یکم/۱ اکتبر در تاریخ را می‌خوانید.
مناسبت‌ها
– روز جهانی قهوه
– روز جهانی سالمندان
– روز جهانی گیاه‌خواران
– روز جهانی سرطان سینه
– اولین جمعۀ ماه؛ روز جهانی لبخند
وقایع
– در سال ۳۳۱ق.م؛ اسکندر مقدونی در نبرد گوگَمِل، شاه ایران، داریوش سوم را شکست داد و به‌این ترتیب امپراتوری بزرگ هخامنشی از بین رفت.
– در سال ۱۸۶۴م؛ سحابی ان‌جی‌سی ۵۹۵ توسط هنریش لودیگ د آرست کشف شد.
– در سال ۱۹۴۶م؛ دادگاه نورنبرگ پس از خاتمۀ جنگ جهانی دوم، ۱۲ افسر آلمان نازی را به‌جرم جنایت علیه بشریت به‌مرگ، و ۷ تَن دیگر را به‌تحمل حبس محکوم کرد. ۳ نفر نیز تبرئه شدند.
– در سال ۱۹۴۹م؛ مائو تسه‌تونگ که ارتش آزادی‌بخش خلق زیر نظر او، بیشتر نواحی سرزمین اصلی چین را در دست گرفته‌بود، در پکن جمهوری خلق چین را پایه‌گذاری کرد.
– در سال ۱۹۷۵م؛ کشور سیشل خودمختاری داخلی کسب کرد.
– در سال ۱۹۷۸م؛ تووالو از بریتانیا کسب استقلال کرد.
– در سال ۱۹۷۹م؛ پاپ ژان پل دوم، نخستین دیدار معنوی خود از ایالات متحده را آغاز کرد.
– در سال ۱۹۷۹م؛ ام‌تی‌آر، قطار شهری تندرو در هنگ‌کنگ گشوده‌شد.
– در سال ۱۹۷۹م؛ ایالات متحده حاکمیت بر کانال پاناما را به‌دولت این کشور پس داد.
– در سال ۱۹۸۲م؛ سونی، اولین پلیر لوح فشردۀ خود را منتشر کرد.
– در سال ۱۹۸۵م؛ نیروی هوایی اسرائیل، دفتر مرکزی جنبش آزادی‌بخش فلسطین در تونس را بمباران کرد.
– در سال ۱۹۸۹م؛ دانمارک اولین اتحادیۀ مدنی هم‌جنس‌گرایان را معرفی کرد.
– در سال ۱۹۹۲م؛ کارتون نت‌ورک تلویزیون کابلی، واقع در ایالات متحده شروع به‌مخابرۀ برنامه کرد.
– در سال ۱۹۹۴م؛ پالائو تحت قیمومیت ایالات متحدۀ آمریکا از بریتانیا مستقل شد.
– در سال ۲۰۰۹م؛ با رأی دادگاه عالی بریتانیا، مجلس عوام این کشور دارای اختیارات قضایی شد.
– در سال ۲۰۱۳م؛ دولت فدرال ایالات متحدۀ آمریکا، به‌دلیل کمبود بودجه، خدمت غیر اجباری سربازی را لغو کرد.
زادروزها
– زادروز الکساندر سوروس در سال ۲۰۸م؛ امپراتور روم و آخرین امپراتور دودمان سوری
– زادروز اِل گِرکو در سال ۱۵۴۱م؛ نقاش، مجسمه‌ساز و معمار دوران رنسانس اسپانیا
– زادروز پل یکم (یا پاول یکم) در سال ۱۷۵۴م؛ امپراتور روسیه که پس از آن‌که مادرش کاترین دوم سکتۀ مغزی کرد و درگذشت، به‌حکومت روسیه دست یافت. نخستین اقدام وی پایان‌دادن به‌جنگ با ایران بود که در زمان مادرش طراحی شده‌بود.
