یکم/۱ اکتبر در تاریخ را می‌خوانید.
-
مناسبت‌ها
– روز جهانی قهوه
– روز جهانی سالمندان
– روز جهانی گیاه‌خواران
– روز جهانی سرطان سینه
– اولین جمعۀ ماه؛ روز جهانی لبخند
-
وقایع
– در سال ۳۳۱ق.م؛ اسکندر مقدونی در نبرد گوگَمِل، شاه ایران، داریوش سوم را شکست داد و به‌این ترتیب امپراتوری بزرگ هخامنشی از بین رفت.
– در سال ۱۸۶۴م؛ سحابی ان‌جی‌سی ۵۹۵ توسط هنریش لودیگ د آرست کشف شد.
– در سال ۱۹۴۶م؛ دادگاه نورنبرگ پس از خاتمۀ جنگ جهانی دوم، ۱۲ افسر آلمان نازی را به‌جرم جنایت علیه بشریت به‌مرگ، و ۷ تَن دیگر را به‌تحمل حبس محکوم کرد. ۳ نفر نیز تبرئه شدند.
– در سال ۱۹۴۹م؛ مائو تسه‌تونگ که ارتش آزادی‌بخش خلق زیر نظر او، بیشتر نواحی سرزمین اصلی چین را در دست گرفته‌بود، در پکن جمهوری خلق چین را پایه‌گذاری کرد.
– در سال ۱۹۷۵م؛ کشور سیشل خودمختاری داخلی کسب کرد.
– در سال ۱۹۷۸م؛ تووالو از بریتانیا کسب استقلال کرد.
– در سال ۱۹۷۹م؛ پاپ ژان پل دوم، نخستین دیدار معنوی خود از ایالات متحده را آغاز کرد.
– در سال ۱۹۷۹م؛ ام‌تی‌آر، قطار شهری تندرو در هنگ‌کنگ گشوده‌شد.
– در سال ۱۹۷۹م؛ ایالات متحده حاکمیت بر کانال پاناما را به‌دولت این کشور پس داد.
– در سال ۱۹۸۲م؛ سونی، اولین پلیر لوح فشردۀ خود را منتشر کرد.
– در سال ۱۹۸۵م؛ نیروی هوایی اسرائیل، دفتر مرکزی جنبش آزادی‌بخش فلسطین در تونس را بمباران کرد.
– در سال ۱۹۸۹م؛ دانمارک اولین اتحادیۀ مدنی هم‌جنس‌گرایان را معرفی کرد.
– در سال ۱۹۹۲م؛ کارتون نت‌ورک تلویزیون کابلی، واقع در ایالات متحده شروع به‌مخابرۀ برنامه کرد.
– در سال ۱۹۹۴م؛ پالائو تحت قیمومیت ایالات متحدۀ آمریکا از بریتانیا مستقل شد.
– در سال ۲۰۰۹م؛ با رأی دادگاه عالی بریتانیا، مجلس عوام این کشور دارای اختیارات قضایی شد.
– در سال ۲۰۱۳م؛ دولت فدرال ایالات متحدۀ آمریکا، به‌دلیل کمبود بودجه، خدمت غیر اجباری سربازی را لغو کرد.
-
زادروزها
– زادروز الکساندر سوروس در سال ۲۰۸م؛ امپراتور روم و آخرین امپراتور دودمان سوری
– زادروز اِل گِرکو در سال ۱۵۴۱م؛ نقاش، مجسمه‌ساز و معمار دوران رنسانس اسپانیا
– زادروز پل یکم در سال ۱۷۵۴م؛ امپراتور روسیه که نخستین اقدام وی پس از رسیدن به‌سلطنت، پایان‌دادن به‌جنگ با ایران بود که در زمان مادرش طراحی شده‌بود.
