روزی که امین السلطان توسط عباس‌ صراف تبریزی ترور شد! + آلبوم تصاویر

پدرش ابراهیم‌خان از آبدارخانه‌ی دربار شروع کرد و امین السلطان لقب گرفت؛ نام خودش علی‌اصغر بود که در کنار پدر کار آموخت و خیلی‌زود رشد کرد. برای شروع مسئول قاطرخانه‌ی دربار و صاحب القابی هم شد، سپس همه‌چیز پدرش پس از مرگ توسط شاه به او داده‌شد؛ از جمله لقب امین السلطان!
امین السلطان

باید از «لاچین‌خان گرجی» شروع کنیم؛ مرد دلیری که در ماجرای حمله‌ی روس‌ها به گرجستان با همه‌ی توان در برابر قوای روس جنگید و پس از شکست، مال و اموالش را رها کرد و به تبریز آمد؛ در جنگ ایران و روس شانه به شانه‌ی «عباس میرزا» جنگید. نقل است که «ابراهیم آبدار»[چی] خواهر‌زاده‌ی «لاچین‌خان» بوده، و چون «عباس میرزا» نامه‌ای نوشت که به بازماندگان «لاچین‌خان» توجه شود، «ابراهیم» غلام‌بچه‌ی حرمسرای داییِ «ناصرالدین‌شاه قاجار» شد و سپس توسط برادرش به آبدارخانه‌ی دربار راه یافت! هرچه هست، شروع پیشرفت «ابراهیم‌خان» از همین آبدارخانه‌ بود و کم‌کم به «امین السلطان» ملقب شد! اداره‌ی ضراب‌خانه، انبار غله، گمرک و هر اداره و وزارت نان‌داری که در مملکت بود، به «امین السلطانِ» اول رسید.

عباس میرزا
عباس میرزا

فرزند دومِ «ابراهیم‌خان» پسر زیرکی به‌نام «علی‌اصغر» بود که از نوجوانی کنار دست پدر کار آموخت و به‌سرعت پیشرفت کرد! «آقا علی‌اصغر»، نخست مسئول قاطرخانه‌ی دربار شد و به «صاحب‌جمع» ملقب گشت و سپس «امین‌الملک» لقب گرفت. پس از درگذشت پدرش «ابراهیم‌خان»، «ناصرالدین‌شاه قاجار» لقب و ثروت نجومی و امتیاز‌های پدر را به «علی‌اصغرخانِ» ۲۵ ساله داد و همین‌طور این جوان را وزیر اعظم دربار خود کرد. «اعتمادالسلطنه» در یادداشت‌های خود می‌نویسد: «مخفی نماند که میرزا علی‌اصغرخانِ امین‌السلطان ۲۵ سال دارد، وزیر دربار، خزانه، گمرک و صاحب ۴۴ منصب بزرگ و فی‌الواقع صدراعظم ایران است!» و چندی بعد اضافه می‌کند: «امین‌السلطان را نمی‌دانم طاعون مصرش خوانم و یا وبای هند! بلایی‌ست که حتماً به‌جان دولت و ملت خواهد افتاد و ایران را به باد فنا خواهد داد، جامع تمام رذائل و فاقد کلیه‌ی فضائل است!»

شاید این پست هم برای شما جالب باشد:  به بهانه‌ی روز بزرگداشت حکیم فردوسی و کوتاه از ماجرای تکفیر جنازه‌ی او!
میرزا علی‌اصغر اتابک ملقب به امین السلطان
از راست: اعتمادالسلطنه – میرزا علی‌اصغر خان اتابک، ملقب به امین‌السلطان

به‌نظرم بعد از این پیش‌بینیِ دقیق «اعتمادالسلطنه»، نوشتن متن اضافه‌کاری است! «امین السلطان» در دوره‌‌ی سه پادشاه از جمله «ناصرالدین‌شاه»، «مظفرالدین‌شاه» و «محمدعلی‌شاه» صدراعظم بود و در این مدت تقریباً به هیچ تقاضای خارجی نه نگفت! از امتیاز کشتی‌رانی در رود کارون تا رژی و دارسی به انگلیسی‌ها و استخراج معادن، گمرکات، بانک استقراضی و… به روس‌ها! در حالی که به سفر دُور دنیا مشغول بود، به اصرار «محمدعلی‌شاه» در سال ۱۲۸۶ برای نخست‌وزیری به تهران آمد که موجب نارضایتیِ مشروطه‌خواهان شد. در تاریخ ۲۹ مردادماه همان‌سال نامه‌ای به او نوشتند که در ۱۰ روز یا استعفا بدهید، یا جان‌تان را! خبری از استعفا نشد و در نهایت خیارخورِ اعظم در روز هشتم شهریورماه در صحن بهارستان با ضرب سه گلوله توسط «عباس‌آقا تبریزی» (عباس‌آقا صراف آذربایجانی یا تبریزی) به قتل رسید. «عباس‌‌آقا» هم در حال فرار (در همان روز) خودش را کُشت! هنگام مرگ ۲۲ ساله بود. در جیب کارتی داشت که روی آن نوشته بود: «عباس‌آقا صراف آذربایجانی عضو انجمن نمره‌ی ۴۱. فداییِ ملت!»

