چهاردهم/۱۴ جولای در تاریخ را میخوانید.
مناسبتها
– روز جهانی شامپانزه
وقایع
– در سال ۱۴۵۶م؛ مجارها، در نبرد بلگراد، نیروهای امپراتوری عثمانی را شکست دادند.
– در سال ۱۷۸۹م؛ انبوهی از مردم پاریس بهزندان باستیل حمله و آن را تصرف کردند. این رویداد نماد پایان کار حکومت پیشین فرانسه و آغاز انقلاب بزرگ این کشور محسوب میشود.
– در سال ۱۹۴۵م؛ ایتالیا در جریان جنگ دوم جهانی، بهژاپن اعلان جنگ داد.
– در سال ۱۹۵۸م؛ کودتای عدهای از نظامیان ارتش، موسوم بهافسران جوان، بهفرماندهی سرتیپ عبدالکریم قاسم که با نام انقلاب ۱۴ جولای نیز شناخته میشود، با ساقطکردن خاندان سلطنتی هاشمی در عراق و قتلعام آنها، نظام سلطنتی را از این کشور برچید و رژیم جمهوری برقرار کرد.
– در سال ۱۹۷۶م؛ کانادا مجازات اعدام را لغو کرد. البته در این زمان ۱۴ سال بود که کسی در کانادا اعدام نشدهبود.
– در سال ۲۰۱۵م؛ جمهوریاسلامی ایران و ۶ قدرت جهانی (گروه ۱+۵) بر توافقی موسوم بهبرنامۀ جامع اقدام مشترک (برجام)، پیرامون برنامه هستهای ایران در وین، پایتخت اتریش، بهیک اجماع دست یافتند.
– در سال ۲۰۱۵م؛ افقهای نو (نیوهورایزنز)، فضاپیمای روباتیک ناسا، ۹/۵ سال پس از شلیک، اولین فضاپیمایی نام گرفت که با عبور نزدیک از کنار سیارۀ پلوتون، جهان دور را دیدهاست.
زادروزها
– زادروز ژول مازارن در سال ۱۶۰۲م؛ از سیاستمداران برجستۀ فرانسوی که با امضای معاهدۀ وستفالی، معاهدۀ پیرنه و معاهدۀ الیوا، ابزارهای حقوقی لازم برای تبدیلشدن فرانسه بهقدرت اصلی در قارۀ اروپا را تدارک دید.
– زادروز گوستاو کلیمت در سال ۱۸۶۲م؛ نقاش نمادگرای اتریشی و یکی از برجستهترین اعضای هنر نُوی وین بهنام جدایی وین
– زادروز ویپرت فون بلوشر در سال ۱۸۸۳م؛ دیپلمات آلمانی که از سال ۱۹۱۱م وارد دستگاه دیپلماسی آلمان شد و در سال ۱۹۱۶م مدت کوتاهی در ایران بهکار پرداخت، اما مأموریت وی بهعنوان سفیر آلمان در ایران از سال ۱۹۳۱ تا ۱۹۳۵م بود. او همچنین در مراکش و آرژانتین و فنلاند نیز خدمت کرد. از وی چندین کتاب بهجای مانده و سفرنامهاش در ایران با نام اصلی «Zeitenwende im Iran» (گردش روزگار در ایران) با ترجمۀ کیکاووس جهانداری منتشر شدهاست. در این کتاب اطلاعات جالبی در مورد ایران و فرهنگ و آداب و رسوم و سیاست، بهشیوۀ بیطرفانهای نگاشته شدهاست.
– زادروز ویلیام هانا در سال ۱۹۱۰م؛ سازندۀ انیمیشن و یکی از بنیانگذاران شرکت انیمیشنسازی هانا باربرا (بههمراه جوزف باربِرا)
– زادروز وودرو ویلسون گاتری در سال ۱۹۱۲م؛ خواننده، ترانهسرا و نوازندۀ گیتار سوسیالیست مشهور آمریکایی
– زادروز ارنست اینگمار برگمان در سال ۱۹۱۸م؛ کارگردان، فیلمنامهنویس، و تهیهکنندۀ معاصر سوئدی که علاوه بر سینما، در تئاتر، تلویزیون و رادیو نیز فعالیت میکرد. او از برجستهترین فیلمسازان تاریخ سینما است.
درگذشت
– درگذشت فیلیپ دوم یا فیلیپ آگوست در سال ۱۲۲۳م؛ پادشاه فرانسه از سال ۱۱۸۰م تا پایان عمر در سال ۱۲۲۳م
– درگذشت کلود دو فلوری در سال ۱۷۲۳م؛ مورخ قرن ۱۷م اهل فرانسه
– درگذشت جان ویلکینسون در سال ۱۸۰۸م؛ صنعتگر انگلیسی که در طول انقلاب صنعتی در ساخت چدن و استفاده از کالاهای چدنی پیشگام بود. او مخترع دستگاه حفاری دقیقی بود که میتوانست استوانههای چدنی، مانند لولههای توپ و سیلندرهای پیستونی را که در موتورهای بخار جیمز وات استفاده میشد، سوراخ کند. او همچنین یک دستگاه دَمَنده برای کورههای بلند ابداع کرد که دماهای بالاتر را فراهم میکرد و کارایی آنها را افزایش میداد و بهحمایت از ساخت اولین پُل آهنی در کولبروکدیل نیز کمک نمود. او بهدلیل روش حفاری توپ، تکنیکهایش در ریختهگری و همکاری با دولت فرانسه برای ایجاد یک کارخانۀ ریختهگری توپ مشهور است.
– درگذشت مادام دو استائل در سال ۱۸۱۷م؛ نویسنده، مبلغ سیاسی و سخنور زن فرانسوی
– درگذشت هری بریرلی در سال ۱۹۴۸م؛ متالوژیست انگلیسی که بهخاطر اختراع فولاد زنگنزن (که بعدها در دنیای انگلیسیزبان فولاد ضد زنگ نامیدهشد) شناخته شدهاست. بر اساس تاریخ شفیلد، اختراع او امکان دسترسی تودهها بهکارد و چنگال ارزانقیمت را فراهم کرد و موجب گسترش تجارت سنتی کارد و چنگال در شهرها شد.
– درگذشت ریشارد فن میزس در سال ۱۹۵۳م؛ دانشمندی که در زمینۀ مکانیک سیالات، دینامیک گازها، علوم هوانوردی، آمار و نظریۀ احتمالات فعالیت کردهاست. او برادر لودویگ فن میزس بود.
– درگذشت خاسینتو بناونته مارتینز در سال ۱۹۵۴م؛ نمایشنامهنویس اسپانیایی و برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات
– درگذشت ملک فیصل دوم در سال ۱۹۵۸م؛ آخرین پادشاه عراق که دارای پیوندی نزدیک با محمدرضاشاه پهلوی در ایران بود. وی در اثر کودتای ضد سلطنتی عراق بهرهبری عبدالکریم قاسم از سلطنت خلع و در سن ۲۳ سالگی کشتهشد. پیکر وی پس از اعدام مُثله و از وزارت دفاع آویختهشد.
– درگذشت ریموند لووی در سال ۱۹۸۶م؛ طراح صنعتی آمریکایی متولد فرانسه که بهخاطر تلاشهای خود در طراحیهای انواع صنایع بهشهرت بزرگی دست یافت.
