کوتاه از پرویز کلانتری؛ خالق آثار نوستالژیک کتاب‌های درسی!

پرویز کلانتری نقاش، طراح، نویسنده و روزنامه‌نگار معاصر ایرانی و از نقاشان مطرح نوگرای ایران بود. بسیاری از نقاشی‌ها، به‌ویژه در کتاب‌های نظام قدیم آموزش‌و‌پرورش، همچون «روباه و خروس»، «چوپان دروغ‌گو»، «حسنک کجایی؟»، «مرغابی‌ها و لاک‌پشت» و «روباه و زاغ» از آثار او بودند.
پرویز کلانتری

«پرویز کلانتری» نقاش، تصویرگر و نویسنده، از هنرمندان نوگرای ایران و یکی از بنیان‌گذاران مکتب سقاخانه بوده‌است. ویژگیِ مشترک در آثار متنوع این هنرمند، وجود فضاییِ آشنا با الهام از فرم‌های معماری و بافت شهرهای سنتیِ ایران است. مجموعه نقاشی‌های کاهگلیِ «پرویز کلانتری» از مهم‌ترین آثار وی هستند که این فضا را به تماشا گذاشته‌اند. «پرویز کلانتری» در تاریخ یکم فروردین‌ماه ۱۳۱۰ در زنجان متولد شد. پدرش کارمند و مادرش خانه‌دار بودند. او از کودکی به نقاشی علاقمند بود و در دو سالگی عشق خود را به رنگ‌ها نشان داد و در سه سالگی با خط‌خطی‌کردن در و دیوار همسایه‌ها نشان داد که چگونه باید نقاشیِ انتزاعی ساخت.

پرویز کلانتری

در بخشی از نوشته‌های «پرویز کلانتری» در وصف خود چنین می‌خوانیم:

«سال‌ها پیش کودکی با قطعه زغالی توی کوچه روی دیوار خانه‌شان نوشت: اگر می‌خواهی مرا بشناسی، سرِ این خط را بگیر و بیا. او خط را پیچاند و پیچاند و رفت روی دیوار کناری و بعد روی دیوار همسایه، رفت تا انتهای کوچه و خط را ادامه داد تا کوچه‌های بعدی. تا اینکه ناگهان متوجه شد که در یک محله‌ی غریبه گم شده‌است. شروع کرد به گریه و زاری؛ چون گم شده‌بود. البته طبیعی بود که سرِ آن خط را دوباره بگیرد و برگردد سر جای اول، اما از آنجا که خط را در هم پیچانده بود، دیگر نمی‌توانست این کار را انجام دهد.»

پرویز کلانتری
نام اثر: شهر من گم شده‌است.

«کلانتری» نمایشگاه‌های گروهی و انفرادیِ بسیاری در داخل و خارج از ایران برگزار کرد. نخستین نمایشگاه او در ۱۳۳۳ در گالریِ استتیک برگزار شد که مهم‌ترین تابلویش در آن نمایشگاه، «آفتاب لب بام» نام داشت. همچنین یک اثر دیگر از آثار برجسته‌اش در فهرست تمبرهای ویژه‌ی سازمان ملل هم به چاپ رسیده‌ است. باید اضافه کرد که تابلوی مشهور «شهر ایرانی از نگاه نقاش ایرانیِ» او نیز در مقر سازمان ملل قرار دارد. وی از سال ۱۳۳۴ تا ۱۳۴۷ در سازمان برنامه و بودجه استخدام شد و پس از آن به کانون پرورش فکریِ کودکان و نوجوانان منتقل گردید.

شاید این پست هم برای شما جالب باشد:  سر جان مَلْکُم؛ نخستین کتاب انگلیسی در مورد ایران!

پرویز کلانتری

«کلانتری» درباره‌ی نقاشی‌هایش چنین می‌گوید:

«در نقاشی‌های من اِلِمان (عنصر) انسانیِ پشت تابلو پیداست. وقتی من از معماری حرف می‌زنم یا آن را نقاشی می‌کنم و نمایش می‌دهم، حضور انسان در آن منعکس است. هر پنجره‌ای معنایش آن است که پشت آن آدمی زندگی می‌کند.»

پرویز کلانتری

از ویژگی‌های «پرویز کلانتری»، نگاه معمارگونه‌ی او به طبیعت پیرامون، برخورد نوستالژیکش با گذشته‌ی ایران، با زندگیِ روستاییان و عشایر است. کارهای او از نظر ساختاری، نظمی هندسی، بافتی مینیاتوری و پرداختی موجز و استیلیزه دارد. او در اواخر دهه‌ی ۴۰ دو بار برنده‌ی جایزه‌ی بهترین نقاشیِ کتاب کودکان شد. «پرویز کلانتری» در حوزه‌ی نویسندگی نیز فعالیت داشت و مقالات بسیاری در نشریات متعدد منتشر کرد. همچنین از شاخص‌ترین کتاب‌های او می‌توان به «ولی افتاد مشکل‌ها»، «چهار روایت» و «نیچه نه، فقط بگو مشد اسماعیل» اشاره کرد.

پرویز کلانتری

«پرویز کلانتری» در سال ۱۳۵۳ خلق مجموعه نقاشی‌های کاهگلیِ خود را که شاخص‌ترین آثارش را شامل می‌شود آغاز کرد. وی به‌عنوان پایه‌گذار سبک نقاشیِ کاهگلی شناخته شده‌است، هر چند که خودش «مارکو گریگوریان» را مبدع آن می‌داند. نقاشی‌های او همواره نمایش‌گر فضایی آشنا و نوستالژیک، یادآور فرهنگ بومیِ ایران با تمرکز بر معماری شهرهای کویری بوده‌ است. سرانجام «پرویز کلانتری» در تاریخ ۳۱ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۵ پس از تحمل مدت طولانیِ بیماری درگذشت.

نگارش و گردآوری؛ قجرتایم

حسنک کجایی اثر «پرویز کلانتری»
حسنک کجایی اثر «پرویز کلانتری»
لاک‌پشت و مرغابیان و زاغ و روباه اثر «پرویز کلانتری»
لاک‌پشت و مرغابیان و زاغ و روباه اثر «پرویز کلانتری»
روباه و خروس اثر «پرویز کلانتری»
روباه و خروس اثر «پرویز کلانتری»
کوکب خانم اثر «پرویز کلانتری»
کوکب خانم اثر «پرویز کلانتری»

پرویز کلانتری

اگر به «تاریخ» علاقه‌مند هستید؛ پیشنهاد می‌کنیم حتما در اینستاگرام خود به خانواده‌ی بزرگ ۳۴۰,۰۰۰ نفری «قجرتایم» بپیوندید! صفحه‌ی اینستاگرام ما به صورت «روزمره»، بروزرسانی می‌شود؛ پس همین حالا افتخار بدهید و در اینستاگرام خود شناسه‌ی «QajarTime» را جستجو و فالو کنید.

3.6/5 - (12 امتیاز)

2 پاسخ

  1. دمت گرم آقای مهرآبادی .
    حال و هوام عوض میشه وقتی میام تو وبسایت شما

    هرجا تونستم تبلیغت رو کردم. موفق باشی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *