سیزدهم/۱۳ جولای در تاریخ را می‌خوانید.
مناسبت‌ها
– روز جهانی سیب‌زمینی سرخ‌کرده
وقایع
– در سال ۵۱۳ق.م؛ ۸۰ هزار سرباز ارتش ایران هخامنشی، به‌فرماندهی سپهبد بغابیش، به‌فرمان داریوش، پادشاه این کشور، با گذر از دریای مرمره و قدم‌نهادن به‌خاک قارۀ اروپا، نیروهای کنفدراسیون گتائه را در کنار دانوب جنوبی و منطقۀ داکیه (دِیشیا) شکست دادند و سراسر بالکان شرقی را ضمیمۀ قلمرو ایران ساختند.
– در سال ۱۵۳۴م؛ نیروهای سلطان سلیمان قانونی، پادشاه امپراتوری عثمانی، در جریان لشکرکشی دوم این امپراتوری به‌ایران صفوی، شهر تبریز را تصرف کردند. در پی این حادثه، شاه‌طهماسب یکم، پادشاه ایران صفوی، پایتخت را از تبریز به‌قزوین منتقل ساخت.
– در سال ۱۹۴۳م؛ در جریان نبرد کورسک، بزرگ‌ترین نبرد تانک‌ها در تاریخ، در مدتی نسبتاً کوتاه ۲ هزار و ۹۰۰ تانک از میان رفت، ۲۳۸ هزار سرباز کشته و ۷۰۰ هزار تَن دیگر زخمی و از صحنۀ نبرد خارج شدند و آدولف هیتلر برای نخستین‌بار ناچار شد که دستور به‌عقب‌نشینی بدهد.
– در سال ۱۹۵۵م؛ راس الیس، به‌اتهام قتل، به‌عنوان آخرین زن در بریتانیا به‌دار آویخته‌شد.
– در سال ۲۰۰۶م؛ ترزا می ۵۹ ساله، از حزب محافظه‌کار، به‌عنوان دومین زن پس از مارگارت تاچر، نخست‌وزیر بریتانیا شد.
زادروزها
– زادروز ایزاک امانویلوویچ بابل در سال ۱۸۹۴م؛ نویسندۀ یهودی‌تبار روس و از بزرگ‌ترین نویسندگان روسیه در قرن ۲۰م
– زادروز وله سوینکا در سال ۱۹۳۴م؛ نویسنده، شاعر، نمایشنامه‌نویس و فعال سیاسی اهل نیجریه که در سال ۱۹۸۶م برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات شد.
– زادروز هریسون فورد در سال ۱۹۴۳م؛ بازیگر مشهور آمریکایی که نامزد دریافت جایزه‌های اسکار، گلدن‌گلوب و همچنین برندۀ جایزۀ ساترن شده‌است. او همچنین دریافت‌کنندۀ جایزۀ یک عمر دستاورد هنری بنیاد فیلم آمریکا و جایزۀ سیسیل بی دمیل است.
– زادروز ما اینگ جیو در سال ۱۹۵۳م؛ سیاست‌مدار اهل تایوان که رئیس‌جمهور این کشور بود. وی خواهان ارتباط بهتر با چین بوده و مهم‌ترین دستاورد دوران ریاست‌جمهوری او در دورۀ نخست، امضای پیمان تجاری فراگیر در سال ۲۰۱۰م است.
درگذشت
– درگذشت هاینریش دوم در سال ۱۰۲۴م؛ پنجمین و آخرین امپراتور مقدس روم از دودمان اتنی که تنها پادشاه ژرمن تقدیس‌شده از سوی کلیسای کاتولیک بوده‌است.
– درگذشت ژان پل مارا در سال ۱۷۹۳م؛ پزشک، سیاست‌مدار و نویسندۀ انقلابی فرانسوی‌زادۀ سوئیس که در کنار ژرژ دانتون و ماکسیمیلیان روبسپیر، یکی از ۳ چهرۀ سرشناس انقلاب فرانسه است.
– درگذشت جان سی فریمونت در سال ۱۸۹۰م؛ افسر، کاشف، سیاست‌مدار آمریکایی
– درگذشت آوگوست ککوله در سال ۱۸۹۶م؛ شیمی‌دان آلمانی که در سال ۱۸۵۷م توانست ساختار حلقوی بنزن را شناسایی کند و از دهۀ ۱۸۵۰م تا زمان مرگ، یکی از تاثیرگذارترین شیمی‌دان‌های اروپا، به‌ویژه در زمینۀ شیمیِ نظری بود. او پدر و بنیان‌گذار نظریۀ ساختار شیمیایی، به‌ویژه در زمینۀ ساختار ککوله مولکول بنزن بود.
– درگذشت گابریل لیپمن در سال ۱۹۲۱م؛ فیزیک‌دان و مخترع فرانسوی‌لوکزامبورگی که به‌خاطر تلاش‌هایش در زمینۀ روش بازآفرینی رنگ در عکاسی، بر اساس پدیدۀ تداخل، موفق به‌دریافت جایزۀ نوبل فیزیک در سال ۱۹۰۸م شد.
– درگذشت فریدا کالو در سال ۱۹۴۵م؛ نقاش مکزیکی و یکی از زنان نامدار تاریخ هنر معاصر که به‌ویژه به‌خاطر خودنگاره‌های هنرمندانه‌اش مشهور است.
– درگذشت آرنولد شونبرگ در سال ۱۹۵۱م؛ آهنگ‌ساز و نظریه‌پرداز اتریشی
– درگذشت پاتریک بلاکت در سال ۱۹۷۴م؛ فیزیک‌دان تجربی انگلیسی که در سال ۱۹۴۸م برندۀ جایزۀ نوبل فیزیک شد.
– درگذشت لورا پرلز در سال ۱۹۹۰م؛ روان‌شناس و روان‌درمان‌گر برجسته‌ای که به‌پایه‌گذاری مکتب گشتالت در روان درمانی کمک کرد. وی همسر فردریش سالومون (فریتس پرلز) روان‌پزشک و روان‌درمان‌گر برجستۀ آلمانی‌الاصل بود.
– درگذشت نادین گوردیمر در سال ۲۰۱۴م؛ نویسنده و فعال سیاسی اهل آفریقای جنوبی که در سال ۱۹۹۱م برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات شد. این نویسنده یکی از چهره‌های سرشناس ادبیات جهان علیه آپارتاید بود.
– درگذشت لیو شیائوبو در سال ۲۰۱۷م؛ منتقد، نویسنده، فعال حقوق بشر، زندانی سیاسی و برندۀ جایزۀ صلح نوبل اهل چین که برای اصلاحات سیاسی و پایان حاکمیت حزب کمونیست چین تلاش می‌کرد.
