بیست‌و‌یکم/۲۱ می در تاریخ را می‌خوانید.
مناسبت‌ها
– روز جهانی چای
– روز جهانی توسعۀ فرهنگی
– روز جهانی تنوع نژادها برای گفتگو و توسعه
وقایع
– در سال ۱۸۷۸م؛ شهر سیراکوز توسط سلطانِ مسلمانِ سیسیل تصرف شد.
– در سال ۱۴۰۳م؛ هانری سوم، پادشاه کاستیل، نامه‌ای برای تیمور لنگ جهت اتحاد علیه امپراتوری عثمانی فرستاد که با نظر مثبت او مواجه شد.
– انعقاد معاهدۀ فرهاد پاشا میان ایران صفوی و امپراتوری عثمانی در سال ۱۵۹۰م
– لغو برده‌داری در کلمبیا در سال ۱۸۵۶م
– در سال ۱۸۷۱م؛ کمون پاریس علیه دولت ملی فرانسه شورید.
– بنیان‌گذاری سازمان فیفا (فدراسیون بین‌المللی فوتبال) در شهر پاریس در سال ۱۹۴۰م
– در سال ۱۹۹۰م؛ یمن جنوبی و یمن شمالی برای اتحاد به‌توافق دست یافتند.
– در سال ۱۹۹۱م؛ راجیو گاندی، نخست‌وزیر پیشین و پسر ایندرا گاندی، توسط عامل مؤنث انتحاری در مدرس کشته‌شد.
– در سال ۱۹۹۱م؛ با فرار منگیستو هایله ماریام، رئیس‌جمهور جمهوری دموکراتیک اتیوپی از کشور، جنگ داخلی این مملکت به‌پایان رسید.
– در سال ۱۹۹۴م؛ در پی تلاش ناموفق جمهوری دموکراتیک یمن (یمن جنوبی) برای جدایی از جمهوری یمن، جنگی داخلی در این کشور به‌پا شد.
– در سال ۲۰۰۳م؛ زمین‌لرزه‌ای در شمال الجزایر، بیش از ۲ هزار کشته، ۱۰ هزار زخمی و حدود ۱۵۰ هزار بی‌خانمان بر جای گذاشت.
– در سال ۲۰۰۶م؛ ۵۵ درصد مردم مونته‌نگرو، در رفراندومی رأی به‌استقلال از اتحادیۀ صربستان و مونته‌نگرو دادند.
زادروزها
– زادروز آلبرشت دورر در سال ۱۴۷۱م؛ نقاش، حکاک و ریاضی‌دان آلمانی دورۀ نوزائی (رنسانس) که بزرگ‌ترین گراورساز (چاپ دستی، چاپ هنری) عصر خویش بود و با حکاکی روی چوب و فلزات، آثار بی‌همتایی آفرید که در سراسر مغرب‌زمین دست‌به‌دست چرخید و نفوذ دامنه‌دار خود بر روی هنر سدۀ ۱۶م اروپا را تثبیت کرد. بسیاری از هنرشناسان او را بزرگ‌ترین هنرمند تاریخ نقاشی آلمان تا امروز می‌دانند. آلبرشت دورر یکی از چهره‌های نادر تاریخ هنر بود که در زمان حیات به‌اوج شهرت و اعتبار رسید.
– زادروز الکساندر پوپ در سال ۱۶۸۸م؛ از شاعران سدۀ ۱۸م بریتانیا که شهرت او بیشتر به‌خاطر اشعار طنز و ترجمۀ اثر هومر و همچنین به‌خاطر دوبیتی‌هایش است که مضمون قهرمانی دارند.
– زادروز گوستاو کوریولیس در سال ۱۷۹۲م؛ ریاضی‌دان، مهندسی مکانیک و دانشمند فرانسوی
– زادروز چارلز آلبرت گوبات در سال ۱۸۴۳م؛ سیاست‌مدار و وکیل سوئیسی که در سال ۱۹۰۲م جایزۀ صلح نوبل را با مشارکت الی دوکامن، برای ریاست دفترخانۀ صلح بین‌المللی دریافت کرد.