– زادروز پاول فن هیندنبورگ در سال ۱۸۴۷م؛ عضو ارتش پادشاهی پروس که در جریان جنگ جهانی اول در کنار اریش لودِن‌دُرف، رهبری تلاش نظامی آلمان را بر عهده داشت. پس از جنگ جهانی اول به‌درجۀ مارشالی ارتقا یافت و به‌عنوان فرماندۀ قوای آلمان منصوب شد. بعد به‌ریاست‌جمهوری جمهوری وایمار برگزیده‌شد و هیتلر را به‌سِمَت صدر اعظم آلمان منصوب کرد. پس از درگذشت او، هیتلر حکومت ناسیونالیستی را در آلمان برقرار کرد.
– زادروز ریموند دلاروش در سال ۱۸۸۶م؛ خلبان فرانسوی و نخستین بانوی دریافت‌کنندۀ گواهینامۀ خلبانی در جهان
– زادروز ییپ من در سال ۱۸۹۳م؛ اولین استاد (سی‌فوی) هنرهای رزمی که وینگ‌‌چون کونگ‌‌فو را به‌طور عمومی در هنگ‌کنگ آموزش می‌داد.
– زادروز ولادیمیر هوروویتس در سال ۱۹۰۳م؛ آهنگ‌ساز و نوازندۀ پیانو اوکراینی‌الاصل اهل ایالات متحدۀ آمریکا
– زادروز لیف نیکُلائِویچ گومیلیف در سال ۱۹۱۲م؛ تاریخ‌دان و شاعر روس، عضو فرهنگستان علوم طبیعی روسیه و پایه‌گذار دانش جدید قوم‌شناسی
– زادروز دنیل جوزف بورستین در سال ۱۹۱۴م؛ تاریخ‌نگار، وکیل، نویسنده و استاد دانشگاه آمریکایی
– زادروز جروم برونر در سال ۱۹۱۵م؛ روان‌شناس اهل ایالات متحدۀ آمریکا و از منتقدان بزرگ و سرسخت دیدگاه رفتارگرایی در زمینۀ یادگیری
– زادروز جیمی کارتر در سال ۱۹۲۴م؛ سیاست‌مدار، تاجر و خَیِر آمریکایی و سی‌و‌نهمین رئیس‌جمهور ایالات متحدۀ آمریکا از حزب دموکرات
– زادروز ریچارد هریس در سال ۱۹۳۰م؛ هنرپیشه، خواننده و آهنگ‌ساز ایرلندی
– زادروز فرانک گاردنر در سال ۱۹۳۱م؛ عضو نشان استرالیا (عالی‌ترین نشان استرالیا)، رانندۀ مسابقات اتومبیل‌رانی اهل استرالیا
– زادروز جولیا الیزابت اندروز در سال ۱۹۳۵م؛ هنرپیشه، خواننده، مؤلف، کارگردان پُرآوازۀ تئاتر و رقاص انگلیسی
-
درگذشت
– درگذشت پیر کورنِی در سال ۱۶۸۴م؛ تراژدی‌نویس مشهور فرانسوی که همراه با ژان راسین و مولیر، جزو ۳ درام‌نویس بزرگ قرن ۱۷م در فرانسه به‌شمار می‌آید. از او به‌عنوان بنیان‌گذار تراژدی فرانسوی یاد شده‌است.
– درگذشت ویلهلم دیلتای در سال ۱۹۱۱م؛ مورخ، جامعه‌شناس، روان‌شناس و فیلسوف آلمانی که همراه با ماکس وبر، از بنیان‌گذاران جامعه‌شناسی تفهمی به‌شمار می‌روند.
– درگذشت لوئیس لیکی در سال ۱۹۷۲م؛ دیرین‌شناس، باستان‌شناس و مردم‌شناس بریتانیایی‌کنیایی
– درگذشت اریک هابسبام در سال ۲۰۱۲م؛ تاریخ‌دان و نویسندۀ مارکسیست یهودی‌تبار اهل مصر
– درگذشت تام کلنسی در سال ۲۰۱۳م؛ نویسندۀ آمریکایی که بیشتر به‌خاطر نگارش جزئیات تکنیکی طرح‌های داستانیِ جاسوسی و فنون نظامی مربوط به‌دوران جنگ سرد و پیامدهای پس از آن شناخته شده‌است.
