بیستوسوم/۲۳ می در تاریخ را میخوانید.
مناسبتها
– روز جهانی لاکپشت
وقایع
– شروع محاصرۀ نیشابور توسط جبهنویان، در پی حملۀ مغول بهنیشابور در سال ۱۲۲۰م
– در سال ۱۵۶۸م؛ هلند استقلال خود را از تسلط اسپانیا اعلام کرد.
– در سال ۱۷۸۸م؛ رئیسجمهور مکزیک در پی اخلافات ارزی بین این کشور و ایالات متحده، بهطور غیررسمی بهاین کشور اعلام جنگ داد، اما بهگفتۀ مکزیکیها، ایالات متحده آغازگر جنگ بودهاست، که با آغاز این جنگ، نیمی از خاک مکزیک بهدست ایالات متحده افتاد. البته در قبال آن مقداری پول دریافت کرد.
– در سال ۱۹۱۵م؛ در جریان جنگ اول جهانی و در پی اعلام جنگ ایتالیا بهامپراتوری اتریشمجارستان، این کشور بهمتفقین پیوست.
– در سال ۱۹۶۷م؛ مصر تنگۀ تیران و بندر ایلات در خلیج عقبه را بر روی کشتیهای اسرائیل مسدود کرد.
– در سال ۱۹۹۵م؛ نخستین نسخۀ زبان برنامهنویسی جاوا منتشر شد.
زادروزها
– زادروز کارل ون لینه در سال ۱۷۰۷م؛ گیاهشناس و پزشک سوئدی و پایهگذار نظام امروزی طبقهبندی گیاهان و جانوران
– زادروز پَر فابیان لاگِرکویست در سال ۱۸۹۱م؛ شاعر و نویسندۀ سوئدی که در سال ۱۹۵۱ برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات شد. او در آثارش بیشتر با مسائل سیاسی و اجتماعی و عقیدتی، مانند مسئلۀ خوب و شَرّ در وجود انسان درگیر بود.
– زادروز ماکس اویوه در سال ۱۹۰۱م؛ استادبزرگ شطرنج، ریاضیدان و نویسندۀ هلندی
– زادروز جان باردین در سال ۱۹۰۸م؛ مهندس و فیزیکدان آمریکایی که برندۀ ۲ جایزۀ نوبل فیزیک و مدال افتخار انجمن مهندسان برق و الکترونیک آی.ای.ای.ای شد. او از مخترعان ترانزیستور و تنها فیزیکدانی است که تاکنون ۲ بار جایزۀ نوبل فیزیک گرفتهاست. در سال ۱۹۹۰م، نام او در میان صد آمریکایی تأثیرگذار قرن در مجلۀ لایف آمد.
– زادروز کلاید ویگاند در سال ۱۹۱۵م؛ فیزیکدان اهل ایالات متحدۀ آمریکا
– زادروز آناتولی اوگنیویچ کارپف در سال ۱۹۵۱م؛ قهرمان سابق شطرنج جهان از شوروی و روسیه
درگذشت
– درگذشت جیرولامو ساونارولا در سال ۱۴۹۸م؛ کشیش ایتالیایی و رهبر فلورانس و یکی از مخالفین سرسخت رنسانس در تاریخ که بهاتهام کفر اعدام شد.
– درگذشت آگوستین لویی کوشی در سال ۱۸۵۷م؛ ریاضیدان فرانسوی و از پایهگذاران آنالیز ریاضی
– درگذشت الکساندر اندرسون در سال ۱۸۶۹م؛ تصویرگر آمریکایی
– درگذشت لئوپولد فون رانکه در سال ۱۸۸۶م؛ تاریخنگار اهل آلمان و یکی از برجستهترین بنیانگذاران تاریخنگاری مدرن که استاندارهایی برای تاریخنویسی معاصر بنیان گذارد و بیشتر بر تاریخ سیاسی و تاریخ دیپلماتیک تمرکز داشت.
– درگذشت هنریک یوهان ایبسن در سال ۱۹۰۶م؛ شاعر، نمایشنامهنویس و درامنویس نروژی و یکی از ستونهای اصلی ادبیات مدرن نروژ که تأثیر شگرفی بر نویسندگان بعد از خود گذاشتهاست. او یکی از بزرگترین استادان هنر تئاتر در تمامی اعصار، همسنگ سوفوکل و شکسپیر شمرده شدهاست.
– درگذشت فرانسوا کوپه در سال ۱۹۰۸م؛ نویسنده و شاعر قرن ۱۹م اهل فرانسه
– درگذشت جان دیویس راکفلر در سال ۱۹۳۷م؛ سرمایهدار و نیکوکار بزرگ آمریکایی که ثروتمندترین آمریکایی تاریخ و ثروتمندترین فرد تاریخ معاصر جهان شناخته میشود.
– درگذشت هاینریش هیملر در سال ۱۹۴۵م؛ نظامی و سیاستمدار آلمانی و فرماندۀ نیروهای اساس در این کشور در دورۀ حاکمیت حزب نازی که آدولف هیتلر بعدها او را بهفرماندهیِ ارتش جایگزین و قائممقام ادارۀ تمام رایش سوم منصوب کرد. او بهعنوان یکی از مسئولین اصلیِ هولوکاست شناخته میشود.
– درگذشت آتاهوآلپا یوپانکی در سال ۱۹۹۲م؛ خواننده، ترانهنویس، گیتاریست و نویسندۀ آرژانتینی
– درگذشت جان فوربز نش در سال ۲۰۱۵م؛ ریاضیدان نابغه و برجستۀ آمریکایی و برندۀ جایزۀ نوبل اقتصاد