– زادروز آنری روسو در سال ۱۸۴۴م؛ نقاش پسادریافت‌گر خودآموختۀ فرانسوی
– زادروز امیل وراران در سال ۱۸۵۵م؛ شاعر و نمایش‌نامه‌نویس قرن ۱۹م اهل بلژیک
– زادروز هارولد رابینز در سال ۱۹۱۶م؛ نویسندۀ آمریکایی
– زادروز آندره دیمیترویچ ساخاروف در سال ۱۹۲۱م؛ فیزیک‌دان هسته‌ای شوروی، مخالف حکومت و فعال در زمینۀ خلع سلاح هسته‌ای که پدر بمب هیدروژنی شوروی نیز لقب گرفته‌بود.
– زادروز جفری لایونل دامر در سال ۱۹۶۰م؛ آدم‌کش زنجیره‌ای و مجرم جنسی اهل آمریکا
درگذشت
– درگذشت محمد بحرانی اِربِلی (موفق‌الدین) در سال ۱۱۸۹م؛ زبان‌شناس، ادیب و شاعر عربی در سدۀ ۶ه.ق/۱۲م که به‌فلسفه و هندسه نیز پرداخت. او را از پیشوایان پیشتاز در علوم عربی وصف کرده‌اند که بر گونه‌های شعر دانا، در عروض و قافیۀ هوشمند، در نقد شعر خوش‌گزین بود.
– درگذشت کارل ویلهلم شیله در سال ۱۷۸۶م؛ داروساز آلمانی‌سوئدی که به‌بسیاری از مفاد شیمی پی برد. مهم‌ترین کشف او، کشف اکسیژن بود (با اینکه اولین‌بار به‌نام دوستش جوزف پریستلی منتشر شد) و همچنین کاشف مولیبدنوم، تنگستن و باریوم است. او کلرین را نیز قبل از همفری دیوی کشف کرد.
– درگذشت فینیاس گِیج در سال ۱۸۶۰م؛ سرکارگر راه‌آهنی که شهرتش به‌خاطر جان‌به‌دربردن از حادثه‌ای است که در آن، یک میلۀ بزرگ آهنی در سرش فرومی‌رود و یک یا هر ۲ لوب پیشانیِ مغزش را نابود می‌کند. هر چند که زنده می‌ماند و به‌زندگی خود ادامه می‌دهد، اما این آسیب دیدگی روی شخصیت او تأثیر می‌گذارد، به‌طوری که دوستانش می‌گفتند که او دیگر گِیج نیست. او شاید اولین نمونه‌ای بود که نشان داد آسیب‌دیدگی قسمت مشخصی از مغز، می‌تواند روی شخصیت، اخلاق و رفتار انسان تأثیر بگذارد.
– درگذشت جین آدامز در سال ۱۹۳۵م؛ فعال اجتماعی، اصلاح‌طلب، جامعه‌شناس و مؤلف آمریکایی که به‌عنوان یک رهبر مهم مددکارهای اجتماعی، یکی از فعالان جنبش حق رأی زنان در آمریکا، مددکار اجتماعی، فیلسوف عمومی، جامعه‌شناس، نویسنده و رهبر حق رأی زنان و صلح جهانی در عصر رئیس‌جمهورهایی مانند تئودور روزولت و توماس وودرو ویلسون که خود به‌عنوان افراد اصلاح‌طلب و فعالان اجتماعی شناخته می‌شدند، معروف و شناخته شده‌بود.
– درگذشت کلاوس مان در سال ۱۹۴۹م؛ نویسندۀ آلمانی و پسر توماس مان
– درگذشت جیمز فرانک در سال ۱۹۶۴م؛ فیزیک‌دان آلمانی که با همکارش گوستاو هرتز، در سال ۱۹۲۵م به‌خاطر کشف قوانین برخورد الکترون‌ها به‌اتم، مفتخر به‌دریافت جایزل فیزیک نوبل شدند.
– درگذشت طاهر صلاحوف در سال ۲۰۲۱م؛ نقاش مشهور آذربایجانی که از پیشگامان سبک سخت در هنر نقاشی و نیز هنر کمونیستی محسوب می‌شد.