– زادروز آنی بسانت در سال ۱۸۴۷م؛ نویسنده و سخنران، سوسیالیست، تئوسوفیست و فعال حقوق زنان که از حامیان حکومت خودمختار برای هندیان و ایرلندی‌ها بود.
– زادروز ریموند دلاروش در سال ۱۸۸۶م؛ خلبان فرانسوی و نخستین بانوی دریافت‌کنندۀ گواهینامۀ خلبانی در جهان
– زادروز ییپ من در سال ۱۸۹۳م؛ اولین استاد (سی‌فوی) هنرهای رزمی که وینگ‌‌چون کونگ‌‌فو را به‌طور عمومی در هنگ‌کنگ آموزش می‌داد.
– زادروز ولادیمیر هوروویتس در سال ۱۹۰۳م؛ آهنگ‌ساز و نوازندۀ پیانو اوکراینی‌الاصل اهل ایالات متحدۀ آمریکا
– زادروز لیف نیکُلائِویچ گومیلیف در سال ۱۹۱۲م؛ تاریخ‌دان و شاعر روس، عضو فرهنگستان علوم طبیعی روسیه و پایه‌گذار دانش جدید قوم‌شناسی
– زادروز دنیل جوزف بورستین در سال ۱۹۱۴م؛ تاریخ‌نگار، وکیل، نویسنده و استاد دانشگاه آمریکایی
– زادروز جروم برونر در سال ۱۹۱۵م؛ روان‌شناس اهل ایالات متحدۀ آمریکا و از منتقدان بزرگ و سرسخت دیدگاه رفتارگرایی در زمینۀ یادگیری
– زادروز جیمی کارتر در سال ۱۹۲۴م؛ سیاست‌مدار، تاجر و خَیِر آمریکایی و سی‌و‌نهمین رئیس‌جمهور ایالات متحدۀ آمریکا از حزب دموکرات
– زادروز ریچارد هریس در سال ۱۹۳۰م؛ هنرپیشه، خواننده و آهنگ‌ساز ایرلندی
– زادروز فرانک گاردنر در سال ۱۹۳۱م؛ عضو نشان استرالیا (عالی‌ترین نشان استرالیا)، رانندۀ مسابقات اتومبیل‌رانی اهل استرالیا
– زادروز جولیا الیزابت اندروز در سال ۱۹۳۵م؛ هنرپیشه، خواننده، مؤلف، کارگردان پُرآوازۀ تئاتر و رقاص انگلیسی
درگذشت
– درگذشت پیر کورنِی در سال ۱۶۸۴م؛ تراژدی‌نویس مشهور فرانسوی که همراه با ژان راسین و مولیر، جزو ۳ درام‌نویس بزرگ قرن ۱۷م در فرانسه به‌شمار می‌آید. از او به‌عنوان بنیان‌گذار تراژدی فرانسوی یاد شده‌است.
– درگذشت ویلهلم دیلتای در سال ۱۹۱۱م؛ مورخ، جامعه‌شناس، روان‌شناس و فیلسوف آلمانی که همراه با ماکس وبر، از بنیان‌گذاران جامعه‌شناسی تفهمی به‌شمار می‌روند.
– درگذشت لوئیس لیکی در سال ۱۹۷۲م؛ دیرین‌شناس، باستان‌شناس و مردم‌شناس بریتانیایی‌کنیایی
– درگذشت اریک هابسبام در سال ۲۰۱۲م؛ تاریخ‌دان و نویسندۀ مارکسیست یهودی‌تبار اهل مصر
– درگذشت تام کلنسی در سال ۲۰۱۳م؛ نویسندۀ آمریکایی که بیشتر به‌خاطر نگارش جزئیات تکنیکی طرح‌های داستانیِ جاسوسی و فنون نظامی مربوط به‌دوران جنگ سرد و پیامدهای پس از آن شناخته شده‌است.
– درگذشت موری جوزف شیسگال در سال ۲۰۲۰م؛ نویسنده، نمایش‌نامه‌نویس و فیلم‌نامه‌نویس آمریکایی
