«آنری روسو» در تاریخ ۲۱ مِی ۱۸۴۴م به دنیا آمد. حقیقتاً او در هیچ‌یک از گروه‌بندی‌های تاریخیِ هنر نمی‌گنجد؛ چرا که بدون هیچ‌گونه آموزش رسمی کار نقاشی را پیش می‌گیرد و به مدت ۲۰ سال اوقات فراغت خود را صرف این کار می‌کند. سپس بعد از بازنشستگی، خودش را یک‌سره وقف هنرش می‌کند. «پابلو پیکاسو» فوراً متوجه تفوق هنریِ این نقاش غیر حرفه‌ای می‌شود. «پابلو پیکاسو» کیفیت این هنر، وضوح فام‌ها و غنای رنگ‌مایه‌ها را می‌ستاید و نزد همکارانش از او یاد می‌کند، اما رفتار مردم و مطبوعات با او غیر از این است و آثار «آنری روسو» را فقط لایق استهزا و تمسخر می‌دانند. «روسو» با لجاجتی ستودنی به نمایش آثارش ادامه می‌دهد و به تدریج شهرتی به‌دست می‌آورد و علاوه بر مسخره‌کنندگان، توجه هنردوستان و هنرمندان را نیز به خود جلب می‌کند و سپس آنان عظمت آثارش را درمی‌یابند.
او همه‌ی عمر حسرت این را می‌خورد که والدینش ترتیبی ندادند که تعلیم نقاشی ببیند و خودش در نامه‌ای نیز می‌نویسد: «در صورت وجود چنان آموزشی، من امروز باید بزرگ‌ترین و ثروت‌مندترین هنرمند فرانسه می‌بودم!» «روسو» مهارت‌های آکادمیِ حرفه‌ای‌ها را می‌ستاید و متوجه نیست که مشکلاتش در زمینه‌ی فنی، نه ناشی از آموزش ناکافی، بلکه بخشی از ساختار ضمیر اوست. با همه‌ی این‌ها، محدودیت‌های هنری‌اش را می‌پذیرد و نهایت استفاده را از آن‌ها می‌برد. نقاشی‌های «روسو» بازتاب واقعیت عینی نبودند، بلکه آن‌ها دنیای جادویی را که وی از آنِ خود می‌دانست منعکس می‌کرد.
بدیهی‌ست که «روسو» می‌توانست نقاشیِ مدرن بکشد، ولی این کار با تمایلات او هم‌خوانی نداشت. «روسو» بیش از هر چیز علاقمند است که به آنچه تجربه کرده «اعتبار پایندگی» ببخشد. همچنین او نمی‌خواهد به ثبت برداشت‌های گذرا از مناظر یا آدم‌ها بپردازد، بلکه می‌خواهد جوهر بی‌زمان آن‌ها را به چنگ آورد. از سال ۱۸۹۰م به بعد، آثار او دیگر مناظر و آدم‌های محیط دُورش را نشان نمی‌دهد، بلکه رفته‌رفته دنیایی سرشار از گیاهان انبوه و جانوران عجیب جنگل‌های استوایی را شامل می‌شود. با این وجود «روسو» همچنان هنرمندی مدرن است و دنیایی که او نشان می‌دهد هم دنیای قرن ۱۴ و ۱۵م در ایتالیا نیست، بلکه متعلق به روزگار خود اوست. آسمان‌های او پُر از بالن و هواپیماست، دکل‌های خطوط برق در مناظر او سراپا ایستاده‌اند و برج ایفل را نخستین‌بار او به تصویر کشیده‌ست. او پیشگام بزرگ سوررئالیسم و واقع‌گراییِ جادوییِ مدرن است.
«روسو» پس از مرگ (دوم سپتامبر ۱۹۱۰م)، «ویلهلم اوده» (مجموعه‌دار و روزنامه‌نگار آلمانی) نخستین زندگی‌نامه‌ی این هنرمند را منتشر کرد و در آن هم‌دلانه می‌کوشد تا تصویری از جوهره‌ی شخصیت و عظمت والای انسانیِ «روسو» را به تصویر کشد.
در ادامه برخی از آثار «آنری روسو» را به مناسبت زادروز او تماشا می‌کنید.
نگارش و گردآوری؛ قجرتایم
