بیستونهم/۲۹ اکتبر در تاریخ را میخوانید.
مناسبتها
– روز جهانی اینترنت
– روز جهانی پسوریازیس؛ صدفک، یا بیماری پوستی مزمن خودایمنی
وقایع
– در سال ۵۳۹قوم؛ کوروش بزرگ بابل را فتح نمود و نبونعید، شاه آن را خلع کرد.
– در سال ۱۹۱۸م؛ کرواسی از پادشاهی اتریشمجارستان اعلان استقلال کرد.
– در سال ۱۹۲۳م؛ حکومت امپراتوری عثمانی منقرض و سیستم حکومتی جمهوری جایگزین شد. مصطفی کمال پاشا از افسران تُرک، سلطان محمد پنجم آخرین امپراتور عثمانی را بهتبعید فرستاد و خود نخستین رئیسجمهور ترکیه شد.
– در سال ۱۹۵۶م؛ در جریان تیراندازی پلیس مرزی اسراییل در مرز اردن، ۴۸ غیر نظامی عرب از جمله ۶ زن و ۲۳ کودکِ ۸ تا ۱۷ ساله جان باختند. این واقعه با عنوان کشتار کفرقاسم شناخته میشود.
– در سال ۲۰۰۴م؛ نمایندگان اعضای اتحادیۀ اروپا، عهدنامۀ ایجاد اولین قانون اساسی اتحادیه اروپا را در رُم امضا کردند.
زادروزها
– زادروز لائورا باسی (مینرو؛ خدایگان دانایی) در سال ۱۷۱۱م؛ زن فیزیکدان و پروفسور ایتالیایی و اولین زنی که موفق بهکسب درجات علمی بالا و دومین زنی بود که بهدکترای فلسفه دست یافت. او در دانشگاه بولونیا کار میکرد. لائورا ماریا اولین استاد زن دانشگاه بود که در قبال تدریس حقوق میگرفت (بیشترین حقوق در دانشگاه) و تا آخر زندگانی خود ۲ مقام پروفسوری دیگر را هم بهدست آورد. او اولین زنی بود که در هر نوع از سازمان یا نهاد علمی بهعضویت درآمد و عضو آکادمی علمی دانشگاه بولونیا بود.
– زادروز ژان ژیرودو در سال ۱۸۸۲م؛ رماننویس، مقالهنویس، نمایشنامهنویس و دیپلمات قرن ۱۹م اهل فرانسه
– زادروز پاول یوزف گوبلس در سال ۱۸۹۷م؛ سیاستمدار ناسیونالسوسیالیست آلمانی و رئیس وزارت اطلاعرسانی رایش سوم و آخرین صدراعظم آلمان نازی پس از مرگ آدولف هیتلر
– زادروز باب راس در سال ۱۹۴۲م؛ نقاش، معلم هنر، و مجری تلویزیون اهل ایالات متحدۀ آمریکا و سازنده و مجری برنامۀ لذت نقاشی
– زادروز ادوین فن در سار در سال ۱۹۷۰م؛ دروازهبان فوتبال بازنشستۀ هلندی
درگذشت
– درگذشت سر والتر رالی در سال ۱۶۱۸م؛ از اعیان و اشراف، نویسنده، شاعر، لشکری، مقرب دربار و کاشف و جهانگرد انگلیسی و مسبب معرفی تنباکو بهانگلستان
– درگذشت ژان لو رون دالامبر در سال ۱۷۸۳م؛ ریاضیدان، فیزیکدان فرانسوی و همچنین فیلسوف عصر روشنگری که سرپرست قسمت ریاضیات دائرهالمعارف فرانسوی بود و توسط دنی دیدرو انتشار یافت. روشِ دالامبر در معادلۀ موج نیز بهنام خودِ او نامیده شدهاست.
– درگذشت نیکلای گاوریلوویچ چرنیشفسکی در سال ۱۸۸۹م؛ اقتصاددان، تاریخدان، فیلسوف، منتقد ادبی، نویسنده، منتقد هنری، سوسیالیست و از متفکران پیشرو و انقلابی سدۀ ۱۹م در روسیه که بهخاطر عقاید انقلابی و ضد تزاری، ۲۱ سال در زندان بود. رمان فلسفی «چه باید کرد؟» از آثار اوست. افرادی همچون ولادیمیر لنین و اما گلدمن نیز متأثر از او بودند.
– درگذشت جوزف پولیتزر در سال ۱۹۱۱م؛ روزنامهنگار معروف آمریکایی و بنیانگذار جایزۀ ادبی پولیتزر
– درگذشت گوستاو پنجم در سال ۱۹۵۰م؛ وی از سال ۱۹۰۷م تا زمان مرگ، پادشاه سوئد بود. او پسر اول اسکار دوم بود که پس از مرگ پدرش بهمدت ۴۳ سال سلطنت سوئد را بر عهده داشت. وی پیرترین پادشاه سوئد است و از نظر طول دوران سلطنت نیز بعد از ماگنوس چهارم و کارل گوستاو شانزدهم سومین نفر است. همچنین وی آخرین پادشاه سوئد بود که از اختیارات اجرایی پادشاه استفاده کرد.
– درگذشت آرنه تیسلیوس در سال ۱۹۷۱م؛ زیستشیمیدان سوئدی که جایزۀ نوبل شیمی در سال ۱۹۴۸م را برای تحقیق دربارۀ الکتروفورز و اکتشافات خود دربارۀ ماهیت پیچیدۀ پروتئینهای سرم برنده شد.
– درگذشت اَنتان زندر لاوی در سال ۱۹۹۷م؛ نویسنده، رهبر دینی، موسیقیدان آمریکایی و بنیانگذار شیطانگرایی لاویایی