چهاردهم/۱۴ ژوئن در تاریخ را می‌خوانید.
مناسبت‌ها
– روز جهانی حمام
– روز جهانی اهدای خون
وقایع
– در سال ۱۸۴۶م؛ شهرک‌نشینان انگلیسی‌تبار آمریکایی، در شهر سونوما، اقدام به‌شورش علیه مکزیک کردند و با اعلام جمهوری کالیفرنیا، پرچم کالیفرنیا را برافراشتند.
– در سال ۱۹۴۰م؛ نخستین گروه از زندانیان سیاسی لهستانی، به‌آشویتس، بزرگ‌ترین اردوگاه مرگ و بهره‌کشی آلمان نازی برده‌شدند.
– در سال ۱۹۶۳م؛ فضاپیمای سرنشین‌دار وُستوک ۵ اتحاد جماهیر شوروی، پرتاب شد. ۲ روز بعد، فضاپیمای وستوک ۶ نیز که حامل والنتینا ترشکوا، نخستین زن فضانورد دنیا بود، در مدار زمین قرار گرفت.
زادروزها
– زادروز شارل آگوستن دو کولن در سال ۱۷۳۶م؛ فیزیک‌دان فرانسوی که نام او یکی از ۷۲ نامی است که روی برج ایفل قرار دارد.
– زادروز هریت بیچر استو در سال ۱۸۱۱م؛ از نامی‌ترین نویسندگان ادبیات پایداری سیاهان و از هواداران فعال لغو برده‌داری در ایالات متحدۀ آمریکا
– زادروز یاماگاتا آریتومو در سال ۱۸۳۸م؛ یکی از ژنرال‌های بلندپایۀ ارتش سلطنتی ژاپن که برای ۲ بار نخست‌وزیر این کشور بود. از او به‌عنوان یکی از معماران نظامی و سیاسی اوایل ژاپن مدرن یاد شده‌است و همچنین پدر نظامی‌گری ژاپن در نظر گرفته‌شود.
– زادروز جان اولریش نف در سال ۱۸۶۲م؛ شیمی‌دان اهل ایالات متحدۀ آمریکا
– زادروز کارل لندشتاینر در سال ۱۸۶۸م؛ زیست‌شناس اتریشی و برندۀ جایزۀ نوبل فیزیولوژی و پزشکی در سال ۱۹۳۰م به‌خاطر کشف گروه‌های خونی که پس از اکتشافات او، ایمنی انتقال خون یا اجزای خون افزایش یافته‌است.
– زادروز محمد بشیر ابراهیمی در سال ۱۸۸۹م؛ عالم و فقیه مالکی، زبان‌شناس و ادیب عربی، روزنامه‌نگار و اصلاح‌طلب الجزایری
– زادروز یاسوناری کاواباتا در سال ۱۸۹۹م؛ نویسنده و نخستین ژاپنی برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات
– زادروز آلونزو چرچ در سال ۱۹۰۳م؛ ریاضی‌دان و منطق‌دان آمریکایی که اصلی‌ترین مشارکت‌ها را در زمینۀ منطق ریاضی و پایه‌های علوم رایانۀ نظری داشت. او بیشتر برای محاسبات لاندا، تز چرچ تورینگ، اثبات تعیین‌ناپذیری مسئلۀ توقف، هستی‌شناسی فرگه چرچ و قضیۀ راسر چرچ معروف می‌باشد.
– زادروز ارنستو چه‌گوارا در سال ۱۹۲۸م؛ پزشک، چریک، دیپلمات، نظریه‌پرداز جنگی و انقلابی مارکسیست‌زادۀ آرژانتینی و یکی از شخصیت‌های اصلی انقلاب کوبا که چهره و ظاهر او به‌طور فراگیر به‌عنوان یکی از نمادهای پادفرهنگ انقلابی و یک نشان حماسی جهانیِ شناخته‌شده در فرهنگ عامه تبدیل شده‌است.
– زادروز دونالد جان ترامپ در سال ۱۹۴۶م؛ سیاستمدار آمریکایی و چهل‌و‌پنجمین رئیس‌جمهور ایالات متحدۀ آمریکا
درگذشت
– درگذشت کالین مک لورین در سال ۱۷۴۶م؛ فیزیک‌دان اسکاتلندی و شاگرد اسحاق نیوتن
– درگذشت ادوارد فیتزجِرالد در سال ۱۸۸۳م؛ شاعر و نویسندۀ انگلیسی که بیشتر به‌خاطر خلق نخستین و معروف‌ترین ترجمۀ رباعیات خیام به‌زبان انگلیسی شناخته می‌شود.
– درگذشت ماکس وبر در سال ۱۹۲۰م؛ جامعه‌شناس، استاد اقتصاد سیاسی، تاریخ‌دان، حقوق‌دان و سیاستمدار آلمانی که در زمرۀ یکی از مهم‌ترین نظریه‌پردازان قرن ۲۰م شمرده می‌شود. ایده های او عمیقاً بر نظریات و پژوهش‌های اجتماعی تأثیر گذاشت.
– درگذشت مِری استیونسُن کِسات در سال ۱۹۲۶م؛ نقاش آمریکایی قرن ۱۹م با سبک امپرسیونیسم
– درگذشت جی.کی. چسترتون در سال ۱۹۳۶م؛ روزنامه‌نگار، فیلسوف، شاعر، پدیدآور، و رمان‌نویس اهل بریتانیا و دانش‌آموختۀ کالج دانشگاهی لندن
– درگذشت جان لوگی بِرد در سال ۱۹۴۶م؛ مهندس بریتانیایی، مخترع تلویزیون و مسبب نخستین پخش رنگی برنامه‌های تلویزیونی الکترونیکی
– درگذشت سالواتوره کوآزیمودو در سال ۱۹۶۸م؛ نویسنده، شاعر و منتقد ادبی ایتالیایی که در سال ۱۹۵۹م جایزۀ نوبل ادبیات به‌او اعطا شد.
– درگذشت خورخه لوئیس بورخس در سال ۱۹۸۶م؛ نویسنده، شاعر و ادیب معاصر آرژانتینی که از برجسته‌ترین نویسندگان آمریکای لاتین است و شهرت او بیشتر به‌خاطر نوشتن داستان کوتاه است.
– درگذشت انریکو نیکولا مانچینی در سال ۱۹۹۴م؛ از آهنگ‌سازان و رهبران ارکستر آمریکایی ایتالیایی‌تبار که در طول مدت فعالیت هنری خود، توانست برندۀ ۴ جایزۀ اسکار، ۱ جایزۀ گلدن‌گلاب و ۲۰ جایزۀ گرمی شود.