ناصرالدین‌شاه، مظفرالدین‌شاه، محمدعلی‌شاه
راست: ناصرالدین‌شاه – چپ از بالا: مظفرالدین‌شاه – محمدعلی‌شاه

در همین دوره‌ «شیخ فضل‌الله نوری» با یارانش برای براندازیِ مشروطه در عبدالعظیم بست نشسته بودند، که چند روز بعد از مرگ «امین السلطان» بست‌نشینی را تمام کردند! این حرکت دو دلیل عمده داشت: اولی ترس از جان که نکند یک عباس‌آقایی پیدا شود و جانش را بگیرد! و دیگری را «احمد کسروی» در کتاب «تاریخ مشروطه‌ی ایران» چنین ذکر می‌کند: «به‌دلیل آن بود که پول بست‌نشینیِ شیخ و یارانش را امین السلطان می‌پرداخت!» نکته‌ی آخر آن‌که چیزی به اسم انجمن نمره‌ی ۴۱ که روی کاغذی در جیب «عباس‌آقا» بود، در تاریخ وجود ندارد و احتمالاً برای ترس دیگر مستبدین نوشته شده‌است. «عباس‌آقا» احتمالاً از شاگردان «حیدرخان عمو اوغلی» بوده و عضو انجمن آذربایجانی‌ها، یا اطلاعات دیگر مانند نقش‌داشتن «سیدحسن تقی‌زاده» در قتل «امین السلطان» و…، قابلیت راستی‌آزمایی ندارد! در ادامه تصاویری جذاب از «میرزا علی‌اصغر اتابک» ملقب به «امین السلطان» را مشاهده می‌کنید.

