زندگی «محمدرضاشاه پهلوی» در آینه‌ی تصاویر کمتر دیده شده!

روزی که «محمدرضاشاه» زاده شد

«محمدرضاشاه» و «اشرف» دو فرزند «رضاخان» فرمانده‌ی قوای قزاق در چهارم آبان‌ماه ۱۲۹۸ به‌دنیا آمدند. بچه‌ها شش‌ساله بودند که پدرشان، «شاه» شد و «ولیعهدی» به «محمدرضا» رسید. «محمدرضا» باوجود رسیدن به چنین جایگاهی، کودکی سختی داشت و خودش بارها به این موضوع اشاره کرده است.رابطه‌ی پدر و مادرش بسیار پرتنش بود. «محمدرضا» بیشتر با مادرش و خواهرانش زندگی می‌کرد. مادرش زنی پرقدرت و پر جذبه بود، به دعا و نظرقربانی و به سعد و نحس بودن اوقات و غیره ایمان داشت.باورهای «شاه»، ایمانش به این اصل که «نظرکرده» است گمانش که از عالم غیب راهنمایی دریافت می‌کند و خداوند او را برگزیده و در این راه حمایتش می‌کند و غیره، در عقاید مادرش ریشه داشت.

هر چه مادرش باورهای مذهبی و خرافی «محمدرضا» را ایجاد یا تقویت می‌کرد پدرش «رضاشاه» مخالف جدی این گونه باورها بود و با آنها به‌جد مخالفت می‌کرد. می‌گفت این گونه گمان‌ها در پسرش «سلوکی زنانه» می‌آفرینند؛ به‌علاوه او از جهات بسیاری چون یک نظامی سرسخت رفتار می‌کرد و «ابراز محبت» به فرزندان را چندان بر نمی‌تابید و اکراه داشت. می‌گفت این گونه رفتار و کردار «پدر» روحیه فرزندان را «تضعیف» و شخصیتشان را «سست‌بنیاد» می‌کند!

کوتاه از دوران پادشاهی پهلوی دوم

به‌هر روی، محتوای این پُست بیوگرافی‌نویسی‌ نیست. «محمدرضاشاه» در دوره‌ی پادشاهی همچون پدرش، تلاش خود را بر مدرن‌سازی یک کشور باستانی متمرکز کرده بود؛ کشوری که گهواره تمدن بود. اما رویای او برای تحقق «تمدن بزرگ»، با یک انقلاب متوقف شد؛ انقلابی که پیشرفت و رشد اقتصادی کشور را کُند و سپس نابود کرد و ایران را در جامعه جهانی منزوی ساخت.

نظام بر آمده از این انقلاب در چهار دهه گذشته کوشید با مخدوش کردن تصویر این مرد، دستاوردهایش را تضعیف و اشتباهات او را بزرگ جلوه دهد. با این حال هنوز هم پس از چهار دهه از درگذشت «پادشاه» فقید ایران در تبعید، بسیاری از ایرانیان در داخل و خارج از کشور او را به عنوان یک «وطن‌پرست» که عاشق کشورش بود، به یاد می‌آورند. حتی نسل جوانی که سال‌ها پس از درگذشت «شاه» به دنیا آمده‌اند، به بخشی از میراث او به دیده احترام می‌نگرند.

با این حال گروهی معتقدند او می‌بایست در کنار پیشبرد برنامه‌هایش برای «توسعه اقتصادی»،‌ به ترویج «دموکراسی» و «توسعه سیاسی» نیز اهمیت می‌داد؛ موضوعی که شاید می‌توانست مدرنیزه شدن کشور را در سایه توسعه متوازن، تضمین کند، و جایگاه برتر «ایران» را در رقابت با بسیاری از کشورهای در حال توسعه مانند «کره جنوبی»، «ترکیه» و «برزیل»، همچنان حفظ کند.