بیش از ۴۰ سال پیش، سفارت آمریکا در تهران در روز ۱۳ آبان‌ماه ۱۳۵۸ به دست جمعی از دانشجویان به اشغال درآمد. در تقدیس این اقدامِ خلاف عرف و حقوق بین‌الملل، عوامل آن رویداد را «دانشجویان پیروِ خطِ امام» نام نهادند تا در فضای انقلابیِ آن زمان، دهان همه بسته شود؛ چرا که کدام کَس را یارای مقابله با پیروان امام بود؟!
«آیت‌الله خمینی» در تأیید این اقدام در روز ۱۴ آبان‌ماه ۱۳۵۸، آمریکا را «شیطان بزرگ» نامید و در روز ۱۶ آبان‌ماه نیز در سخنرانیِ دیگری گفت: «شما می‌بینید که الان مرکز فساد آمریکا را جوان‌ها رفته‌اند گرفته‌اند و آمریکا هم هیچ غلطی نمی‌تواند بکند، و جوان‌ها هم مطمئن باشند که آمریکا هیچ غلطی نمی‌تواند بکند.» با این موضع‌گیری، ابعاد «تقدیسِ» اشغال سفارت چنان بالا گرفت که با آغاز ماه سوگواریِ محرم در همان سال (حدود یک‌ماه بعد از اشغال) دسته‌های عزاداری گروه‌گروه به میعادگاه «سفارت آمریکا» روانه می‌شدند و در آنجا عزاداری می‌کردند. این اقدام موجب به گروگان‌گرفتن ۵۲ دیپلمات آمریکایی برای ۴۴۴ روز شد؛ اقدامی که در تاریخ دیپلماسیِ این کره‌ی خاکی منحصر به‌فرد است…!
این گروگان‌ها در نهایت پس از توافق الجزایر آزاد شدند، اما هواپیمای حامل آنان، تنها لحظاتی پس از ورود «ریگان» به کاخ سفید، اجازه‌ی پرواز پیدا کرد. چنین شد اقدامی که دستگاه تبلیغاتیِ ایران آن را «اقدامی انقلابی» و «ضد آمریکایی» توصیف می‌کرد، و عملاً به مسئله‌ای حزبی در آمریکا و در این نمونه، به اقدامی برای تنبیه یک (حزب دمکرات) و به سود دیگر حزب آمریکا (جمهوری‌خواه) تبدیل شد. تقبیح‌نشدن آن عمل خلاف حقوق بین‌الملل، موجب شد تا ایران رکورددار یورش به سفارت‌خانه‌های خارجیِ دانمارک، بریتانیا و عربستان باشد. چنین رسوایی در هیچ‌جای دنیا برای هیچ نظام سیاسی وجود ندارد. به دنبال هر یک از این یورش‌ها، منافع اقتصادیِ ایران بیشتر و بیشتر قربانی شده‌است.
هرگز دیده‌نشد که حتی یک کشور، یورش به سفارت‌خانه‌ای در ایران را تأیید کند. نخستین تحریم‌های اقتصادیِ آمریکا علیه ایران، به همین علت وضع گردید. در حقیقت؛ تصرف غیر قانونیِ سفارت آمریکا و به گروگان‌گرفتن کارکنان آن، باعث پیدایش سال‌ها دشمنیِ آمریکاییان علیه ایران، از جمله قطع تمام روابط، ضبط و مصادره‌ی میلیون‌ها دلار اموال ایران در خارج از کشور و طرد ایران از جوامع پیشرفته شد که تا به امروز نیز ادامه دارد. در نتیجه‌ی این اقدام، دولت «بازرگان» استعفا داد. پس از اندک‌زمانی جنگ ۸ ساله نیز کلید خورد و در نظام دوقطبیِ آن دوران، به تدریج ایران از مدار یک قطب (آمریکا) به مدار قطب دیگر (روسیه) پرتاب شد.
نگارش و گردآوری؛ قجرتایم
پی‌نوشت؛ عکس‌هایی که در ادامه می‌بینید؛ روایتی مصور از این واقعه است. عکس‌ها از «ژیل پرس» و «عباس عطار»، عکاسان «آژانس عکس مگنوم فوتوز» و «محمد صیاد» عکاس «آسوشیتد پرس» و نیز «چیک هارتی» عکاس آمریکایی‌ست.