شاید این پست هم برای شما جالب باشد:  چارلی براون و فرانتز استیگلر؛ ماجرای صلح در لحظه‌ی سقوط! + فیلم و تصاویر
عباس‌آقا صراف آذربایجانی یا تبریزی
آویزان‌کردن جسد عباس‌آقا
عباس‌آقا صراف آذربایجانی یا تبریزی
جسد عباس‌آقا پس از خودکشی
میرزا علی‌اصغر اتابک ملقب به امین السلطان
میرزا علی‌اصغرخانِ امین‌السلطان حدوداً در ۲۷ سالگی، اثر ابوتراب غفاری
میرزا علی‌اصغر اتابک ملقب به امین السلطان
محمدابراهیم امین‌السلطان، پدر میرزا علی‌اصغر اتابک
میرزا علی‌اصغر اتابک ملقب به امین السلطان
علی‌اصغرخان امین‌السلطان
میرزا علی‌اصغر اتابک ملقب به امین السلطان
محمدقاسم وکیل‌السلطنه (برادر اتابک) به همراه عده‌ای از سران و خوانین بختیاری؛ ایستاده از راست: علی‌قلی سرداراسعد – محمدحسین سپهدار – خسرو ایلخان ظفربختیار – سردار اشجع و سردار محتشم – نشسته از راست: رضاقلی ایل‌بیگی (بختیاری) – حسین‌قلی ایلخانی بختیاری – محمدقاسم وکیل‌السلطنه و اسفندیارخان بختیار
میرزا علی‌اصغر اتابک ملقب به امین السلطان
عبدالله و محسن اتابکی؛ فرزندان اتابک اعظم به همراه یوانیچ، معلم روسی ایشان
میرزا علی‌اصغر اتابک ملقب به امین السلطان
میرزا علی‌اصغرخان امین‌السلطان
میرزا علی‌اصغر اتابک ملقب به امین السلطان
ناصرالدین‌شاه و عده‌ای از رجال و درباریان؛ ۱. نصرت‌الدین میرزا سالارالسلطنه – ۲. عبدالوهاب‌خان نظام‌الملک – ۳. ابوالحسن فخرالملک – ۴. کامران میرزا نایب‌السلطنه – ۵. ناصرالدین‌شاه قاجار – ۶. اکبر سردار ناصر (سیف‌السلطان) – ۷. علی‌اصغر امین‌السلطان – ۸. مهدی‌قلی مجدالدوله – ۹. فضل‌الله بشیرالملک
میرزا علی‌اصغر اتابک ملقب به امین السلطان
علی‌‎اصغر اتابک اعظم و هیئت همراه مظفرالدین‌شاه در یک ضیافت در روسیه؛ ۱. محمود حکیم‌‎الملک – ۲. علی‌‎اصغر اتابک اعظم – ۳. علی ظهیرالدوله – ۴. نظام‌‎الدین مهندس‌‎الممالک غفاری
میرزا علی‌اصغر اتابک ملقب به امین السلطان
علی‌‎اصغر امین‌‎السلطان، صدراعظم وقت مظفرالدین‌شاه پس از خلع از صدارت، هنگام تبعید در قم
میرزا علی‌اصغر اتابک ملقب به امین السلطان
مظفرالدین‌شاه قاجار و علی‌‎اصغر اتابک اعظم
میرزا علی‌اصغر اتابک ملقب به امین السلطان
علی‌‎اصغر اتابک اعظم و هیئت همراه مظفرالدین‌شاه در بازگشت از سفر دوم اروپا، هنگام توقف در بادکوبه در سال ۱۳۲۰ه.ق؛ ۱. اکبر سردار ناصر (سیف‌‎السلطان) – ۲. حسن پیرنیا – ۳. محمود حکیم‌‎الملک – ۴. علی‌‎اصغر اتابک اعظم – ۵. فضل‌‎الله وکیل‌‎الملک – ۶. خلیل ثقفی (اعلم‎‌الدوله)
میرزا علی‌اصغر اتابک ملقب به امین السلطان
مظفرالدین‌شاه و همراهان در سفر دوم به اروپا در کنترکسویل در فرانسه؛ ۱. ابوالقاسم ناصرالملک – ۲. حسن پیرنیا (مشیرالملک) – ۳. محمود حکیم‎‌الملک – ۴. نظرآقا یمین‌‎السلطنه – ۵. مظفرالدین‌شاه – ۶. ملکم‌خان ناظم‌‎الدوله – ۷. علی‌‎اصغر اتابک اعظم – ۸. محمود دیبا – ۹. حسین پاشا امیربهادر جنگ
میرزا علی‌اصغر اتابک ملقب به امین السلطان
مظفرالدین‌شاه در سفر به اروپا در روسیه؛ ۱. مظفرالدین‌شاه ۲. علی‌‎اصغر اتابک اعظم – ۳. محمود حکیم‎‌الملک – ۴. نیکلای دوم امپراتور روسیه – ۵. ابوالقاسم ناصرالملک
میرزا علی‌اصغر اتابک ملقب به امین السلطان
علی‌‎اصغر اتابک اعظم در سفر دُور دنیا، در بیت‎‌المقدس؛ ۱. علی‌‎اصغر اتابک اعظم – ۲. مهدی‌قلی هدایت
میرزا علی‌اصغر اتابک ملقب به امین السلطان
علی‌‎اصغر اتابک اعظم در سفر دُور دنیا، در ژاپن؛ ۱. احمد اتابکی (فرزند اتابک اعظم) – ۲. علی‌‎اصغر اتابک اعظم – ۳. مهدی‌قلی هدایت (مخبرالسلطنه)
میرزا علی‌اصغر اتابک ملقب به امین السلطان
علی‌‎اصغر اتابک اعظم پس از عزل از مقام صدارت در سفر به ترکیه؛ ۱. علی‌‎اصغر اتابک اعظم – ۲. رضا ارفع – ۳. مهدی‌قلی هدایت
میرزا علی‌اصغر اتابک ملقب به امین السلطان
نمای شمالی منزل اتابک اعظم، در پارک اتابک
میرزا علی‌اصغر اتابک ملقب به امین السلطان
۱. علی‌‎اصغر اتابک اعظم با لباس احرام در سفر حج – ۲. مهدی‌قلی هدایت
میرزا علی‌اصغر اتابک ملقب به امین السلطان
نمای بیرونی خانه‌ی اتابک اعظم (محل فعلی سفارت روس)
میرزا علی‌اصغر اتابک ملقب به امین السلطان
نگاره‌ای از اتاق‌هایی در صحن اتابکی واقع در حرم فاطمه‌ی معصومه؛ صحن اتابکی در دوره‌ی قاجار و با همت و خرج میرزا علی‌اصغر اتابک ساخته‌شد.

نگارش و گردآوری؛ قجرتایم

اگر به «تاریخ» علاقه‌مند هستید؛ پیشنهاد می‌کنیم حتما در اینستاگرام خود به خانواده‌ی بزرگ ۳۴۰,۰۰۰ نفری «قجرتایم» بپیوندید! صفحه‌ی اینستاگرام ما به صورت «روزمره»، بروزرسانی می‌شود؛ پس همین حالا افتخار بدهید و در اینستاگرام خود شناسه‌ی «QajarTime» را جستجو و فالو کنید.

4.2/5 - (5 امتیاز)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *