کوتاه از «کودتای نوژه»؛ طرح ارتش چه بود و چه تأثیری در جنگ گذاشت؟

اولین جریان علیه جمهوری اسلامی، طرح «کودتای نقاب» در سال ۱۳۵۹ بود که کشف و خنثی‌سازیِ آن به شدت در اخبار آن‌روز جلب توجه کرد و چون بنا بر تصمیم نظامیان ارتش قرار بود که عملیات آن‌ها از پایگاه هواییِ شهید نوژه در همدان آغاز شود، از این رو، عملیات آن‌ها به «کودتای نوژه» معروف شد.
کودتای نوژه

«کودتای نقاب» که مخفف «نجات قیام ایران بزرگ» بود و بعدها به‌نام «کودتای نوژه» معروف شد؛ حرکتی نظامی بود که چندی پس از استقرار «حکومت اسلامی» در ایران، توسط تنی چند از افسران ارتش و با تمرکز «افسران نیروی هوایی» برای بازگرداندن دکتر «شاپور بختیار» و حذف فیزیکیِ «آیت‌الله خمینی» و نابودیِ نظام نُوپا طرح‌ریزی شده‌بود. کودتا قرار بود که در هفته‌های منتهی به روز ۱۸ تیرماه با «حرکت‌های منظمی که طوایف بختیاری، بویراحمدی‌ها، بلوچ‌ها و قشقایی‌ها» به منظور کشیدن واحدهای نظامی از تهران به بخش‌های دور از مرکز آغاز شود و پس از آن در شب ۱۸ تیرماه، گروهی حدوداً ۳۰۰ نفره از چتربازها به فرماندهیِ سرگرد «کورس آذرتاش»، در دسته‌های کوچک به سمت محل‌های تعیین‌شده‌ی نزدیک «پایگاه هواییِ شاهرخی» در همدان بروند. بعد خلبان‌ها با استفاده از جنگنده‌های بمب‌افکن «اف-۴» و «اف-۵» موجود در پایگاه به مجموعه‌ای از اهداف مثل محل سکونت «آیت‌الله خمینی»، «مدرسه‌ی فیضیه» در قم، «دادگاه انقلاب»، «دفتر نخست‌‌وزیر»، «واحد اطلاعات سپاه»، دو «پایگاه دیگر سپاه» و باندهای فرودگاه‌های «نیروی هوایی» در تهران و چند شهر دیگر… حمله کنند.

کودتای نوژه، کودتای نقاب
اولین گروه کودتاچیان تیرباران شدند.

مرحله‌ی دوم پس از پایان بمباران‌های هوایی، با عملیات «نیروی زمینی» آغاز می‌شد؛ در این مرحله می‌بایست چند نقطه‌ی حساس از جمله «صداوسیما» به وسیله‌ی گروه‌های ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفریِ نیروی زمینی تسخیر می‌شد. از نقاط دیگر برای تصرف می‌توان به «زندان اوین»، «ستاد ارتش»، پادگان‌های «حر»، «قصر» و «جمشیدیه» اشاره نمود. گروه «نقاب» از اواخر سال ۱۳۵۸ تماس‌های خود را با نظامیان ناراضی در بخش‌های مختلف آغاز کرده‌بود. به نوشته «مارک گازیوروسکی»، مورخ آمریکایی که تحقیقات زیادی بر روی عملیات نقاب انجام داده، علی‌رغم آن‌که طراحان عملیات، خود افرادی «سکولار دموکرات» بودند، اما در همه‌پرسیِ مد نظر آن‌ها، ایرانی‌ها آزاد بودند تا میان «حکومت پادشاهی»، «جمهوری اسلامی» و یک «جمهوری دموکراتیک» انتخاب کنند و انتخاباتی تک‌گزینه‌ای با دو رأیِ «آری» یا «نه» را برای ایران نمی‌خواستند.

شاید این پست هم برای شما جالب باشد:  فیلمی تأمل‌برانگیز از تشییع‌جنازه‌ی قصاب پراگ «راینهارت هایدریش»! + تصاویر
کودتای نوژه، کودتای نقاب
امام فتوای اعدام تمام همراهان کودتا را صادر کردند.

هنوز چگونگیِ لُورفتن «کودتای نقاب» (یا کودتای نوژه) و تعداد دقیق اعدامی‌های مربوط به آن به درستی مشخص نیست؛ برخی ادعا می‌کنند که «از صحبت‌های دو ارتشی در تاکسی» فهمیدیم و دیگری می‌گوید که «مادر افسر ارتش گفته بود اگر کودتا کنی، شیرم را حلالت نمی‌کنم!» و بدین شکل طرح لُو رفت و روایت‌های دیگر… اما متخصصین امور بر این باورند که اعدام خلبانان زبده و ممتاز، نگرانیِ «صدام حسین» را از بابت حمله به خاک ایران برطرف کرد. در واقع پس از این جریان «نیروی هواییِ ارتش ایران» به یک‌باره فلج و خنثی شد.

کودتای نوژه، کودتای نقاب
حکم اعدام فرمانده‌ی کودتای نوژه (سعید مهدیون) با امضای محمد ری‌شهری

نگارش و گردآوری؛ قجرتایم

اگر به «تاریخ» علاقه‌مند هستید؛ پیشنهاد می‌کنیم حتما در اینستاگرام خود به خانواده‌ی بزرگ ۳۴۰,۰۰۰ نفری «قجرتایم» بپیوندید! صفحه‌ی اینستاگرام ما به صورت «روزمره»، بروزرسانی می‌شود؛ پس همین حالا افتخار بدهید و در اینستاگرام خود شناسه‌ی «QajarTime» را جستجو و فالو کنید.

3.4/5 - (9 امتیاز)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *