و توانست با چندین جنگ بزرگ و موفقیت‌آمیز و با اصلاحات مدرن به‌سبک اروپای غربی، آن سرزمین را به‌یک کشور مقتدر و پیشرفته و با ارتشی آموزش‌دیده و قدرتمند تبدیل نماید. دوران حکومت کاترین کبیر، اوج اصلاحات بزرگ و پیشرفت اقتصادی و موفقیت سیاسی و پیروزی‌های نظامی و عصر طلایی تاریخ روسیه به‌حساب می‌آید. همچنین دوران حکومت ملکه کاترین، جدا از عصر طلایی، بلکه یکی از سیاه‌ترین دوران‌های تاریخ این سرزمین نیز بوده‌است.
– درگذشت رابرت اوون در سال ۱۸۵۸م؛ اصلاح‌گر سوسیالیست اهل ولز بریتانیا و یکی از بنیان‌گذاران جنبش سوسیالیسم تعاونی
– درگذشت امین بن عبدالله فکری در سال ۱۸۹۹م؛ حقوق‌دان، قاضی و نویسندۀ مصری در نیمۀ دوم سدۀ ۱۹م که بیشتر برای دانشش در جغرافیا شهرت یافت.
– درگذشت اگوست رودن در سال ۱۹۱۷م؛ هنرمند فرانسوی که شهرت وی بیشتر مرهون مجسمه‌های اوست. از تندیس‌های معروف ساختۀ او، می‌توان به‌اندیشه‌گر اشاره کرد.
– درگذشت هرمان هولریث در سال ۱۹۲۹م؛ مهندس، آمارشناس، مخترع و بازرگان اهل آمریکا که روشی را برای استفاده از کارت پانچ برای جدول‌بندیِ داده‌ها در مرکز سرشماری سال ۱۸۹۰م ابداع کرد و همچنین شرکت دستگاه جدول‌بندی را تأسیس کرد که بعدها به‌شرکت آی‌بی‌ام تبدیل شد.
– درگذشت رابرت هافستاتر در سال ۱۹۹۰م؛ فیزیک‌دان یهودی آمریکای که در سال ۱۹۶۱م به‌همراه رودولف موسبائر، به‌خاطر مطالعات بدیع‌اش در مورد پراکنش الکترون در هسته‌های اتمی، برندۀ جایزۀ نوبل فیزیک شد.
– درگذشت فرانس پوشکاش در سال ۲۰۰۶م؛ بازیکن و مربی فوتبال اهل مجارستان که فدراسیون بین‌المللی تاریخ و آمار فوتبال او را به‌عنوان بهترین گلزن قرن ۲۰م انتخاب کرده‌است. او همچنین از طرف مجلۀ وُرلد ساکر، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین بازیکنان تاریخ فوتبال انتخاب شده‌است. نام وی در فهرست فیفا ۱۰۰ توسط پله گنجانده شده‌است.
– درگذشت دوریس می لسینگ در سال ۲۰۱۳م؛ نویسندۀ صوفی و فمینیست انگلیسی و برندۀ جایزۀ ادبیات نوبل در سال ۲۰۰۷م که یازدهمین زن برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات و مسن‌ترین برندۀ این جایزه (هنگام دریافت) بود.
– درگذشت جیمی رافین در سال ۲۰۱۴م؛ موسیقی‌دان اهل ایالات متحدۀ آمریکا
